Back at La Tana del Luppolo

Een paar jaar geleden bezochten we dit hopgat al eens en waren we onder de indruk van de 19 tapkranen, van het bruisende lokale publiek en van al het eten dat op tafel kwam. Dit keer was het echter anders. Misschien lag het aan de dag waarop we er waren (een doordeweekse dag), misschien lag het aan het tijdstip (we waren vroeg) of misschien lag het wel aan Corona, want als je het even niet meer weet, geef je gewoon corona de schuld. Daar kom je voorlopig nog wel een tijdje mee weg.

Het publiek was verdwenen, het eten was verdwenen, de bar was er nog, maar de helft van de 19 taps was niet aangesloten. Volgens Michele, eigenaar van Il Pretesto lag dat aan een nieuwe eigenaar die niets meer met bier deed. Hij beweerde zelfs dat de tent nu anders heette en dat de oorspronkelijke La Tana del Luppolo nu op een andere plek zat. Het was echter nog steeds dezelfde tent met dezelfde bar en inrichting. Ook was er nog steeds bier. Wij dronken er een Porter (Porter - English) van MFB Manifattura Birre Bologna en een MFB Cryo IPA Ddh, ook van MFB. Toch geen slechte bieren. Geen straf in ieder geval. Komen we nog een keer terug in dit hopgat? Waarschijnlijk niet, misschien wel.

Translate:

Het bier wordt duur betaald: een nieuwe accijnsverhoging

Het wetsvoorstel

Staatssecretaris Vijlstra heeft op 28 september jongstleden een wetsvoorstel in voorbereiding gepubliceerd voor wijziging van de Wet op de accijns en twee andere wetten vanwege drie Europese richtlijnen (de horizontale accijnsrichtlijn, de richtlijn alcoholaccijns en de richtlijn btw en accijns bij defensie-inspanningen). Het gaat onder meer om het heffen van accijns op bier op basis van alcoholpercentage in plaats van extractgehalte en om het afschaffen van de accijnsvrijstelling voor kleine brouwerijen.

Dit was voor CRAFT, de onafhankelijke vereniging van craft brouwerijen in Nederland, aanleiding om een online petitie te starten. De actie Strijd Mee, Zeg Nee! is gestart om duidelijk te maken richting politiek, brouwerijen, horeca en consument dat kleine brouwerijen het hier niet mee eens zijn. CRAFT denkt een substantieel aantal brouwerijen en indirect hun werknemers, toeleveranciers en klanten te vertegenwoordigen. Het zou hierbij gaan om duizenden arbeidsplaatsen die geraakt worden door deze ‘oplossing’ voor een niet bestaand probleem, aldus CRAFT. De actie is erop gericht de tegenargumenten helder voor het voetlicht te brengen.

CRAFT vertrouwt op het gezonde verstand in de Tweede Kamer om het voorstel af te keuren. Het wetsvoorstel moet nog worden behandeld in de Tweede Kamer, maar inmiddels lijkt er ook in de Tweede Kamer voldoende verzet te zijn tegen dit voorstel. Partijen als de SP, VVD, D66, PVV en CDA hebben hun bezwaren tegen het voorstel aangegeven. Ook Follow the Beer is natuurlijk tegen iedere verhoging en voor bescherming van kleine brouwerijen en was niet te beroerd om ook de petitie te willen ondertekenen. Maar voor we onze digitale krabbel zetten, hoe zit het nu werkelijk?

Accijnzen op bier nu

De huidige wetgeving maakt een onderscheid tussen het normale en het verlaagde accijnstarief op bier. De grens ligt hier bij een productie van 200.000 hectoliter. Hierboven geldt het normale tarief, eronder het verlaagde tarief. De meeste brouwerijen van de ruim 900 brouwerijen die Nederland rijk is, halen dit productieniveau bij lange na niet en vallen dus onder het verlaagde tarief.

Hoe verlaagd is dat verlaagde tarief dan? We nemen een bier van boven de 15 Plato, de schaal die het extractgehalte aangeeft dat de basis is voor de accijnsheffing.  Afhankelijk van een normale vergistingsgraad leidt dit tot een bier met een hoog alcoholpercentage van, laten we zeggen, boven de 7%, een alcoholpercentage waar de kleine brouwers vaak patent op hebben. Het normale tarief bedraagt hier € 47,48 per hectoliter, het verlaagde tarief € 43,92. Dat is per hectoliter (100 liter). Dat is dus respectievelijk € 0,12 en € 0,11 per glas bier van 0,25 centiliter, een te verwaarlozen verschil. Een voordeeltje van 7,5% voor de kleine brouwer. En zo is de huidige wetgeving ook bedoeld: het biedt een voordeeltje voor de kleine brouwer met als doel om onze Nederlandse biercultuur te beschermen.

Goed, fair enough, je moet hierbij ook nog rekening houden met het feit dat de accijns wordt berekend over de hoeveelheid tussenproduct (wort) en niet het eindproduct (bier). Rekening houdend met een verlies van 80% (een deel verdampt en de rest verdwijnt in het rioolputje), kom je dan uit op respectievelijk € 0,15 en € 0,14, nog steeds een te verwaarlozen verschil, zeker als je bedenkt dat je tegenwoordig al ruim € 5,00 betaalt voor een glas craft bier in de horeca.

De (financiële) problemen voor de kleine craft brouwers zitten hem dan ook niet zozeer in de geheven accijnzen op zijn bier (die soepeltjes in de kostprijs glijdt), maar veel meer in zaken als omzetbelasting, dure grondstoffen (mout, hop, gist), manuren, energie en de aanschaf van de brouwinstallatie. Dat is wat brouwen op kleine schaal zo duur maakt. En dat is waarom we € 5,00 voor een glaasje bier moeten betalen. Zittend aan de bar financieren we feitelijk de hobby van de kleine brouwer. Zo, dat is gezegd.

Van extractgehalte naar alcoholpercentage

In artikel 7 van het nieuwe wetsvoorstel staat het volgende vermeld:

De accijns bedraagt voor bier per hectoliter bij een temperatuur van 20°C per volumeprocent alcohol € 7,49, met dien verstande dat het minimumbedrag aan accijns in totaal ten minste € 8,83 bedraagt, waarbij een gedeelte van een hectoliter rekenkundig wordt afgerond op twee decimalen en van een volumeprocent alcohol naar beneden wordt afgerond op één decimaal.

Uitgaande van een glas bier van 8,0% (denk aan een tripel), dan zou dat in het wetsvoorstel uitkomen op € 0,15 per glas. Dat is net zoveel als de grote brouwer nu dus ook betaalt aan accijnzen voor ditzelfde glas bier. Het verschil wordt groter als het alcoholvolume in het bier hoger wordt. Bij 10% kom je uit op € 0,19 (€ 0,04 verschil) en bij 12% op € 0,22 (€ 0,07 verschil).

Budgetneutraal noemt Vijlstra zijn wetsvoorstel. Dat is een ander woord voor list en bedrog. En dat is nu juist waar de mannen en iets mindere mate de vrouwen van Rutte een patent op hebben, met de Grote Leider zelf voorop. Budgetneutraal betekent hier dat er wel degelijk iets verandert. Bieren met een hoog alcoholvolume worden zwaarder belast met als hoofddoel de volksgezondheid en met als collateral damage de kleine brouwers. We komen hiermee weer een stapje in de buurt van de Scandinavische landen en het Verenigd Koninkrijk waar ons geliefde bier extreem zwaar wordt belast en waar de overheid een perverse hap neemt uit de portemonnee van de bierconsument.

Geen voordeel meer voor kleine brouwerijen

Het verschil tussen het normale en verlaagde tarief bedraagt 7,5%, aldus CRAFT. Een korting voor de kleine brouwers wordt dat genoemd. Waarom deden we dat ook alweer? Het antwoord: om de kleine brouwers te beschermen. Want daar hadden we er niet meer zoveel van voor de craft bier revolutie. Maar dat is veranderd. Nu hebben we er meer dan 900 (en eigenlijk te veel, maar dat mag je niet hardop zeggen) en is het marktaandeel van de kleine brouwers groter geworden (en dus interessant voor het Ministerie van Financiën). Niet voor niets nemen de grote brouwers tegenwoordig kleine brouwers over om hun marktaandeel te behouden. Voorbeelden: brouwerij 't IJ door Duvel, brouwerij De Molen door Bavaria en de Texelse Bierbrouwerij en Oedipus door Heineken. En er zullen de komende jaren nog veel meer volgen.

Is het een goed idee om het voordeel voor kleine brouwers af te schaffen? Je zou zeggen van niet, maar eigenlijk maakt het niet heel veel uit. Het zit hem veel meer in de manier van rekenen. De brouwer neemt de betaalde accijnzen op in zijn kostprijs en rekent dus een marge van 30 tot 40% hierover door aan de horecaondernemer en de horecaondernemer laat over zijn inkoopprijs een factor van 3 tot 4 los. Een verschil van een paar slordige belastingcenten wordt dan al gauw een paar duppies voor de consument.

Zo, dat hebben we ook weer gezegd. Proost!

 

 

Onder de loep #047: Eiber Bieren

Eiber Bier

Een paar weken geleden bezochten we Jasper op zijn nieuwe locatie aan de Televisiestraat (Den Haag) om zijn prachtige nieuwe brouw- en lagertanks te bewonderen. De ketels en tanks zijn in januari naar boven gehezen, naar de zesde verdieping, en hij is pas recentelijk begonnen met proefbrouwen. Natuurlijk moesten we ook zijn bieren proeven. Deze zijn nog niet gebrouwen op de nieuwe locatie, maar komen van elders. Niet getreurd, want daar komt juist een mooie uitdaging uit. We bestelden een doosje, proefden alle vier de Eiber bieren, maar hielden er ook een paar achter. Dan kunnen we straks als de bieren uit de eigen ketels vergelijken met deze versies.

En ze zullen anders smaken, verzekerde Jasper ons. Hij heeft gelijk, hetzelfde bier brouwen in verschillende ketels levert nooit hetzelfde bier op. Misschien lukt dat Heineken op de één of andere manier, maar dat is een ander niveau. Zelfs het Hoegaarden wit smaakte anders toen het elders werd gebrouwen. Het werd nooit meer hetzelfde. Net als de Zatte of het IJwit van brouwerij 't IJ. Sinds die uit België komen is het een stuk minder. Maar wie zijn wij? Wij zijn Follow the Beer: oud, maar niet dood!

Achter de Duinen

De Achter de Duinen wordt door brouwer Jasper omschreven als een American Wheat Ale van 4,5% die in tegenstelling tot traditionele witbieren steviger en hoppiger van smaak is. De verschillende Amerikaanse hoppen in het bier zorgen voor een lichte bitterheid en aroma's van citrus en tropisch fruit.

Jasper zet dit bier tegenover traditionele witbieren en niet tegenover Weizen-bieren. Is dat wel terecht? We zetten beide bierstijlen even tegenover elkaar:

  • Witbier komt van oorsprong uit België, terwijl Weizen een Duitse bierstijl is
  • Bij witbier wordt circa 30-40% tarwemout gebruikt, terwijl dit bij Weizen minimaal 50% is en wel kan oplopen tot 60-70%
  • Bij witbier worden Belgische gisten gebruikt die vaak een friszuur aroma meebrengen, terwijl een Weizen wordt vergist met speciale Weizen-gisten die vaak doen denken aan banaantjes
  • Aan witbier wordt (vaak) koriander, Curacao of sinaasappelschil toegevoegd, terwijl Weizen wordt gebrouwen volgens het Reinheitsgebot waar geen toevoegingen zijn toegestaan.

Onze mening: aan de Achter de Duinen zijn geen kruiden toegevoegd en dat maakt het dus geen witbier, maar meer een Weizen. Aan de andere kant is het bier niet vergist met een Belgische gist of een speciale Weizen-gist, maar met een andere gist. En onbekend blijft hoe het met de moutstorting zit. Maakt dat allemaal uit? Nee, Achter de Duinen is gewoon een lekker doordrinkbaar bier met een uitgesproken Amerikaans hoparoma en -smaak. Welke hoppen dat zijn, daar komen we nog wel een keer achter.

Hof Blond

De Hof Blond (6,4%) was het eerste Eiber bier en is een goede doordrinker! Het is een blond bier van hoge gisting met een fruitig aroma, een licht bittere aanzet en een aangename zoete afdronk. Het is gebrouwen met drie verschillende soorten hop: Saaz, Hercules en Cascade. De naam van het bier verwijst uiteraard naar de mooie hofstad Den Haag.

Onze mening: de Hof Blond is ons favoriete Eiber bier. Jasper heeft helemaal gelijk als hij het heeft over een fruitig aroma en de afwisseling van bitter en zoet in de smaak. Dit bier zou weleens zijn topper kunnen worden op zijn terras en maakt het brouwen van een pilsener-achtig bier overbodig. Alleen het relatief hoge alcoholpercentage van 6,4% kan daarbij weleens een obstakel worden. Wellicht moet dat nog iets omlaag, zonder de balans van fruit, bitter en zoet te verliezen. Alcohol is immers wel één van de basissmaken.

Zeer Hoppig Bier

Dit bier draagt de letters ZHB, wat verwijst naar Zeer Hoppig Bier. Brouwer Jasper omschrijft dit als een IPA van 6,5% met de kenmerkende hoparoma's van citrus en zwarte bes en een flinke bitterheid. Een bier met vijf bijzondere soorten hop: El Dorado, Willamette, Green Bullet, Aurora & Galena. Over de vijf gebruikte hopsoorten:

El Dorado is een dubbeldoelhop, bij het bierbrouwen gebruikt zowel voor zijn aromatische als zijn bittereigenschappen met toetsen van fruit, zoals peer, kers en watermeloen.

Willamette is een aromahop die voornamelijk wordt gebruikt vanwege zijn aromatische eigenschappen. Deze Amerikaanse soort werd op de markt gebracht in 1976 en werd de meest geteelde aromahop in de VS. Eigenschappen: esters en aroma van zwarte bessen en kruiden. Hij groeit momenteel weer in onze achtertuin.

Green Bullit is een dubbeldoelhop uit Nieuw-Zeeland met de volgende kenmerken: dennen, zwarte peper en rozijn. Wordt ook wel vergeleken met een Styrian hop vanwege de harsige en citroen-frisheid. In Nederland bekend vooral bekend door de Green Bullit IPA van Oedipus (Heineken).

Aurora is een aromahop uit Slovenië en is een kruising tussen de hopvariëteit Northern Brewer en een onbekende hop. Kenmerken:  intensief en aangenaam aroma.

Galena is een bitterhop, bij het bierbrouwen voornamelijk gebruikt voor zijn bittereigenschappen. Deze Amerikaanse hop is ontstaan door een open bestuiving van de Brewer's Gold-variëteit, ontwikkeld in Idaho in de jaren zeventig en op de markt gebracht in 1978. Kenmerken: zwarte bessen en citrusaroma, aromatische kenmerken vergelijkbaar met de oude Bullion.\

De letters ZHB kunnen tevens een verwijzing zijn naar de vroegere Zuid-Hollandse Bierbrouwerij in Den Haag die van 1881-1974 één van de grootste brouwerijen van Nederland was. Over deze brouwerij:

ZHB was de verzamelmerknaam voor verschillende biersoorten van de Haagse Zuid-Hollandse Bierbrouwerij die vooral bekend om zijn pilsener en ooit behoorde tot de zes grootste brouwerijen van Nederland. ZHB was gevestigd in de binnenstad van Den Haag en bestond van 1881 tot 1974. In 2018 werd het ZHB bier weer op de markt gebracht. Brouwerijhuurder De Arn uit Rijswijk heeft hier van de merknaameigenaar United Dutch Breweries toestemming voor gekregen. Voorlopig lijkt dat een eenmalige opleving te zijn geweest, want op de website van De Arn wordt hier niets meer over vermeld.

Onze mening: ZHB is een lekkere strakke IPA waar veel gebeurt, vooral in het aroma en iets minder in de smaak. De vijf hopsoorten die zijn gebruikt zijn hier debet aan. We kunnen dit bier ook niet vergelijken met de versie die binnenkort uit de eigen ketels gaat stromen. Want een IPA moet je zo vers mogelijk drinken, hop verliest zijn veren met de tijd.

De Baron

De Baron (6,8%) is een ode aan baron Hendrik Hop, de grondlegger van het Haagsche Hopje. Dit bier is geïnspireerd op de ingrediënten van dit snoepje. De Baron is een donker bier gebrouwen met in Den Haag gebrande koffie van Roast Factory. Het bier heeft een lichtzoete smaak van karamel en een volle afdronk. Maar let op, verwacht geen vloeibaar snoepgoed, het blijft smaken naar bier!

Het Haagsche hopje:

Het Haagsche hopje is een snoepje dat is vernoemd naar baron Hendrik Hop (1723-1808), gezant der Staten van Holland. Toen de Fransen in 1792 Brussel innamen, werd Hop naar Den Haag teruggeroepen, waar hij tot 1801 boven het confiseurhuis van de firma Van Haaren & Nieuwerkerk op het Lange Voorhout 92 woonde. De legende wil dat de koffieverslaafde baron op een avond zijn kop koffie met suiker en room op de kachel liet staan en de volgende ochtend een karamel-achtige brokken aantrof. De baron vond die brokken zo lekker dat hij, toen hij korte tijd later van zijn dokter geen koffie meer mocht drinken, zijn onderbuurman vroeg die 'brokken koffie' te maken. Ze werden al gauw 'de brokken van baron Hop' genoemd en kregen in 1880 de naam Haagsche Hopjes.

Rond 1900 waren er ongeveer 60 bedrijven in Nederland die hopjes maakten, en ook in het buitenland waren er een groot aantal producenten actief. Toen de Leaf-fabrieken in Sneek in Zweedse handen vielen, besloot moederconcern Cloetta in 2012 dat de productie van hopjes naar de Italiaanse stad Cremona moest verhuizen. Daarmee kwam een voorlopig einde aan ruim twee eeuwen productie van de Haagsche Hopjes in Nederland. Sinds 2013 worden echter in een nieuwe Haagsche Hopjesfabriek aan de Bezuidenhoutseweg weer hopjes gemaakt.

We zochten een recept van het Haagsche Hopje op: Je hebt de volgende ingrediënten nodig: koffie, suiker (als basis voor de caramel), stroop, slagroom en boter. Breng de koffie aan de kook, voeg alle ingrediënten toe en laat op laag vuur zachtjes inkoken (onder regelmatig roeren). Giet de massa op een ingevette bakplaat (of op bakpapier), snijd in blokjes en laat hard worden.

Onze mening: de Baron smaakt echt naar Haagsche Hopjes. Tenminste, naar het snoepje uit onze herinnering, want het is lang geleden dat wij het snoepje proefden.

Onder de loep #030: Toccalmatto Hoppy Tripel

Over Toccalmatto

Born to Be Different. Born to Brew Different

Toccalmatto werd opgericht in 2008 in Fidenza (Parma) met een brouwinstallatie van 550 liter per batch door Bruno Garilli die hiermee zijn droom verwezenlijkte. De brouwerij richtte zich in eerste instantie op de hype van de nieuwe hopsoorten. In 2010 wordt Zona Cesarini gepresenteerd op de Domus Birrae in Rome als één van de eerste Pacific IPA's die ooit zijn gemaakt. Dit bier wordt één van de vlaggenschippen van de brouwerij. Een jaar later (2011) komt de Stray Dog (Bitter) op de markt dat hoge ogen gooit bij verschillende wedstrijden als Beste Bitter.

In 2015 wordt een nieuwe brouwinstallatie in gebruik genomen met een capaciteit van 50 hectoliter en verhuist de brouwerij naar een industrieterrein in Fidenza. De winkel blijft gevestigd in het centrum van Fidenza. Twee jaar later gaat Toccalmatto een samenwerkingsverband aan met de Belgische brouwer Caulier. Wat deze samenwerking precies behelst, is niet bekend (productie? expeditie? anders?). In 2020 wordt de nieuwe installatie voor het vullen en verpakken in blik in gebruik genomen. Deze afvullijn bevindt zich in de brouwerij en hier worden de volgende bieren op afgevuld: Zona Cesarini, Skianto, Madame Satan en de Fistful of Hops.

In het assortiment van Toccalmatto zijn naast de Hoppy Tripel de volgende bieren te vinden: Stria (golden ale, 4,8%), Ambrosia (witbier, 4,5%), Skianto (session IPA, 4,3%), Stray Dog  (Bitter, 4,2%), Sibilla (saison, 6,0%), Zona Cesarini (Pacific IPA, 6,6%), Maciste (DIPA, 8,5%), Madame Satan (New England IPA, 7,2%), Re Hop (APA, 5,0%) en Fsitful of Hops (American IPA, 6,0%).

The Beer Freak Show

Over de Hoppy Tripel

op de website van Birrificio Toccalmatto is de Hoppy Tripel niet eens te vinden (zoals een echte craft brouwer betaamt natuurlijk), maar op Bierista wordt het als volgt beschreven:

Toccalmatto Hoppy Tripel is een Italiaanse eerbetoon aan de Tripel. Dit is de beroemde Belgische bierstijl die vaak al sinds de Middeleeuwen in elke Belgische Trappistenbrouwerij wordt gebrouwen.

Sorry Bierista, daar klopt natuurlijk geen bal van. De oorsprong van de bierstijl tripel is namelijk grotendeels onbekend en in nevelen gehuld. De belangrijkste theorie is dat het op de een of andere manier de kracht van het bier aangeeft (enkel, dubbel, tripel, quadrupel). Hoewel zowel de term tripel en het soort bier (sterke Pale Ale) al voorkwamen, was het Westmalle in 1956  de Westmalle Tripel op de markt bracht en de bierstijl een push gaf. De Westmalle Tripel werd met op grote schaal gekopieerd door Belgische brouwerijen en in 1987 breidde een de Nederlandse  trappistenbrouwerij, De Koningshoeven, haar assortiment uit met de La Trappe Tripel. Later waaide de bierstijl over naar de VS en andere landen, en wordt nu gebruikt door een reeks van seculiere brouwers voor een sterke Pale Ale in de stijl van Westmalle-Tripel.

De bierstijl tripel is een zwaar bovengistend bier met een hergisting op fles. De kleur varieert tussen blond en amber (Westmalle zelf is tamelijk blond, maar Nederlandse versies neigen vaker naar amber). Het heeft veelal een sterke moutige en/of hopbittere smaak en een alcoholpercentage van 7 tot 10% (hoewel wij liever spreken van 8-9%).. Het hoge percentage komt niet noodzakelijk uit de hoge moutstorting, vaak wordt er eventueel suiker in de vorm van glucose toegevoegd om het hoge alcoholpercentage te bereiken.  Kenmerkend voor een tripel is ook vaak een hoger koolzuurgehalte.Pure brouwers vinden dit een vorm van valsspelen; zij hebben de voorkeur voor volmoutbieren.

De Hoppy Tripel van Toccalmatto voldoet aan al het bovenstaande: 9,0% alcohol,bovengistend en blond en krachtig en met een kruidig aroma en smaak door het gebruik van koriander (zoals wel vaker wordt gebruikt in tripels) en/of mentol en/of witte peper (van de laatste twee zijn we niet zeker of die ook daadwerkelijk zijn toegevoegd). Het hoppy karakter van het bier komt door een flinke toevoeging van Europese en specifiek Franse hopsoorten (welke dat zijn, is niet bekend). Maar al dit geweld dringt de moutsmaak (combinatie van gerste- en tarwemout) niet naar de achtergrond.

 

 

 

Mix&Match #002: Hertog Jan Winterbier en Lowlander Winter I.P.A.

Tijd voor de tweede mix&match. Dit keer kozen we voor een Hertog Jan Winterbier met een Lowlander Winter I.P.A. Waarom deze keuze? Twee winterbieren, dat moet toch iets moois opleveren. Lees hier het resultaat.

Hertog Jan Winterbier

Hertog Jan Winterbier is het derde seizoensbier van Hertog Jan (voorheen de Arcense Stoombierbrouwerij, maar dat waren mooiere tijden). De andere twee zijn het Bockbier en de Lentebock. Het Winterbier is speciaal gebrouwen voor de koude, gure periode. Dit jaargetijde heeft Hertog Jan op het idee gebracht om na 13 jaar weer Hertog Jan Winterbier te gaan brouwen. Toch is ons Winterbier geen standaardbier voor deze tijd, want in tegenstelling tot de meeste winterse bieren is het licht, goudgeel van kleur, maar wel zwaar (8,8%) met een zoete, licht bittere smaak en kruidige, fruitige aroma’s. Aldus de brouwer.

Lowlander Winter I.P.A.

Lowlander Beer is een brouwerijhuurder uit Amsterdam-West die zich gespecialiseerd heeft in het gebruik van planten, kruiden en specerijen bij het brouwen, iets wat vroeger heel normaal was maar wat de laatste eeuw in de vergetelheid is geraakt. Zo ook bij de Winter IPA (die Lowlander consequent als I.P.A. spelt, dus met puntjes). Lowlander riep mensen op om hun kerstboom te doneren en haalde daarmee ruim 150 bomen op. Met de hand werden alle naalden (oh denneboom wat zijn je sparrennaalden wonderschoon) geplukt en geconserveerd, waarna ze samen met jeneverbes gebrouwen werden tot een frisse 5% Winter IPA, waarbij naast een flinke hopscheut ook nog tarwemout werd gebruikt. De Winter IPA heeft aroma’s die doen denken aan een winterse boswandeling en een hoppig citruskarakter wat het bier verrassend en verfrissend maakt. Aldus de brouwer.

Lowlander ging nog een stapje verder met zijn Winter IPA en ging een samenwerking aan met Adopteer een Kerstboom (een kweker van eigen bodem die al jaren aan hergebruik van kerstbomen doet) om een biologisch, duurzaam Lowlander kerstbomenbos te kweken. Voor iedere verkochte Winter IPA doneert Lowlander €0,05 voor de aanplant. Hoe meer kerstbomen er geadopteerd worden, hoe minder afval, zodat steeds meer Nederlanders kunnen genieten van een gezellige én duurzame kerst.

De Mix&Match

We blenden het Hertog Jan Winterbier en de Lowlander Winter IPA tot één geheel. Het resultaat viel tegen. De frisse smaak van de Winter IPa viel geheel weg. De subtiele smaak van de naalden van de kerstbomen en jeneverbes verdwenen als sneeuw voor de zon. Het aangenaam zoete, verwarmende van het Hertog Jan Winterbier werd ook afgezwakt. Helaas, niet iedere blend is een succes. Soms versterken twee bieren elkaar, maar soms werken ze elkaar juist tegen en had je ze beter individueel en gescheiden van elkaar kunnen proeven. Volgende keer beter.

Leven in de brouwerij: Er Ist Wieder Da

Vol trots presenteert Follow the Beer vandaag zijn nieuwste loot aan de telg: Er ist Wieder Da (4,8%). Het recept voor dit bier is afgeleid van het recept voor de Schlenkerla Rauch Märzen en brouwden we eerder onder de naam Rauchen Ist Tödlich. Hierbij kozen we dit keer voor een variatie. In plaats van Weyermann rauchmalz (4-8 EBC) gebruikten we dit keer Bio Beech Smoked Barley (4-8 EBC), die een veel subtielere rooksmaak geeft dan de Wyermann variant, hetgeen de Er Ist Wieder Da veel toegankelijker maakt voor mensen die de rooksmaak niet gewend zijn en vaak er van gruwen bij de eerste slok. Rooksmaak is nu eenmaal een acquired taste. Wij zijn er dol op. Helaas zijn er weinig Nederlandse brouwers die een rookbier in hun assortiment hebben. Eeuwig zonde.

Verder gebruikten we pilsmout, caramout en chocomout, de laatste vooral om de donkere kleur te verkrijgen. Als aroma- en bitterhop gebruikten we Northern Brewer (10,4%). De gist kwam van Weyeast (2206 Bavarian Lager). Het water kwam uit de kraan en heeft een hardheid van 10,36 Duitse graden, wat behoorlijk hard is. Het Dunea water is een combinatie van duinwater en voorgezuiverd rivierwater uit de Afgedamde Maas.

Wij zijn amateurbrouwers. Dat betekent dat wij ons bier niet verkopen, maar louter aan vrienden en kennissen schenken. Dus wil je het komen proeven: word onze vriend en kom een keer langs!

Haags Hop Feest 2019

September is oogstmaand

Hop is, over het algemeen, september is de maand voor de hopoogsten en voor de hopfeesten. Zo ook dit jaar in Den Haag bij Follow the Beer. Dat oogsten moet je overigens serieus nemen. Voordat je de hopbellen oogst, moet je er goed naar kijken, is het advies. Onrijpe bellen laat je nog even hangen, die oogst je later. En heel belangrijk en heel zweverig, maak contact met de hopbellen tijdens de groei: kijk, voel en ruik aan de hopbellen. Het spreekt voor zich dat Follow the Beer zich daar keurig netjes aan heeft gehouden.

Het drogen van de hop

Met de vers geplukte hopbellen zijn er twee opties: direct de brouwketel aanzetten en ermee brouwen of het drogen en te bewaren voor een later moment. Het proces van het drogen is vrij simpel. Je kunt een droogrekje gebruiken (2-3 dagen op een zonnige plek), maar de makkelijkste manier is de oven. Je plaatst de hop in de oven en laat de hop een 'bepaalde' tijd (een paar uur) drogen op max. 60 graden C. Door de hopbellen regelmatig te keren, zullen deze gelijkmatig drogen. De hop is droog als de steeltjes eenvoudig te breken zijn. Een kind kan de was doen!

Willamette

Willamette is een Amerikaanse aromahop en wordt omschreven als esterig met een aroma van zwarte bessen en kruiden. Het werd in 1976 op de markt gebracht en is momenteel de meest geteelde aromahop in de VS. Willamette heeft in het algemeen een vrij lage alfazuur van rond de 3-6% en een dito laag betazuur van rond de 3-4%. Des te hoger, des te bitterder het bier en des te lager, des te aromatischer. Dat geldt in eerste instantie alleen voor de alfazuren, omdat betazuren nauwelijks oplossen als de hopbellen nog nieuw zijn.

Dutch Dort

Help, de Dutch Dort verzuipt

Wat is Dutch Dort

Dutch Dort, of simpelweg Dort, Dortmunder Strong of Superdortmunder is een Nederlandse variant op de Duitse bierstijl Dortmunder die in de jaren 50 van de vorige eeuw op de markt werd gebracht door een aantal grote en middelgrote Nederlandse brouwerijen. Zij maakten een wat zoetere en sterkere versie van de Dort dan hun Duitse evenknieën en zo ontstond een eigen Nederlandse bierstijl, afgeleid van de Duitse Dortmunder.

Je kunt de Dutch Dort vergelijken met een zoet broodje. En wie zoete broodjes bakt, zegt dingen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed en met macht. Dat klinkt misschien niet erg positief, maar in de huidige verbitterde en verzuurde maatschappij zouden er misschien wel meer zoete broodjes moeten worden gebakken en ook gebrouwen. Met honing vang je immers meer vliegen dan met azijn.

Dutch Dort kan met wat fantasie worden vergeleken met het Zoigl-bier of een Duits Kellerbier of Zwick'l-bier. De kracht van het bier komt uit de mout en uit de gist. Verder niets. Het is een bier voor de echte brouwer en een genot om te drinken als je zat bent van al die craft beer revolutie rariteiten en extremiteiten, als je een echt en eerlijk bier wil drinken zonder fratsen en zonder overbodige franjes. Het is een bier dat mannen van de jongens onderscheidt en de vrouwen van de meisjes.

Een paar kenmerken:

  • Grondstoffen: volmoutig, edele hoppen
  • Gisting: ondergistend
  • Kleur: blond tot amberkleurig
  • Alcoholvolume: 6,5% tot 7,5%
  • Helderheid: helder of enigszins troebel
  • Bitterheid: relatief laag gehopt
  • Koolzuur: laag (dat vinden wij)
  • Smaak: moutig, zoet
  • Gist: een relatief neutrale gist zonder fruitige esters of kruidigheid.

In tegenstelling tot de Dutch Dort is de Duitse Dortmunder lager in alcohol (5,0%) en altijd blond van kleur en helder. In vergelijking tot het pilsener is de Duitse Dortmunder ook minder gehopt, net als de Dutch Dort.

Zoet, de vergeten smaak

Sinds de craft beer revolutie die van 2008-2018 (met een flinke korrel zout genomen) in ons land woedde is de smaak zoet not done. Andere smaken zoals bitter en zuur voerden in de revolutie de boventoon, alhoewel die laatste in ons Calvinistische landje nauwelijks voet aan de grond kreeg en nog immer krijgt. Zoet was en is daarentegen helemaal not done, het is de vergeten groente onder de smaken geworden. En dat is niet terecht. Zoet moet en zoet is goed. Wie het goede zoet in zijn bier proeft, het zoet dat in balans is, is koning bier en biersommelier tegelijk. Dat is een Bierdiplom waard.

Er wordt veel beweerd over de Dutch Dort en vaak is dit wat negatief ingestoken. Zo lazen we de volgende zinssnede: 'De Belgische Dort-bieren benaderen nog de Duitse ondergistende Dortmunder met minder hop dan pils. In Nederland echter zijn Dorts tamelijk sterke zoetige bieren die nog weinig gemeen hebben met hun Duitse voorbeeld'. Dat klopt, de Dutch Dort is afgeleid van de Duitse Dortmunder, maar is een eigen bierstijl geworden.

Of deze: 'Biertype heeft geen relaties met de klasse A-Dortmunder. Dortmunder Strong is het volmoutige, zware broertje van een Nederlandse Pilsener'. De Dutch Dort is zeker geen broertje van de pilsener en eigenlijk geldt dat ook voor de Duitse Dortmunder en de pilsener. Die twee laatsten kwamen eind 19e eeuw op de markt, mede als gevolg van industriële uitvindingen als koeling en ondervergisting. Als het al broers waren, dan waren het in ieder geval broers die elkaar het licht in de ogen niet gunden.

De teloorgang van de bierstijl

Het gaat niet al te best met onze bierstijl. Sterker nog, het is er vrij beroerd mee gesteld. Eén voor één verdwenen de brouwerijen en hun Dort-bieren van de markt in de afgelopen 20 jaar. Ook de craft beer revolution heeft geen positieve invloed gehad op het behoud van deze Nederlandse bierstijl.

Dat begon met brouwerij Ridder uit Maastricht en haar Ridder Maltezer (6,5%). Deze brouwerij werd in 1982 overgenomen door Heineken. In rap tempo bouwde Heineken in de jaren daarna de brouwactiviteiten in Maastricht af totdat in 1988 alleen nog het succesvolle Wiecke Witte werd gebrouwen. In 2002 werd de productie overgeheveld naar elders en werd de brouwerij gesloten.

Goed nieuws, in juni 2018 opende een kleine brouwerij, Stadsbrouwerij Maastrichter Maltezer, haar deuren in de gebouwen van de voormalige brouwerij Ridder en wordt de Maltezer weer op beperkte schaal gebrouwen. Om dit bier te proeven moet je wel even helemaal afreizen naar Maastricht. Het wordt daar op microschaal gebrouwen en daar ook enkel en alleen verkocht in de eigen brasserie (niet te verwarren met de eigen brouwerij). Een brouwerij met een brasserie, de taalpuriteinen in ons slaan meteen op hol.

Het tweede slachtoffer was brouwerij De Leeuw uit het Limburgse Valkenburg. Deze brouwerij werd in 2000 overgenomen door het Belgische Haacht en zoals dat wel vaker gaat werd de brouwerij in Valkenburg een aantal jaren later (2006) gesloten en de productie overgeheveld naar België. Daar leidt het Leeuw-bier nu een anoniem en vooral zielloos bestaan (hou er toch mee op). Alleen het pils, het witbier, het bokbier en het oud bruin worden nog gebrouwen. De Leeuw Dortmunder (6,5%) wordt niet meer gemaakt en hangt ergens uitgeteld aan de Valkenburgse wilgen.

Het wordt nog gekker. In 2015 besloot Heineken te stoppen met de productie van haar Amstel Gold, dat door Heineken zelf als een extra zwaar bier (pils) werd omschreven, maar ook wel onder de Dorts werd/wordt geschaard. Over de reden om te stoppen was Heineken simpel: te weinig vraag. Opmerkelijk is dat de naam van het bier wel verbonden blijft aan de Amstel Gold Race. Als je het nu nog wilt drinken, moet je naar Spanje. Daar wordt het nog op de markt gebracht onder de naam Amstel Oro.

Tot slot is daar het Limburgse Gulpener. In 2018 maakte Gulpener bekend te stoppen met de productie van de Gulpener Dort. Dit iconische bier dat al sinds 1953 op de markt was, was volgens Gulpener het eerste speciaalbier van Nederland en was in het begin zeer populair onder mijnwerkers, maar nam de afgelopen jaren in populariteit af, mede door het verwoestende geweld van de craft beer revolutie. Het wordt nu enkel en alleen nog op beperkte schaal gebrouwen in de microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal.  Follow the Beer is in de gelukkig omstandigheid dat het in Den Haag ook te verkrijgen is van tap bij de Hoppzak.

Red de Dutch Dort

Alfa is de laatste der Mohicanen van de Oude Wereld die nog een Dutch Dort in zijn assortiment heeft. Lang leve Alfa. Hup Alfa. Alfa is de beste brouwerij van Nederland. We hebben het hier over de Alfa Krachtig Dort (7,5%), gebrouwen sinds 1953 en daarmee het eerste (of tweede) 'speciaalbier' van Nederland. Volgens Alfa is dit bier geïnspireerd op de traditie uit Dortmund. Het is een bier van lage gisting, licht moutig met een krachtig hoparoma. Hierdoor ontstaat een 'uitmuntend' bouquet en drinkt het lekker weg. Alfa laat zijn Dort maandenlang rijpen. Dit zorgt voor een 'volwassen' alcoholpercentage en een 'krachtige, mooi gebalanceerde' smaak die nog enige tijd zijn 'kracht' behoud na het drinken van een slok. Ach ja, die marketingmeisjes van zo'n brouwerij moeten toch ook hun werk doen.

Ook zijn er paar kleine brouwerijen uit de Nieuwe Wereld die een Dort in hun assortiment hebben. Zo brouwt De Prael in Amsterdam een Dortmunder, brouwerij In de Nacht een Heinrich en heeft Museumbrouwerij De Roos ook een Dortmunder in het assortiment. Maar verder is het vrij treurig gesteld met onze bierstijl. Hoog tijd om in actie te komen dus.

Kortom, red de Dutch Dort, deze Nederlandse bierstijl mag niet verloren gaan. Dus kom op bierdrinkers en bierliefhebbers van Nederland: drink Dort. En vraag brouwers en horecaondernemers hierom. Maak ze gek! En kom op Nederlandse brouwers, toon je een echte vaderlander en een echte brouwer. Brouw een Dutch Dort. Red deze Nederlandse bierstijl. Brouw een zoet broodje. Het zal jullie geen windeieren leggen!

Portobello met Just Another Boring IPA

Wat heb je nodig?

  • Portobello's (eentje per persoon)
  • Knoflook
  • Verse babyspinazie
  • Geitenkaas
  • Peper
  • Zout

Hoe maak je het?

Pel de knoflook en snijd deze in stukjes. Vervolgens fruit je de knoflook in een pan met wat olijfolie (wees hier zuinig mee). Haal de knoflook uit de pan en fruit de verse babyspinazie heel kort zodat deze zacht wordt. Doe de knoflook en babyspinazie in een kom en maak hiervan een mengsel met de geitenkaas en wat peper en zout. Nu alleen nog de portobello's uithollen en vullen met het mengsel. Daarna doe je de portobello's op bakpapier 20 minuten in de voorgewarmde oven (210 graden). En klaar is je voorgerecht!

De bierpairing

Wij pairden de portobello's met onze eigen Just Another Boring IPA. Helaas is die niet verkrijgbaar, dus je moet even op zoek naar een andere IPA. Gelukkig zijn er daar genoeg verkrijgbaar van. In onze eigen IPA gebruikten wij 3 hopsoorten die ieder een aparte smaak meegaven en die een mooie pairing gaven met dit gerecht. Spalt Select, een klassieke Duitse hopsoort, geeft een licht kruidig karakter. Amarillo, een Amerikaanse hopsoort, geeft een aroma/smaak van citrus, grapefruit en sinaasappel. En tenslotte Simcoe, wederom uit Amerika die een harsachtige smaak geeft met een citrusaroma.

Leven in de brouwerij: Mango Gose

Ooit streed Brewdog als craft brewertje tegen The Man (slang voor de overheid en grote bedrijven, en in dit geval de grote machtige brouwerijen). Maar die tijden zijn allang vervlogen. Brewdog is inmiddels zelf The Man geworden en is uitgegroeid tot een groot concern met twee brouwerijen (eentje in Schotland en eentje in de VS) en meer dan 30 cafés (bars zoals ze dat zelf noemen) in Groot-Brittannië en bijna 20 cafés in de rest van de wereld (vooral Europa). Dat aantal groeit nog steeds.

Niet vreemd dat wij de bieren van Brewdog steeds vaker links laten liggen. Het is teveel een brand geworden en te weinig craft. Toch kan Brewdog ons ook nog weleens verrassen. Zo was daar vorig jaar de DYI Dog 2017, een brochure met recepten van alle 262 bieren die Brewdog tot dan toe had gemaakt. Als thuisbrouwer trekt dat natuurlijk wel de aandacht, want dat is ook relatief uniek in de brouwwereld. De meeste professionele brouwers doen nogal geheimzinnig over de receptuur van hun bier.

Follow the Beer pakte de handschoen en waagde zich aan het brouwen van één van deze bieren: de Mango Gose.Deze zullen wij niet inzenden bij de Brand Bierbrouwwedstrijd. Het is puur toeval dat onze Gose en de Brand Bierbrouwwedstrijd samenvallen. Onze Gose was al langer in onze brouwplanning opgenomen. En wij zijn ook niet overtuigd dat onze Gose een echte Gose mag worden genoemd. Niet alleen omdat wij geen melkzuurgisting hebben toegepast, maar ook omdat wij - in navolging van Brewdog - er echte mango's in hebben verwerkt, hetgeen niet is toegestaan in de wedstrijd.

Een Gose kun je niet brouwen zonder dat je weet hoe een echte Gose wordt gemaakt en hoe die smaakt.  En dan doe je het liefst zo dicht mogelijk bij de bron, in Gose-land waar de Gose vandaan komt (te weten Goslar en Leipzig). Want dit is een Gose: een bier van gerste- en tarwemout, dat een melkzuurgisting heeft ondergaan en waaraan zout en koriander is toegevoegd. Door de laatste toevoegingen vormt de Gose een van de weinige toegestane uitzonderingen op de Voorlopige Bierwet (de huidige naam van het oeroude Reinheitsgebot).

Dat Brewdog wel erg losjes met zijn eigen 'Gose' is omgegaan, begint al bij de verhouding gerste- en tarwemout. Wij schrapten de dark crystal en gebruikten iets minder cara crystal daarvoor in de plaats. Tevens pasten wij een verhouding van 75%-25% in gerste- versus tarwemout toe (in de wedstrijd gaat men uit van 40% tarwe). Ook de moutstorting van Brewdog is hoger dan die van hun Duitse broeders, die hun Gose op een enkele uitzondering na, niet boven de 5% alcoholvolume laten komen. Brewdog lapt dit aan zijn laars en mikt op een alcoholvolume van 6,4%. Hier volgden wij Brewdog.

Het werd pas echt gek bij de gebruikte hopsoorten. Brewdog gebruikt zowel Sorachi als Amarillo voor de aroma- als de bitterhop. Wij kozen daarentegen voor edele hopsoorten (Saaz en Brewers Gold) in de hoop daarmee dichter in de buurt van de originele Gose te blijven. En omdat wij geen beschikking hebben over apparatuur om melkzuurgisting (malolactische gisting) tot stand te brengen, moesten wij als thuisbrouwertjes hier een beetje valsspelen en kozen we noodgedwongen om bij de moutstorting - net als bij de wedstrijd - zuurmout te gebruiken, waardoor het maischen veel langer in beslag nam.

Bij de toevoegingen van zout en koriander werd het nog gekker. Nergens in de receptuur van Brewdog wordt vermeld, terwijl dit toch een kenmerkend en onderscheidend is voor deze biersoort. Zonder zout en koriander geen Gose, zou je zeggen. Zou Brewdog echt geen zout en koriander hebben gebruikt? Dat kun je je bijna niet voorstellen. We hebben het niet nagevraagd en er voor gekozen om dit alsnog wel toe te voegen.

Dan de Mango's, weer een moderne twist van Brewdog en natuurlijk onbespreekbaar in een echte Gose in het puriteinse Duitsland. Wij kochten zeven mango's voor 1 euro op de Haagse Markt. Ook hier weer volop keuzes: koude toevoeging, eerst koken, eerst invriezen, stukjes of pureren. Wij kozen voor de koude toevoegingen in stukjes. Het werden slechts 5 mango's, want 2 waren overrijp. Zo gaat als thuisbrouwer: je hebt niet alles in de hand en dat is maar goed ook. De nagisting in de lagertanks kwam snel weer op gang omdat door de suikers van de mango weer extra alcohol en koolzuur wordt gevormd.

Nog een paar weken wachten en dan is het zover: onze Mango Gose zal dan klaar zijn. Is het nog een echte Gose? Waarschijnlijk niet, want het toevoegen van mango's is natuurlijk uit den boze bij onze oosterburen. Wat wel zeker is, is dat onze Gose meer een Gose is dan die van Brewdog. Je kunt je afvragen wat ze bij Brewdog hebben gedacht toen zij hun Gose maakten. Iets van: 'Ach kom, laten we weer eens een bierstijl een twist geven. Wat kan ons het bommen?'