Leven in de brouwerij: De Prael Den Haag brouwt

Na de opening van De Prael Den Haag twee jaar geleden was er donderdag 28 mei weer een nieuwe mijlpaal voor de sociale onderneming. De brouwerij werd op deze dag officieel in gebruik genomen. Als eerste bier stond De Prael Bitterblond (de voormalige Johnny) van Haags duinwater. De Bitterblond. zal begin juli op tap verkrijgbaar zijn bij De Prael Den Haag.

Met 400 meter aan leidingen en ontelbare uren lassen was het een uitdagende klus om een brouwinstallatie op te bouwen in het voormalige magazijn van de Haagse Energiecentrale aan het Esperantoplein. De brouwinstallatie bestaat uit een brouwhuis van 1000 liter en tien vergistingstanks van ieder 1000 liter. Met de installatie is het mogelijk om iedere maand 10.000 liter Haags Praelbier worden gebrouwen. Daarnaast staan er achter de bar in het proeflokaal vier taptanks van ieder 500 liter. Als het bier klaar is zal het bier rechtstreeks vanuit de vergistingstanks in de taptanks worden gepompt en kan dan meteen getapt en geproefd worden. De bostel, het achtergebleven moutrestant van het bierproces, wordt niet weggegooid, maar geleverd aan de agrarische sector die het gebruikt als veevoer.

Naast de brouwmeester zal er gebrouwen worden door de werknemers van De Prael. Deze hebben vaak, allemaal op hun eigen manier, een afstand tot de arbeidsmarkt. De werknemers worden betrokken in alle facetten van de onderneming. Daarnaast krijgen de werknemers ook de mogelijkheid om verschillende opleidingen te doen. Zo kunnen zij bij de brouwer kennis en werkervaring opdoen om zo hard te werken aan hun eigen toekomst.

Bron: persbericht van De Prael Den Haag

De Prael verliest zijn ziel

Uit een artikel van het AD blijkt dat de raad van toezicht brouwerij De Prael heeft de directeur-oprichters Arno Kooij en Fer Kok ontslagen omdat het bedrijf onder hun leiding in zware financiële problemen kwam. Het duo stond aan de basis van alles wat De Prael nu is. Zij richtten in 2001 een sociale brouwerij op aan de Helicopterstraat op een industrieterrein onder de rook van het Olympisch Stadion met als doel om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, waaronder veel psychiatrisch patiënten, aan een baan te helpen. Dat uitgangspunt is altijd hun drijfveer geweest en gebleven: hun mensen kwamen altijd eerst.

De brouwerij groeide en verhuisde in de loop der jaren naar de binnenstad van Amsterdam met een vestiging aan de Oudezijds Voorburgwal/Oudezijds Armsteeg. In 2017 werd er een tweede vestiging geopend in het Westelijk Havengebied, Prael Houthavens. Ook werden er in de afgelopen twee franchisevestigingen geopend in respectievelijk Den Haag en Groningen, en zijn er plannen om nog meer franchisevestigingen te openen. Deze franchisevestigingen staan organisatorisch en financieel los van de oorspronkelijke Prael met zijn twee vestigingen in het centrum van Amsterdam en in het Westelijk Havengebied.

Naar nu blijkt is de opening van de tweede vestiging in het Westelijk Havengebied een financieel fiasco geworden en voor wie er weleens is geweest, is dat geen verrassing. Een mooie locatie, maar gelegen op de verkeerde plek. Zelfs een slechtziende kan dat zien. Deze financiële tegenvaller heeft de organisatie aan de financiële afgrond gebracht, waarbij zware woorden als 'financiële noodtoestand' en 'technisch failliet' zijn gebruikt.

Bij een faillissement kijk je wie er aan de knoppen heeft gedraaid, wie de beslissingen heeft genomen en wie er uiteindelijk verantwoordelijk is. Het is niet vreemd dat je dan snel bij de directie uitkomt, in dit geval Fer en Arno. De directie is verantwoordelijk en vliegt er uit, net zoals bij een voetbalclub de trainer er altijd uitvliegt en niet de eigenaren. Is dat wel terecht? Is dat wel terecht in dit geval?

Uit het artikel blijkt dat De Prael inmiddels geen stichting met een nobel doel is, maar een besloten vennootschap met een winstoogmerk en dat de directie een minderheidsbelang van 44% van de aandelen bezit (of bezat). De overige aandelen, de meerderheid dus, zijn in handen van Stichting Doen en Lindeboom Bierbrouwerij uit het Limburgse Neer. De opening van de tweede vestiging in het Westelijk Havengebied is niet alleen een besluit geweest van de directie, maar dit besluit is genomen met instemming/goedkeuring van de raad van toezicht en aandeelhouders. Zij zijn net zo verantwoordelijk, zo niet geheel verantwoordelijk voor dit financiële debacle.

De verantwoordelijk is in dit geval geheel bij de directie, bij Fer en Arno, neergelegd. Hun droom is afgepakt en in duigen gevallen. En de raad van toezicht en aandeelhouders zitten er nog. De dromers hebben verloren, de doeners hebben gewonnen. Tussen droom en daad staat Doen in de weg en bierbrouwerijen. De Prael zit voor altijd en eeuwig in ons hart. Levenslang. Maar De Prael is De Prael niet meer. Het heeft zijn ziel verloren. De mensen staan niet meer voorop. Het is een bedrijf geworden waar geld regeert, waar het een droom had moeten blijven. Klein, aaibaar en lief. Niet over de rug van mensen, maar met een hand om de schouders. Fer en Arno, we zullen jullie missen.

Lees hier meer berichtgeving over dit onderwerp.

Leven in de brouwerij van Van Kinsbergen

Zoals in juni van dit jaar aangekondigd door Van Kinsbergen zelf, is de brouwinstallatie nu volledig geïnstalleerd en wordt het eigen Van Kinsbergen bier (hoppy blond,  wheat ale, stout) nu daadwerkelijk ter plekke gebrouwen.Wij dronken er de Van Kinsbergen Stout, een prima, volle stout van 6,0%. Als we de website mogen geloven, en waarom zou je die niet geloven bij zoveel openhied, komt alleen de Van Kinsbergen Pale Ale niet uit de eigen ketels. Dat gaat ook niet gebeuren, want de capaciteit van de eigen ketels (2 x 250 liter) kan dat logischerwijs niet aan.

Daarmee heeft Van Kinsbergen collega De Prael Den Haag verslagen en zijn ze de zesde brouwerij in Den Haag met bier uit eigen ketels. We sommen de andere vier even op: Kompaan, brouwerij Scheveningen, brouwerij Het Kwartje, Animal Army in de Fiddler en natuurlijk ons geliefde Haagsche Broeder. En als de De Prael Den Haag een brouwmeester en zijn ketels aan de praat krijgt, staat de teller dus op 7 in de Hofstad.

De ketels van De Prael in Den Haag staan klaar

De brouwinstallatie, inclusief brouwketel, gistings- en lagertanks, staan klaar voor gebruik bij De Prael in Den Haag. In de komende maanden zal de laatste hand worden gelegd aan de montage van de brouwinstallatie en zal een brouwmeester worden gezocht. En dan is het zover: dan komt het bier van De Prael ook echt uit Den Haag. Naar verwachting zal het begin 2020 zo ver zijn. Follow the Beer zal er bij zijn natuurlijk.

Noot: omdat de FTB-camera momenteel in Chang Mai in Thailand verblijft, zijn de foto's met de mobiele telefoon genomen en dus van slechtere kwaliteit.
Dutch Dort

Help, de Dutch Dort verzuipt

Wat is Dutch Dort

Dutch Dort, of simpelweg Dort, Dortmunder Strong of Superdortmunder is een Nederlandse variant op de Duitse bierstijl Dortmunder die in de jaren 50 van de vorige eeuw op de markt werd gebracht door een aantal grote en middelgrote Nederlandse brouwerijen. Zij maakten een wat zoetere en sterkere versie van de Dort dan hun Duitse evenknieën en zo ontstond een eigen Nederlandse bierstijl, afgeleid van de Duitse Dortmunder.

Je kunt de Dutch Dort vergelijken met een zoet broodje. En wie zoete broodjes bakt, zegt dingen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed en met macht. Dat klinkt misschien niet erg positief, maar in de huidige verbitterde en verzuurde maatschappij zouden er misschien wel meer zoete broodjes moeten worden gebakken en ook gebrouwen. Met honing vang je immers meer vliegen dan met azijn.

Dutch Dort kan met wat fantasie worden vergeleken met het Zoigl-bier of een Duits Kellerbier of Zwick'l-bier. De kracht van het bier komt uit de mout en uit de gist. Verder niets. Het is een bier voor de echte brouwer en een genot om te drinken als je zat bent van al die craft beer revolutie rariteiten en extremiteiten, als je een echt en eerlijk bier wil drinken zonder fratsen en zonder overbodige franjes. Het is een bier dat mannen van de jongens onderscheidt en de vrouwen van de meisjes.

Een paar kenmerken:

  • Grondstoffen: volmoutig, edele hoppen
  • Gisting: ondergistend
  • Kleur: blond tot amberkleurig
  • Alcoholvolume: 6,5% tot 7,5%
  • Helderheid: helder of enigszins troebel
  • Bitterheid: relatief laag gehopt
  • Koolzuur: laag (dat vinden wij)
  • Smaak: moutig, zoet
  • Gist: een relatief neutrale gist zonder fruitige esters of kruidigheid.

In tegenstelling tot de Dutch Dort is de Duitse Dortmunder lager in alcohol (5,0%) en altijd blond van kleur en helder. In vergelijking tot het pilsener is de Duitse Dortmunder ook minder gehopt, net als de Dutch Dort.

Zoet, de vergeten smaak

Sinds de craft beer revolutie die van 2008-2018 (met een flinke korrel zout genomen) in ons land woedde is de smaak zoet not done. Andere smaken zoals bitter en zuur voerden in de revolutie de boventoon, alhoewel die laatste in ons Calvinistische landje nauwelijks voet aan de grond kreeg en nog immer krijgt. Zoet was en is daarentegen helemaal not done, het is de vergeten groente onder de smaken geworden. En dat is niet terecht. Zoet moet en zoet is goed. Wie het goede zoet in zijn bier proeft, het zoet dat in balans is, is koning bier en biersommelier tegelijk. Dat is een Bierdiplom waard.

Er wordt veel beweerd over de Dutch Dort en vaak is dit wat negatief ingestoken. Zo lazen we de volgende zinssnede: 'De Belgische Dort-bieren benaderen nog de Duitse ondergistende Dortmunder met minder hop dan pils. In Nederland echter zijn Dorts tamelijk sterke zoetige bieren die nog weinig gemeen hebben met hun Duitse voorbeeld'. Dat klopt, de Dutch Dort is afgeleid van de Duitse Dortmunder, maar is een eigen bierstijl geworden.

Of deze: 'Biertype heeft geen relaties met de klasse A-Dortmunder. Dortmunder Strong is het volmoutige, zware broertje van een Nederlandse Pilsener'. De Dutch Dort is zeker geen broertje van de pilsener en eigenlijk geldt dat ook voor de Duitse Dortmunder en de pilsener. Die twee laatsten kwamen eind 19e eeuw op de markt, mede als gevolg van industriële uitvindingen als koeling en ondervergisting. Als het al broers waren, dan waren het in ieder geval broers die elkaar het licht in de ogen niet gunden.

De teloorgang van de bierstijl

Het gaat niet al te best met onze bierstijl. Sterker nog, het is er vrij beroerd mee gesteld. Eén voor één verdwenen de brouwerijen en hun Dort-bieren van de markt in de afgelopen 20 jaar. Ook de craft beer revolution heeft geen positieve invloed gehad op het behoud van deze Nederlandse bierstijl.

Dat begon met brouwerij Ridder uit Maastricht en haar Ridder Maltezer (6,5%). Deze brouwerij werd in 1982 overgenomen door Heineken. In rap tempo bouwde Heineken in de jaren daarna de brouwactiviteiten in Maastricht af totdat in 1988 alleen nog het succesvolle Wiecke Witte werd gebrouwen. In 2002 werd de productie overgeheveld naar elders en werd de brouwerij gesloten.

Goed nieuws, in juni 2018 opende een kleine brouwerij, Stadsbrouwerij Maastrichter Maltezer, haar deuren in de gebouwen van de voormalige brouwerij Ridder en wordt de Maltezer weer op beperkte schaal gebrouwen. Om dit bier te proeven moet je wel even helemaal afreizen naar Maastricht. Het wordt daar op microschaal gebrouwen en daar ook enkel en alleen verkocht in de eigen brasserie (niet te verwarren met de eigen brouwerij). Een brouwerij met een brasserie, de taalpuriteinen in ons slaan meteen op hol.

Het tweede slachtoffer was brouwerij De Leeuw uit het Limburgse Valkenburg. Deze brouwerij werd in 2000 overgenomen door het Belgische Haacht en zoals dat wel vaker gaat werd de brouwerij in Valkenburg een aantal jaren later (2006) gesloten en de productie overgeheveld naar België. Daar leidt het Leeuw-bier nu een anoniem en vooral zielloos bestaan (hou er toch mee op). Alleen het pils, het witbier, het bokbier en het oud bruin worden nog gebrouwen. De Leeuw Dortmunder (6,5%) wordt niet meer gemaakt en hangt ergens uitgeteld aan de Valkenburgse wilgen.

Het wordt nog gekker. In 2015 besloot Heineken te stoppen met de productie van haar Amstel Gold, dat door Heineken zelf als een extra zwaar bier (pils) werd omschreven, maar ook wel onder de Dorts werd/wordt geschaard. Over de reden om te stoppen was Heineken simpel: te weinig vraag. Opmerkelijk is dat de naam van het bier wel verbonden blijft aan de Amstel Gold Race. Als je het nu nog wilt drinken, moet je naar Spanje. Daar wordt het nog op de markt gebracht onder de naam Amstel Oro.

Tot slot is daar het Limburgse Gulpener. In 2018 maakte Gulpener bekend te stoppen met de productie van de Gulpener Dort. Dit iconische bier dat al sinds 1953 op de markt was, was volgens Gulpener het eerste speciaalbier van Nederland en was in het begin zeer populair onder mijnwerkers, maar nam de afgelopen jaren in populariteit af, mede door het verwoestende geweld van de craft beer revolutie. Het wordt nu enkel en alleen nog op beperkte schaal gebrouwen in de microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal.  Follow the Beer is in de gelukkig omstandigheid dat het in Den Haag ook te verkrijgen is van tap bij de Hoppzak.

Red de Dutch Dort

Alfa is de laatste der Mohicanen van de Oude Wereld die nog een Dutch Dort in zijn assortiment heeft. Lang leve Alfa. Hup Alfa. Alfa is de beste brouwerij van Nederland. We hebben het hier over de Alfa Krachtig Dort (7,5%), gebrouwen sinds 1953 en daarmee het eerste (of tweede) 'speciaalbier' van Nederland. Volgens Alfa is dit bier geïnspireerd op de traditie uit Dortmund. Het is een bier van lage gisting, licht moutig met een krachtig hoparoma. Hierdoor ontstaat een 'uitmuntend' bouquet en drinkt het lekker weg. Alfa laat zijn Dort maandenlang rijpen. Dit zorgt voor een 'volwassen' alcoholpercentage en een 'krachtige, mooi gebalanceerde' smaak die nog enige tijd zijn 'kracht' behoud na het drinken van een slok. Ach ja, die marketingmeisjes van zo'n brouwerij moeten toch ook hun werk doen.

Ook zijn er paar kleine brouwerijen uit de Nieuwe Wereld die een Dort in hun assortiment hebben. Zo brouwt De Prael in Amsterdam een Dortmunder, brouwerij In de Nacht een Heinrich en heeft Museumbrouwerij De Roos ook een Dortmunder in het assortiment. Maar verder is het vrij treurig gesteld met onze bierstijl. Hoog tijd om in actie te komen dus.

Kortom, red de Dutch Dort, deze Nederlandse bierstijl mag niet verloren gaan. Dus kom op bierdrinkers en bierliefhebbers van Nederland: drink Dort. En vraag brouwers en horecaondernemers hierom. Maak ze gek! En kom op Nederlandse brouwers, toon je een echte vaderlander en een echte brouwer. Brouw een Dutch Dort. Red deze Nederlandse bierstijl. Brouw een zoet broodje. Het zal jullie geen windeieren leggen!

Win een brouwcursus

Een leuk initiatief van grootgrutter Albert Heijn: je kunt nu een brouwcursus winnen en zien hoe een echte brouwerij er van binnen uitziet en leren hoe bier wordt gemaakt. Je moet er wel snel bij zijn, want er kunnen maar 12 cursisten per brouwerij meedoen. Dat is toch altijd gezellig!

De volgende brouwerijen doen hier aan mee: Jopen (Haarlem), De Prael (Amsterdam), De Molen (Bodegraven), Gulpener (Gulpen), Oedipus (Amsterdam), Twentse (Hengelo), Maximus (Utrecht), Seef (Antwerpen, België) en 't IJ (Amsterdam).

Het betreft een 2-daagse cursus die bestaat uit een rondleiding waarbij je alle verhalen over de boruwerij hoort en leert over de smaken, kleuren en geuren van bier. Zelf proeven en zelf brouwen hoort er natuurlijk ook bij. Dus sla je slag en pak je kans. Opgeven kan hier. Wees gerust, wij van Follow the Beer doen niet mee, dus onze plekken blijven beschikbaar. 

Proeven voor StiBON 2, deel 3

Het proeven gaat door. Dit keer een proeverij van (zeer) donkere, bijna pikzwarte bieren: de Milkstout van De Prael uit Amsterdam, de Hellegijt van De Natte Gijt uit Weert en het Schwarzbier van Köstritzer uit Oostenrijk.

De Prael kennen we allemaal. Ze werken met mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt. En daarin waren ze de trendsetter: brouwerij en sociale firma. Na de beginjaren op de Helicopterstraat onder de rook van het Olympisch Stadion zitten ze nu alweer jaren op de Wallen met hun brouwerij, proeflokaal en winkel. De laatste berichten zijn dat in de zomer van 2017 een tweede lokatie met brouwinstallatie en proeflokaal zal worden geopend in de Houthaven van Amsterdam. De Milkstout van brouwerij De Prael is een bier van 4,9% waaraan onvergistbare melksuiker (lactose) is toegevoegd om een bepaalde zoetheid te krijgen. Deze bierstijl komt van oorsprong uit Engeland en was bedoeld om de stout wat toegankelijker te maken. De kleur van het bier doet enigszins denken aan troebele cola met snel inzakkend schuim. De geur is zoetig en er valt weinig alcohol te bespeuren, net als in de smaak. In de smaak komt, naast het ondefinieerbare ‘zoetige’ ook een beetje koffie terug. Een bier dat zeker nogmaals op de proeflijst terug komt om deze beter in het smaakgeheugen op te slaan!

De Natte Gijt is zo'n kleine brouwerij die graag klein wil blijven. Twee broers brouwen op kleine schaal in hun schuur en laten het elders - als huurbrouwers - op grotere schaal brouwen. De naam van de brouwerij is ontleend aan het noord-limburgse dialect voor een 'dellerig meisje'. De Hellegijt van brouwerij De Natte Gijt is een Russian Imperial Stout van maar liefst 12% die is gerijpt op whiskyvaten. Er zijn drie varianten: Maccallan, Glentauchers en Bunnahabhain. Wij trokken voor deze proeverij een flesje van de variant Glentauchers open. En na het opentrekken volgt onmiddellijk een geurexplosie (mits niet te koud geserveerd): jodium, metaal, alcohol, krenten en rozijnen! Alcohol komt ook zeer duidelijk in de smaak terug (niet zo gek met die 12%). Met name de krenten en rozijnen voeren de boventoon qua smaak, de nasmaak blijft lang hangen. Een heftig, duidelijk herkenbaar bier.

Köstritzer Schwarzbier is een donker bier van 4,8%. Met dit bier is Köstritzer uit Bad Köstritz,  de marktleider op het gebied van de Schwarzbieren, een bierstijl die zijn oorsprong vindt in Midden-Duitsland in Thüringen, Saksen en Brandenburg. Het wordt gebrouwen met donkere en geroosterde mout. Dit proeven we echter mondjesmaat terug in het bier. De donkerbruine kleur doet een steviger smaak vermoeden, de geur van pils geeft echter al aan dat dit geen bier met grote smaakdiversiteit gaat worden. De smaak is vrij vlak en slechts zeer licht gebrand. Een beetje een ‘nietszeggend bier’.