Onder de loep #025: Bierverbond. Leven. Liefde. Lachen. Lager.

Brouwerij Bierverbond begint zijn verhaal als volgt:

Hoezeer ook wij kunnen genieten van een experimenteel gebrouwen bier afgeladen met hoppen, kruiden, fruit, houtsnippers en afgetopt met likeur… Na een glas of twee verlangen we echt weer naar een eerlijk, verfrissend Lager biertje.

De explosief groeiende Nederlandse Craft biermarkt blinkt uit in experimentele smaakbommen en saaie kopieën van Belgische bieren. Een goede Lager moet je echter met een vergrootglas zoeken. Daarom zijn we het Bierverbond gestart. Wij laten je ervaren hoe lekker Lager kan zijn.

Kijk, dat horen wij graag. Dat is nog eens tegen de stroom ingaan, de stroom van Nederlandse craft brouwers die de laatste jaren de biermarkt hebben overspoeld met hun craft creaties met veelal overdadige smaakexplosies ....

Nieuw Amsterdams Pils

Natuurlijk beginnen we met de pilsener, de bierstijl die van oorsprong uit Plzen (Tsjechië) komt en die tot een aantal jaren geleden de meest dominante biersoort was in ons land, maar al jaren en zeker sinds de craft beer revolutie op zijn retour is. Pils (ook pilsener of pilsner genoemd) is een bierstijl die voor het eerst door de Duitser  Josef Groll werd gebrouwen. Het is een ondergistend bier van 5,0% alcohol met een goudgele kleur enkomt het beste tot zijn recht bij een temperatuur van 4 graden Celsius.

Pils heeft vaak een vrij zwakke smaak. Zeker de grote merken, zoals Heineken, Grolsch en Bavaria, gebruiken een receptuur die een zo groot mogelijk publiek moet aanspreken en daardoor weinig karakteristiek is. Craft brouwers zoals het Bierverbond kunnen meer uitgesproken hoppige en/of ongefilterde pilseners maken die ook door bierkenners en -liefhebbers worden gewaardeerd. Zo ook het Nieuw Amsterdams Pils dat wordt gebrouwen met een moutstorting van pilsmout (89%) en Münchener mout (11%) en met de hopsoorten Mandarina Bavaria en Hallertau Mittelfruh.

Onze mening: Nieuw Amsterdams Pils is een pilsener met een hoppig aroma, een volle smaak en een aangename bitterheid. Helaas zijn de pilseners van kleine brouwerijen wel altijd wat te hoog aan de prijs.

 

1841 Märzen bier

Dan de Märzen, ook al zo'n klassieker onder de ondergistende bieren. Märzen is een Duitse amberkleurige biersoort met een alcoholpercentage tussen 4,8 en 5,6%. Het bier werd oorspronkelijk op het einde van het brouwseizoen (in de zomer was het te warm om te brouwen), dat liep van eind september tot eind april, in de maand maart gebrouwen, vandaar ook de benaming. Deze brouwsels waren bestemd om te bewaren gedurende de lange, vaak droge zomer, waarin wegens  brandgevaar niet kon worden gebrouwen, en om gedronken te worden tijdens de Oktoberfesten. Om de bewaartermijn van het bier  te verlengen kreeg het een hoger alcoholpercentage mee en werd er meer hop gebruikt.

Het Bierverbond maakte deze 1841 Märzen met vier soorten mout (Munich, Vienna, pilsmout en pale caramalt) en Tettnanger hop. Deze Duitse edele hop is een aromahop die vooral wordt geteeld in het zuiden van Duitsland en vooral wordt gebruikt bij Europese lagers en Engelse pale ales. De kleur is diep oranje, heeft een moutig, honingachtig aroma en smaakt als een volkorenbiscuitje. Aldus het Bierverbond zelf.

Onze mening: om dit bier te beoordelen moet je een kenner van de Märzen zijn en die zijn helaas slecht verkrijgbaar in Nederland. Aanvankelijk oordeelden wij de 1841 Märzen als iets te donker, maar we belandden snel in een discussie daarover. Kortom, geen oordeel, we moeten weer terug naar Duitsland om onze vakkennis bij te schaven.

Oh Vienna

Vienna is een ondergistende bierstijl die van oorsprong uit de Oostenrijkse hoofdstad komt. Het werd voor het eerst gebrouwen bij de Schwechatbrouwerij. De Oostenrijker Anton Dreher (bekend van het biermerk Dreher) en de Duitser Gabriel Sedlmayr experimenteerden met ondergist en donkere Vienna-mout. Dat leverde uiteindelijk deze zeer zachte en vriendelijke bierstijl op, die echter in de vergetelheid raakte en tegenwoordig alleen nog op grotere schaal terug te vinden is in Mexico waar Oostenrijkse migranten hun brouwtraditie tot vandaag de dag voortzetten.  Bekende voorbeelden van de Vienna zijn de Staropramen Granat van Staropramen (Tsjechië) en La Virgen Campo van Cervezas La Virgen (Mexico). Ook in Nederland zijn voorbeelden van het Vienna bier te vinden. Bijvoorbeeld Maallust Vienna De Vagebond en Prael Vienna Smash en nu dus de Oh Vienna van Bierverbond. De Vienna Lager is een ondergistend bierstijl met een moutige zoetheid met licht geroosterde tonen en een lage tot medium bitterheid.

Het Bierverbond maakte bij het brouwen van de Oh Vienna (vernoemd naar het gelijknamige liedje van de jaren 80 band Ultravox) gebruik van de volgende moutsoorten: Vienna (49%) en Munich dark (49%) en voegde daar nog een beetje zuurmout (2%) aan toe,. Voor de hop werd de edele hopsoort Saaz gebruikt dat uit Tsjechië komt en is genoemd naar de stad Saaz (het huidige Žatec). Saaz is een aromahop en staat bekend om zijn fijne hoppige en licht geparfumeerde smaak.

Onze mening: De Oh Vienna is zeer geslaagd en is naar onze bescheiden mening een mooie toevoeging aan het palet aan bierstijlen en smaken/aroma's in het Nederlandse bierlandschap. Oh, maakten maar meer Nederlandse brouwers deze bierstijl!

American Thirst

American Thirst is een Amerikaanse Tarwe Lager van 5,0% en is een samensmelting van twee bierculturen: een Duitse Weizen met Amerikaanse hoppen. Deze bierstijl is een product van de craft beer revolutie en werd voor het eerst in Beieren gemaakt. Het Bierverbond voegt hier nog wat eigen dna aan toe, want hun American Thirsty is ondergistend, waar de Weizen normaliter bovengistend is. Voor de moutstorting werd 50% tarwemout en 50% gerstemout gebruikt en de wort werd rijk besprenkeld met de expressieve Amerikaanse Cascade hop. Dit is een aromahop en is een kruising tussen de Engelse hopsoort Fuggle en een mannelijke hopplant (waarschijnlijk een kruising tussen Fuggle en de Russische hopsoort Serebrianka). Het stamt uit een Amerikaans teeltprogramma dat in de jaren vijftig begon met het verzamelen van zaden en waarbij geelt op resistentie tegen valse meeldauw. Vanaf 1971 werd Cascade gecommercialiseerd en tegenwoordig is het één van de meest gebruikte hopsoorten door Amerikaanse craft brewers. De naam verwijst naar de Cascade Range, een bergketen die onder andere door de staat Oregon loopt.

Onze mening: de American Thirst is een prima doordrinkbaar bier. Wij werden er echter niet heel warm of koud van. Cascade kennen we nu wel, dat gooiden een paar jaar geleden bijna alle craft brouwers in hun bieren. Kortom, dit bier had iets spannender gemogen. Iets meer fantasie, iets meer originaliteit, please. Snel door naar het volgende bier.

Bombay

De Bombay is een India Pale Lager van 5,5%. Over de IPL en zijn bekendere broertje IPA wordt verteld dat deze bieren naar de Engelse koloniën werden verscheept en daarom lang houdbaar moesten zijn. Daarom werden deze bieren met een flinke dosis hop gebrouwen. Eeuwen later is er een revival van deze bierstijlen en wordt er weer flink gehopt, maar dan niet meer vanwege de houdbaarheid, maar vanwege de smaak en worden er veelal nieuwe hopsoorten gebruikt met hun eigen aroma en smaak.

Het Bierverbond gebruikte de volgende moutsoorten voor de Bombay: pilsmout (85%), Munich Dark (6%) en CaraPils (9%). Als aroma- en bitterhop werden Cascade (zie hierboven bij de American Thirst) en Galaxy (Australische dubbeldoelhop met een hoge alfahop met citrus- en passievruchtaroma en -smaak), Centennial (Amerikaanse dubbeldoelhop, bloemig met fijne citrustoetsen) en Mosaic (Amerikaanse dubbeldoelhop met de volgende kenmerken: citrus, aarde, floraal, fruitig, gras, den, kruidig) gebruikt.

Onze mening: lekker. Snel door naar het volgende bier!

Sterk

Dortmunder kan worden omschreven als een ondergistende bierstijl dat goudgeel is gekleurd, moutig van smaak, maar minder gehopt als een pilsener en daardoor ook minder bitter. Het specifieke water uit Dortmund bevat een hoog gehalte aan sulfaationen en in de smaak van het bier is dat te herkennen.

Het Bierverbond omschrijft de Sterk (Dortmunder) als volgt:

Dortmund was het centrum van de Duitse staalindustrie. De mannen hadden er handen als kolenschoppen en daar past natuurlijk een sterk bier bij. De mooie mouten geven dit bier een uitermate moutig karakter dat wordt versterkt door het mineraalrijke water. De hoppen zorgen voor een lichte fruitigheid.

De basis voor de bierstijl Dortmunder werd in 1843 gelegd door Heinrich Wenker en zijn vader in de Krone am Markt in Dortmund (Duitsland). Tot die tijd werd in Dortmund een bovengistend bier gebrouwen dat veel op altbier leek dat we nu kennen van de stad Düsseldorf. Wenker had tijdens zijn opleiding als brouwer in München en Wenen ervaring opgedaan met de Beierse ondergistende brouwmethode en bracht die als eerste naar Dortmund. De verdere ontwikkeling van dit bier leidde rond 1870 tot het bier dat we nu als Dortmunder kennen. Dortmunder was lange tijd het bier van de arbeiders uit het Ruhrgebied, maar verloor in de jaren zeventig aan populariteit. Toch heeft het nog een aanzienlijk marktaandeel in Duitsland (< 10%). In Nederland kennen we vooral de Gulpener Dort die lange tijd door Gulpener op de markt werd gebracht, maar een aantal jaar geleden uit de productie werd gehaald en tegenwoordig alleen nog af en toe uit de kleine proefketels van het Gulpener Brouwlokaal komt.

Onze mening: het Bierverbond brengt met de Sterk (7,5%) een sterke oranjeblondkleurige Dortmunder op de markt die zijn moutige smaak krijgt van een combinatie van pilsmout, Munich Dark en Pale Caramalt en is gehopt met Perle en Spalter Select. Wij waren een groot fan van de Gulpener Dort en die missen we nog altijd. Daarom zijn we blij dat er weer Nederlandse dort bij gekomen is. Van onze kant dus geen op- of aanmerkingen. Vooral doorgaan (en hou hem vooral in je assortiment, mannen).

Vladimir

Het Bierverbond omschrijft de Vladimir als volgt:

Onze Vladimir is een fraaie Baltic Porter met zachte koffie- en chocolade-smaken van gebrande moten. Het 18e eeuwse Russische hof was dol op donkere Porters met veel alcohol. De Baltic Porter is een Lager-versie van deze Porter. Omdat wij graag meer dan één biertje drinken, maken we hem niet al te sterk. Procentje of 7 dus.

Vladimir is een donkerbruine Baltic Porter van 7,5% met een dikke schuimlaag en subtiele koffie- en chocolade-smaken van donkere mouten die zoetheid geven, maar ook herinneren aan zoethout en laurier. Deze smaken zijn tot stand gekomen door de volgende moutstorting: pilsmout (56%), Munich Dark (31%), Chocolate Malt (3%), Roasted Barley (3%), CaraAmber (4%) en zelfs wat havervlokken (4%).

Onze mening: hoewel de moutige zoetheid aanwezig en er ook hinten van koffie en chocolade mist deze Baltic Porter diepte. Dat komt doordat het alcoholpercentage met 7,0-7,5% wat aan de lage kant blijft voor een Baltic Porter. Dat had best wat hoger gemogen naar bijvoorbeeld 10-11%, hoewel onze vrienden van het Bierverbond dan waarschijnlijk in de knel zouden komen met hun ondergistend concept. Om die hoge alcoholvolumes te bereiken is namelijk een bovengist noodzakelijk.

Onder de loep #024: Tibir en Open Mind

Birrificio Montegioco

Eerder dit jaar (2020) bracht Follow the Beer een bezoek aan Birrificio Montegioco. Deze brouwerij dankt zijn naam aan het gelijknamige dorp in Val Grue, een paar kilometer van de stad Tortona, op het oude grensgebied van Piemonte, Ligurië, Lombardije en Emilia Romagna. Hier werd in het voorjaar van 2005 een oud pakhuis werd omgevormd tot een moderne microbrouwerij. 

Wij gingen er heen voor de IGA's (Italian Grape Ales), de Tibir en de Open Mind. Kenmerkend voor deze bierstijl is het gebruik van druiven bij het brouwen. Het bier vormt daarmee een soort tussenvorm tussen wijn en bier, ook wel hybride genoemd. Over hoe IGA's gemaakt worden, lees je verschillende verhalen van het toevoegen hele druiven tot druivensap en (gekookte) most of zelfs het mengen van bier en wijn. De brouwer van Montegioco was daarover heel duidelijk: bij een echte IGA wordt most toegevoegd die zorg draagt voor een deel van de vergisting of tijdens de kookfase wordt meegekookt. Voor het mengen van bier en wijn haalt hij zijn Tortonese neus op. Dat is niet echt.

Follow the Beer proefden de IGA's ter plekke, deden wat aan Lost in Translation en kochten van allebei een doos (€ 7,00 per flesje in een doos 12 flesjes van 0,33cl, maar online gaan deze voor minimaal € 16,00 per flesje) en namen die mee naar Nederland. Nu was het tijd om ze ook daadwerkelijk onder de loep te nemen.

Tibir

Tibir is een bier van spontane gisting, verkregen door toevoeging van most van de Timorassodruif. Timorasso is een witte Italiaanse druivensoort die voornamelijk wordt geteeld in de wijnstreek Piemonte in het noordwesten van Italië om aromatische wijnen te maken met enig verouderingspotentieel en ook voor de brandewijnspecialiteit van grappa. Vanwege de dikke huid van deze druifsoort en daardoor het relatief lage rendement was deze druif aan het begin van de jaren tachtig bijna uitgestorven in dit gebied. Dankzij de inspanningen van een zekere Walter Massa kwam deze druif in de jaren negentig weer terug onder de aandacht en begonnen lokale producenten deze druivensoort weer zelf te planten. Tegenwoordig zijn er meer dan 20 bedrijven die Timorasso telen en produceren. 

Dankzij de most van de Timarassodruif ontstaan een bier met mild romig schuim met een gouden vacht die naar amber verandert. Het heeft een aangenaam en intens reukprofiel dat doet denken aan de fruitige noot van de druif, vergezeld van hints van kruiden, honing, accenten van koolwaterstoffen en bloemige geuren. De smaak is zeker niet gemakkelijk, maar kent een rijke, verfijnde ontwikkeling in de mond met een goed alcoholgehalte, met aangename wijnachtige, zure en kruidachtige afdrukken. Kortom, het is genieten geblazen.

Open Mind

Open Mind van de Piemontese Montegioco is een Italiaanse druivenbier gemaakt van Cortese most, een typische druif van de Tortonesi Hills waar de brouwerij gevestigd is, toegevoegd tijdens de kookfase. De Cortese is een witte Italiaanse wijndruivenras, dat voornamelijk wordt verbouwd in de zuidoostelijke regio's van Piemonte in de provincies Alessandria en Asti. Het is de primaire druif van de DOC-wijnen van Cortese dell'Alto Monferrato en Colli Tortonesi, evenals de DOCG-wijn van Cortese di Gavi. De Cortese is ook te vinden in de regio Lombardije van Oltrepò Pavese en in de Veneto-wijnstreek Bianco di Custoza. Cortese heeft een lange geschiedenis in de Italiaanse wijnbouw en werd al in 1659 genoemd in documenten. De gematigde zuurgraad en lichte smaken van de druif hebben de Cortese tot een favoriet gemaakt voor de restaurants in het nabijgelegen Genua als een wijncombinatie met de lokale zeevruchten gevangen voor de Ligurische kust. 

De Open Mind is een intens bier met karakter, met zoete en fruitige aroma's van kamille, gedroogde bloemen, viooltjes, bessen en sinaasappel. In de mond is het perfect uitgebalanceerd tussen zoetere tinten en een levendige zure toon, gesmoord door de rondheid en warmte van alcohol. Met andere woorden: droog, elegant en persistent!

Onder de loep #023: HuppALE growler

Growler van de Huppel

Onze tweede growler kwam van ons favoriete café Huppel the Pub en werd getapt en gedopt door Eline zelf bij naastgelegen Haagsche Broeder. De Huppale wordt speciaal gebrouwen voor de Huppel the Pub bij Kompaan. Over twee weken stroomt de Huppale (hopelijk) weer uit de tapkranen van de Huppel en kunnen wij weer vrolijk huppelen.

Huppale

De Huppale is het huisbier en wordt al sinds enige jaren gebrouwen in samenwerking met Kompaan, eerst bij andere brouwerijen zoals brouwers Anders in Halen (België), brouwerij Noordt in Rotterdam, de Bronckhorster Brouwerij in Rha en de laatste jaren uit de eigen ketels van Kompaan zelf.

Wij typeren dit bier als een American Pale Ale vanwege het relatief lage alcoholpercentage (5,5%), de blonde kleur en het gebruik van Amerikaanse hoppen (Cascade en Mosaic). Zoals wel vaker het geval is met huisbieren, is de Huppale geen ingewikkeld bier, zo is het ook bedoeld, als instapbier. Dat blijkt ook wel uit de commentaren op het bier:

"Pre-live stream. Bier ism met café huppeldepup. Super zacht bier, schuimkraag is fluweelzacht. Heel erg hoppig (cascade en mosaic) en fruitig en zelfs wat bloemig. Nice!"

"Too light and watery, the rest is within the style"

"Lichte, frisse pale ale. Vrij vlak van smaak. Aardige indrinker"

Onder de loep #022: onze eerste Growler

Growlers bij Freebeer

Bij Freebeer Co kopen we wel vaker wat flessen of blikken bier, maar we waren nog immer Growler maagd. Hoog tijd om daar verandering in te brengen, zeker in deze oersaaie Coronatijd. Het werkt als volgt: je koopt een fles van 1 liter voor € 7, 00 en die laat je ter plekke afvullen met een bier van één van de drie tappunten. Een extraatje van Freebeer is dat ze de fles met tegendruk afvullen waardoor het bier opgeopend langer, tot wel 2 weken, bewaarbaar is.

Het bier kost standaard € 10,00 voor een liter en bij sommige exclusieve bieren zit er een kleine toeslag op. Voor € 18,00 werden wij lid van de Growler Club en liepen we dus weg met een liter bier, die overigens niet helemaal een liter was, maar 0,95 liter. Maar dat zagen we pas thuis.

Caribbean Chocolate Stout

Wij kozen voor de Caribean Chocolate Stout (7,5%), een collaboration van twee brouwerijen, te weten Siren Craft Brew uit het Wokingham in het Verenigd Koninkrijk en Cigar City Brewing uit Tamba Bay  uit Tampa (Florida, Verenigde Staten). De Caribbean Chocolate Stout is een volle Tropical Stout gebrouwen met Dominicaanse cacaobonen van Willie's Cacao , houtsnippers van de cypres (of cipres) en melkzuurvergisting (lactose). Smaak en aroma geven hinten van sinaasappel, pure chocola, kokosnoot, tamarinde, citroen, koffie en zelfs vanille. Wij waardeerden deze stout met een 4,5 van de 5,0 op Untappd.

Onder de loep #021: La Pirata

Over de brouwerij

Cervesa La Pirata is een product van de craft beer revolutie. De brouwerij werd opgericht in 2012 en is gevestigd in het Spaanse, of beter in het Catalaanse, Súria, een dorpje met nog geen 6.000 inwoners ten westen van Barcelona. De  roestvrijstalen brouwketels zijn geïmporteerd uit de Verenigde Staten en hebben een capaciteit van 2.000 liter. De 6 vergistingtanks hebben een capaciteit van 4.000 liter en 2 lagertanks kunnen ieder 6.000 liter aan.

Adres: Polígon Industrial La Pobla, Nau 15, parcel·la J 08260 Súria (Barcelona), Catalonië, website

Barcelona Tropicial

De Barcelona Tropical is een IPA van 6,5% die tot stand kwam in samenwerking met het Canadese Les Trois Mousquetiers. Bij dit bier werd dubeel dryhopping met Mosaic en Simcoe hoppen. Dit geeft een explosie in aroma's en smaak. Wij gaven dit bier een 2,75 van de 5,0 op Untappd. Maar ja, wij zijn dan ook geen echte IPA-drinkers meer.

Black Block

De Black Block is een Russian Imperial Stout van maar liefst 11,2%. Deze bierstijl werd oorspronkelijk gebrouwen in de 18e eeuw door de Thrale Brewery (Verenigd Koninkrijk) voor het hof van tsarina Catherina. In dit bier komt de ware aard van La Pirata naar boven. Hiermee laten ze echt zien en vooral proeven wat ze kunnen. En dat is niet niets. Iedereen kan een IPA maken, maar voor een goede Russian Imperial Stout moet je wel wat in huis. De Black Block is een complex bier met een mooie schuimkraag waarbij de geroosterde mouten en het hoge alcoholpercentage aroma's geven van koffie, chocolade en likeur. Voor ons echt een aanrader. Wij waardeerden het dan ook met een 4,5 van de 5,0 op Untappd. Niet dat dat veel zegt, maar toch.

 

 

 

Onder de Loep #020: Nevel Gulzig

De brouwer

 

Het bier

Gulzig is  een New England IPA (NEIPA), maar dan wild en funky.De gistblend die is gebruikt (Funktown en Amalgamation) ging compleet uit zijn dak in de tank en creërde aroma’s die je niet zo snel zou verwachten bij een dubbel gedryhopte pale ale. Bieren met Brettanomyces worden vaak geassocieerd met tropische smaken, maar Gulzig blijft dichtbij huis met subtiele noten van mandarijn, braam en rokerig leer. Verwacht een licht zure, zacht bittere pale ale met veel fruitigheid en een flinke dosis boerderijleven.

 

Onder de Loep #019: Tommie Sjef Blancs

Tommie Sjef Wild Ales

We citeren Wikipedia (en dan moet je meteen oppassen natuurlijk):

Tommie Sjef Koenen begon met brouwen in 2013, na het proeven van zijn eerste zure bier in Antwerpen. Omdat hij zelf op dat moment geen lambiek kon brouwen ging hij steeds op en neer naar België om deze grondstof te halen, om het dan zelf in Den Helder te steken en laten rijpen. Het heen-en-weer reizen werd hij zat en het werd ook steeds moeilijker om aan lambiek te komen, dus besloot hij zelf gistculturen verzamelen en te gaan brouwen. De bieren laat hij rijpen in het schuurtje van zijn moeder.

In de zomer van 2015 werkte Tommie als assistent brouwer bij Oedipus waar hij zijn eigen wort maakte en mee naar huis nam. De hoeveelheid bier die hij dan heeft liggen om te rijpen is wettelijk te veel voor persoonlijk gebruik. Dat zorgt ervoor dat hij zich inschrijft bij de KvK, dit is de officiële start van Tommie Sjef Wild Ales.

In 2016 verschijnen de eerste bieren op de markt, die goed worden ontvangen waardoor de vraag het aanbod snel overstijgt. Hij breidt zijn brouwerij uit naar een loods van 150m2, mede mogelijk gemaakt door een crowdfundingsactie. Zijn productie wordt hiermee verdubbeld.

In deze tekst staat een aantal onzuiverheden die nadere toelichting behoeven. Zo is Tommie Sjef Koenen misschien zelf dan wel een brouwer, maar Tommie Sjef Wild Ales is geen brouwerij, maar een brouwerijhuurder (volgens de website Nederlandse Biercultuur). Hierbij wordt een brouwerij gedefinieerd als een brouwerij met eigen ketels gericht op de verkoop van bier onder de eigen merknaam en een brouwerijhuurder als een brouwerij zonder eigen ketels gericht op de verkoop van bier onder de eigen merknaam.

Bovenstaande betekent in ieder geval dat er in Den Helder geen brouwketels staan en dat Tommie Sjef zijn basisbier elders haalt, wellicht nog steeds bij Oedipus in Amsterdam, maar dat is niet bekend. En zelfs dat klopt niet helemaal, zelfs dat is niet helemaal zuiver. Ook Nederlandse Biercultuur slaat hier de plank een beetje mis. Tommie Sjef laat namelijk technisch gezien geen bier elders brouwen. Op het moment dat Tommie Sjef het overneemt van de brouwerij is het namelijk geen bier, maar wort. En volgens de definitie van het Warenwetbesluit Gereserveerde Aanduidingen mag de aanduiding bier pas worden gebezigd voor een drinkwaar verkregen na alcoholische vergisting van wort. Wort is onvergist bier, een halfproduct van bier dat alle stadia van het brouwen van schroten tot en met koken heeft doorlopen, behalve de vergisting. En dat is juist wat Tommie Sjef doet en waar het goed in is: vergisten, met wilde gisten welverstaan. Tommie Sjef is dus noch brouwerij, noch brouwerijhuurder, maar een hybride daartussen, zeker als bedenkt dat de vergisting de belangrijkste fase van het brouwen is en de rest maar een opmaat daar naar toe. Bij het vergisten worden laat de brouwer zijn echte kunsten zien, daar worden de bokken van de schapen gescheiden, daar staan de echte kerels op.

Het is ook de vraag hoe hij dat doet: de wort vervoeren van de brouwerij waar hij het maakt (Amsterdam?) naar Den Helder waar de wort vergist wordt. Afgekoelde wort is namelijk zeer gevoelige voor bacteriële en andere besmettingen. Technisch gezien is het wel mogelijk. We hebben het eerder gezien, bijvoorbeeld bij de Kommunbrauerei in Wischeneschenbach in het Zoigl-gebied.

Nog een onzuiverheid in de tekst. Er staat dat hij wettelijk teveel heeft voor persoonlijk gebruik. Dat klopt niet, daar is geen wettelijke grens voor. Amateurbrouwers mogen in hun eigen huis een hoeveelheid bier brouwen die voor henzelf en eventueel hun gasten is bedoeld. Zolang het maar voor eigen gebruik is, gelden verder geen regels. Er is dus geen maximumhoeveelheid. Dat verandert op het moment dat een amateurbrouwer zijn of haar bier verkoopt, ruilt of weggeeft, dit valt onder een ‘handeling in het economisch verkeer’ en dan ben je snel een professionele brouwer die accijnzen moet afdragen. Voor de wet gaat het dus niet om de hoeveelheid, maar om het wel of niet persoonlijk gebruik.

Blancs

Blancs (9,0%, met wilde gist en melkzuurbacteriën) is een hybride tussen bier en wijn en daarmee kan de vraag worden gesteld of dit nog wel een bier mag worden genoemd. Tommie heeft de Blancs volgestopt met witte wijndruiven, 600 gram per liter bier. Is de Blancs dan nog wel bier? Voor het antwoord op deze vraag gingen we ook hier naar het Warenwetbesluit Gereserveerde Aanduidingen. In artikel 7b wordt bepaald dat de aanduiding bier uitsluitend mag worden gebezigd voor een drinkwaar verkregen na alcoholische gisting van wort, hoofdzakelijk bereid uit zetmeel- en suikerhoudende grondstoffen, hop en brouwwater, met dien verstande dat ten minste 60% van het extractgehalte van de wort, voor vergisting, afkomstig is van gerste- of tarwemout. Voldoet de Blancs daar aan? Ja, waarschijnlijk wel. Als je grammen en liters bij elkaar mag optellen, dan kom je uit op 62,5% (1/1,6) bier en 37,5% witte wijndruiven (0,6/1,6). Daarmee voldoet de Blancs net aan de definitie van bier en mag het bier worden genoemd.

Tommie Sjef beheerst ook de kunst van het steken, iets waar we de geuzebrouwers en -stekers zoals Oud-Beersel en Cantillon. De blend bestaat uit twee oudere vaten bier die ruim twee jaar hebben gerijpt op Chardonnay-druiven die daarna werd aangevuld met een kleine hoeveelheid bier dat 9 maanden op Muscat-druiven heeft gerijpt. Dit geeft de Blancs wat bloemige en fruitige tonen en een zekere frisheid. Een jonge Blancs heeft typische Muscat-tonen: bijna als een bewolkte, frisse natuurlijke wijn. Maar als je hem wat langer laat rijpen, dan krijg de complexe, licht geoxideerde en bijna nootachtige smaken die uit de oudere vaten bier komen.

 

Onder de loep #018: Tom Yum Gose

The Wild Beer Co

The Wild Beer Co werd opgericht in 2012 op het hoogtepunt van de craft beer revolution door een Californische brouwer en een Engelsman en is gevestigd op een boerderij in het landelijke Somerset (Verenigd Koninkrijk).  Daar doen ze bijzondere dingen met hun Wild Beer; zo hebben ze hun eigen wilde huisgist 'gevangen' in de naburige ciderboomgaard en maken ze vaak gebruik van seizoensgebonden, wilde ingrediënten uit de omgeving.De rijping van de bieren van de bieren vindt plaats op houten vasten (barrel-aging).

De basisbieren van The Wild Beer Co worden gebrouwen onder de naam Westcombe Brewery, die op dezelfde boerderij is gevestigd, maar het echte werk vindt plaats door de wilde vergisting en de rijping op houten vaten.

Tom Yum Gose

Tom Yum Gose is een Gose, een bierstijl uit het Duitse Leipzig en Goslar, waar naast gerst en tarwe, om ook zout en koriander worden toegevoegd. De moderne Gose wordt niet meer spontaan vergist, maar het zuur wordt verkregen door melkzuurgisting. De zure smaak wordt vervolgens enigszins verlicht en verfijnd door de toevoeging van kruiden als koriander. Ook wordt zout toegevoegd om het vroegere mineraalrijke en ietwat zoute water van Goslar te benaderen.

The Wild Beer Co heeft haar Gose opgepept met invloeden uit de Thaise keuken: 4 soorten gedroogde pepers, koriander (zat al in de Gose) en citroengras. We hebben niet kunnen achterhalen of The Wild Beer Co hier wilde/spontane vergisting (brettanomyces) heeft toegepast in plaats van melkzuurvergisting hebben we niet kunnen achterhalen, maar daar gaan we maar even vanuit. En dat is mooi en zelfs nog beter in de historische context van de Gose.

Misleidend is echter de naam Tom Yum. Tom Yum is een pikante heldere en zure soep uit Thailand, die ook in de buurlanden Laos, Maleisië, Singapore en Indonesië wordt geserveerd. "Tom" betekent "koken" en "yam" refereert aan een pittige en zure Thaise salade die ook in het hele land wordt geserveerd. De Thaise keuken staat bekend om het combineren van verschillende smaken binnen een maaltijd. in dit geval pittig en zuur. De verse ingrediënten in de  Tom Yum soep bereid zijn knoflook, citroengras, limoenblaadjes, champignons, limoensap, groene chilipeper, koriander en Thaise basilicum. De Tom Yum Gose benadert dus wel de Tom Yum en is zeker pittig en zuur, maar mist ook een heel aantal ingrediënten die de Tom Yum wel heeft, zoals knoflook, limoenblaadjes, limoensap en Thaise basilicum en champignons, maar die laatste gaat natuurlijk wel erg ver voor een bier.

 

Onder de loep #017: Massive Brett Destruction

La Calavera - love craft beer, hate fascism

Cervecería  La Calavera opende haar deuren in 2012 en is een typisch product van de craft beer revolution die in de jaren 10 door de wereld raasde. Bij La Calavera nemen ze craft heel serieus, ze blijven verre van de grote industrie en dicht bij de hop en de mout en hun smaken en aroma's. La Calavera is voortgekomen uit het werkbedrijf Riembau (vergelijkbaar met De Prael Oudezijds, De Prael Houthavens en De Prael Den Haag voordat die hun ziel verloren), die het deelt met restaurant La Barricona, met wie het een gezamenlijk gastronomisch bierproject onderhoudt.

Bij La Calavera nemen ze wel meer dingen serieus. Zeg tegen een Schot niet dat hij Engels is en zeg tegen een Catalaan vooral niet dat hij Spaans is. Zeker nu niet. La Calavera is Catalaans en dat willen ze weten. En ze nemen ook andere dingen serieus. Zo schreeuwen ze bij binnenkomst meteen dat ze van craft beer houden en dat ze fascisme haten. Wat die twee met elkaar te maken hebben, blijft in het ongewisse, maar kennelijk vinden ze dat bij La Calavera erg belangrijk. En ze hebben wel meer linkse hobby's (zoals rechtse rakkers dat plachten te noemen). Zo steunen ze de demonstraties tegen de Quinto Centenario, een Spaans, een autosnelweg in het zuiden van Spanje die Sevilla met Portugal verbindt en waar geen tol wordt geheven. En zijn ze erg voor de Antimili Rock, een rockbeweging die zich tegen het militarisme richt.

Over Massive Brett Destruction

Met de informatievoorziening over de Massive Brett Destruction zijn ze bij La Calavera niet al te scheutig. Dat nemen ze als craft brewers kennelijk niet al te serieus. We komen niet verder dan termen als brettanomyces, American Wild Ale en 8,0%. Daar kunnen we niet zoveel mee, daar worden we niet vrolijk. Het etiket maakt het nog enigszins met de ontblote borsten van de vrouw met het gasmasker op. Maar we begonnen het proeven al met een enigszins zuur gezicht

Onze ietwat zure mening over de Massive Brett Destruction: licht azijnachtig, lichte fruitigheid van kersen (morellen) en perziken, een beetje tannine, medium zuurgraad, citrusachtig. Een fris doordrinkbaar bier met een bittere smaak. De Massive Brett Destruction wordt echter nergens massive en zeker niet destructive. Met dit gebrek aan intensiteit kun je dit bier zelfs lichtvoetig. Een bier dat zijn naam en zijn belofte niet waarmaakt. 

Onder de loep #017: La Différence

De brouwerij

Brouwerij De Dochter van de Korenaar is een brouwerij in de Belgische enclave Baarle-Hertog. Formeel is het dus een Belgische brouwerij en onderdeel van de veelgeroemde Belgische biercultuur, maar dat deze brouwerij ook behoorlijk wat Nederlandse tintjes, is ook een feit. De brouwerij werd opgericht in 2007 door een Nederlands echtpaar die nog immer er de scepter zwaaien. Zij bouwden achter hun woning eigenhandig een brouwinstallatie met onder meer zes lagertanks van 1000 liter. Met deze installatie kunnen ze 150 hl per maand brouwen.

De naam "Dochter van de Korenaar" verwijst naar het woord bier. In oude Mechelse kronieken vond men dat Keizer Karel V rond 1550 liever het "sap van de dochter van de korenaar" (bier) dronk dan het "bloed van de druiventros" (wijn). Natuurlijk had Karel gelijk. Wie laaft zich nou liever niet aan het sap van een dochter dan aan het bloed van de druif?

Baarle-Hertog (België) en Baarle-Nassau (Nederland) zijn curiositeiten. Beiden hebben enclaves op elkaars grondgebied, Baarle Hertog heeft er 22, zoals Niemandsland en Negenhuizen, en Baarle Nassau 8. Een enclave is een gebied dat geheel wordt omsloten door grondgebied van één andere partij. Sommige enclaves zijn onafhankelijk (San Marino, Vaticaanstad, Lesotho) en andere behoren tot een andere staat en zijn daardoor tevens exclaves, zoals Baarle-Hertog en Baarle-Nassau dus, stukken land die politiek gezien wel, maar geografisch niet met het moederland zijn verbonden.  Enclaves en exclaves komen vaker voor, maar niet in de versnipperde vorm zoals bij Baarle-Hertog en Baarle-Nassau, die een relikwie zijn uit de 12e eeuw als gevolg van een conflict tussen Hertog Hendrik van Brabant (het Hertogdeel) en Graaf Dirk VII van Holland (het Nassaudeel).

La Différence

Ook het bier is anders, het maakt letterlijk een verschil. De brouwerij presenteert deze speciale editie als een uitzonderlijk ‘slow’-bier van 8,0% dat is gemaakt van Chevallier mout, een bijzondere moutsoort uit vervlogen tijden. Het bier is gerijpt op virgin houten vaten en houdt het midden tussen een hoppige Saison en een Strong Belgian Blond (38 EBC en 45 IBU). De lichte nootachtige smaak van de mout combineert goed met de eik en citrussmaak van de Mandarina-hop. Naast de Mandarina-hop zijn nog de volgende hopsoorten gebruikt: Opal, Challenger Nelson Sauvin, Pacific Gem, Amarillo en El Dorado.

De Chevallier-gerst kwam halverwege 19e eeuw op en had in die tijd de voorkeur voor het maken van bier. De Chevallier-gerst wordt gekenmerkt door een warme cracker- en koekjesachtig aroma met een volle smaak. In vergelijking met moderne gerst zijn het aroma en de smaak vrij uitgesproken.

De Mandarina Bavaria hop is een Duitse aromahop die is ontstaan uit een kruising tussen Cascade en een mannelijke wilde variant die resistent is tegen de verwelkingsziekte. Het geeft fruitig, zoetig aroma met toetsen van mandarijn af. De andere gebruikte hopsoorten hebben de volgende kenmerken:

  • Opal: aromahop, kruidig en toetsen van citrus (Duits)
  • Challenger: dubbeldoelhop, volmondige afgeronde bitterheid, frisse fruitigheid en toetsen van stro na rijping (Engels)
  • Nelson Sauvin: dubbeldoelhop, heel fruitig, smaken van kiwi en witte wijn (Nieuw-Zeeland)
  • Pacific Gem; bitterhop, prettig en fruitig (bessen) aroma, hoog alfazuurgehalte (Nieuw-Zeeland)
  • Amarillo: aromahop, citrusachtige smaak, gaande naar een sinaasappelsmaak en –aroma, redelijke bitterheid (Amerikaans)
  • El Dorado: dubbeldoelhop, hoge alfa- en aromahop, toetsen van fruit, smaak van tropisch fruit, peer, kers en watermeloen (Amerikaans)