Category Archives: Nieuws

Klapschaats IJsbeer is Lekkerste Bier van Zuid-Holland

Geplaatst op door

De Klapschaats IJsbeer van brouwerij De Blauwe IJsbeer uit Nieuwkoop werd op zondag 27 augustus jongstleden tijdens het 10e Delfts Bierfestival uitgeroepen tot het Lekkerste Bier van Zuid-Holland 2017. Dit bier werd als beste bier verkozen uit een selectie van 36 bieren door een vakkundige jury. Follow the Beer nam ook plaats in de jury.

De Klapschaats IJsbeer wordt door de brouwer omschreven als een sterk blond bier van hoge gisting met een zacht, zoetige smaak met een subtiele hoptoets. Deze blonde barley wine heeft een alcoholpercentage van 9,5% en wordt gebrouwen - hoe verrassend - met water, gerstemout, hop en gist. De naam verraadt het al: als je teveel of te snel van dit bier drinkt, begeef je je op glad ijs.

Brouwerij De Blauwe IJsbeer is als huurbrouwer gevestigd in Nieuwpoort (ZH). Op de website wordt niet vermeld waar het bier dan wel wordt gebrouwen. Eigenaar/brouwer Ap van Hees kwam in 2012 met zijn eerste bier op de markt, de Weijsbeer. 

Proeven en keuren voor het Lekkerste bier van Zuid-Holland

Geplaatst op door

Afgelopen zaterdag 5 augustus vond het juryberaad plaats voor de verkiezing van het Lekkerste Bier van Zuid-Holland. Follow the Beer nam plaats in de jury die onder leiding stond van Eugène Straver. In totaal schreven de Zuid-Hollandse brouwerijen 36 bieren in en hieruit werd één winnaar gekozen.

Deze winnaar wordt bekend gemaakt tijdens het 10e Delftse Bierfestival op zondag 27 augustus om 13:00 uur. Plaats van handeling: Brabantse Turfmarkt in Delft.

(foto's: Aad van der Hoeven, de bekendste Delftenaar)

Tap Takeover: Alvinne bij Kaapse Brouwers

Geplaatst op door

Het fenomeen Tap Takeover  is, zoals bijna alles in de craft beer revolutie, komen overwaaien uit de Verenigde Staten. Het concept is simpel: (een groot deel van) van de taps worden overgenomen door één brouwerij. Dat is een mooie manier voor een brouwer om zich te presenteren aan het publiek. En voor het publiek is het een mooie manier om in één keer kennis te maken met een gamma aan bieren van één bepaalde brouwerij. Win-win dus.

Maar het is niet allemaal rozegeur en maneschijn in het Tap Takeover gebeuren. Je hebt Tap Takeovers en je hebt Tap Takeovers. Een goede Tap Takeover vergt planning, coördinatie en afstemming tussen bar en brouwerij. Zichtbaarheid is ook van belang. Voor de bezoeker die binnenloopt, moet het direct duidelijk zijn dat er iets bijzonders aan de hand is. Een Tap Takeover moet ook het grootste deel, zo niet alle van de beschikbare taps beslaan. Maar bovenal het moet iets toevoegen, zoals een nieuwe brouwerij, nieuwe bieren die bij voorkeur nog niet op de markt zijn of een bijzondere bierstijl. Follow the Beer nam de proef op de som en toog naar Kaapse Brouwers in Rotterdam, waar brouwerij Alvinne uit België een Tap Takeover deed.

Wij kregen de tip van twee wijnvrienden die ook een goed bier kunnen waarderen en die de aankondiging van deze Tap Takeover op internet waren tegengekomen. Wij hadden dus voorinformatie, maar als je als nietsvermoedende bezoeker binnenkomt moet je wel even goed kijken om er achter te komen dat er iets gaande is. Nergens staat het woord Tap Takeover en alleen uit de kleur van het alcoholpercentage (oranje of groen) zou je iets kunnen afleiden, zeker als je er achterkomt dat al deze bieren van Alvinne komen.

Tellen dan maar. We komen tot 22 gekaapte taps door Alvinne van in totaal 30 taps. Dat is toch al gauw bijna driekwart van de taps waar het bier van Alvinne uit stroomt. De prijs per glas is met € 5,90 wel al aan de stevige kant. Daar moet bij worden gezegd dat de bieren van Alvinne bijna allemaal hoog in de alcohol zijn, dus je krijgt wel waar (alcohol) voor je geld.

Dan Alvinne zelf. Sour ales gerijpt op eikenhouten vaten, een eigen gistcultuur die wordt ingefluisterd door een heuse gistfluisteraar en de alvinnen zelf: beeldschone gevleugelde vrouwen, die volgens legenden evenzeer gevallen engelen zijn ‘die den mensch ten val zochten te brengen door hem bede wakende en in drome te verleiden’. Dat is een notendop waar het bij Alvinne om draait. Helaas konden we de alvinnen niet ontdekken. Die gaven weer eens niet thuis, dus moesten wen het dus doen met de brouwer zelf. En natuurlijk met zijn bieren.

Om er maar eens een paar te noemen: Cuvée Sofie Rabarber (wild ale, 6%), Wild West (sour ale, 6%), Wild West Grape Edition 2015 (sour ale, 6%), Morpheus Undressed Foederbier (BA sour ale, 6,9%), Ich Bin Ein Berliner Kriek (sour ale/Berliner Weisse, 4,5%), Ich Bin Ein Berliner Ryesse (sour ale/Berliner Weisse met rogge), 4,5%)  Sigma (sour ale, 10%), Cuvée Freddy Framboos (sour ale, 8%), Gentlemen Sour (sour ale, 8%), Cuvée Sofie (BA sour ale, 8%), Brett'Xit (kleine restjes bier die in een vat zijn verzameld, 8%) en Land van Mortagne (barley wine, 12% en geen 14% zoals was aangekondigd, kennelijk zijn er 2% verloren gegaan).  

Ons eindoordeel over deze Tap Takeover? Geslaagd! Meer dan geslaagd. We love Alvinne. We willen dat deze engeltjes blijven vallen en nooit meer van de taps gaan.

Pils, het meest veelzijdige slokje bier, pils

Geplaatst op door

Het is een veelvoorkomend misverstand, en voor echte bierliefhebbers zelfs een grote bron van irritatie: je roept tegen de barman dat je een bier wilt en de barman zet meteen de pilstap open. Een slechte barman dan. Een goede barman vraagt wat voor bier je wilt. Want pils is bier, maar bier is niet altijd pils. Tegenwoordig bij lange na niet zelfs.

Follow the Beer bracht een bezoek aan Pilsner Urquell in Plzen (Tsjechië) waarin 1842 het eerste pils werd uitgevonden en deze biersoort ook naar vernoemd is. In dit stukje schijnen we iets meer licht op de biersoort pilsener.

Wat is pils?

De biersoort pils (of pilsener of pilsner) dankt zijn naam aan de Tsjechische stad Pilsen waar dit bier in 1842 werd 'uitgevonden'. Dat was met recht een uitvinding omdat het voor het eerst was dat een bier ondergistend werd gebrouwen. Het heeft een alcoholgehalte dat veelal rond de 5% ligt en hoppig en mout van smaak, aldus de kenners.  

Pils is het meest gedronken bier

Dat klopt. Vanuit de stad Pilsen heeft pils de wereld veroverd en is het goed voor ruim 90% van de wereldproductie van bier. Pils is voor velen de meest dorstlessende biersoort, aldus de Nederlandse Brouwers op hun website.

Daar moet vermeld bij worden dat de consumptie van pils jaar na jaar afneemt. Dit is een trend die zich zal voortzetten wat de brouwers ook proberen. Je zou zelfs kunnen stellen dat pils aan het einde van zijn levenscyclus zit. Kun je je dat voorstellen? Een wereld zonder pils. Bedankt pils en tot ziens.

Pils is ondergistend

Voor 1842 waren alle bieren bovengistend (met uitzondering van de bieren die spontaan vergistten), maar in 1842 vond men dus in Tsjechië niet alleen het pils uit, maar vooral het ondergistend brouwen (vergisten). Deze ondergisting of lage gisting vindt plaats bij lagere temperaturen dan bij bovengistend brouwen (hoge gisting) en hierbij zakt de gist naar de bodem, terwijl de gist bij bovengisting op het bier gaat drijven.

Pils is helder

Heerlijk. Helder. Heineken. Pils wordt gefilterd waardoor het veel helderder is dan ongefilterde bieren. Helder werd een maatstaf voor de hoge en constante kwaliteit van het bier. Dat was ook nodig omdat de kwaliteit van het bier sterk wisselde. Helaas verdwijnen door het filteren ook veel smaakstoffen uit het bier. Die horen er niet in, volgens sommigen. Juist wel, volgens anderen.

Tegenwoordig zien we veel ongefilterde pilseners op de markt verschijnen, die ondanks het feit dat er een stap in het productieproces wordt overgeslagen wel duurder zijn. Over smaak valt te twisten, maar met deze ongefilterde versies in gedachten vraag je je af waarom brouwers überhaupt hun bieren nog filteren. Het is dan ook niet vreemd dat Follow the Beer de gefilterde Pilsner Urquell 'best okay' vond, de ongefilterde versie 'een stuk lekkerder', maar de originele en op de oude wijze gebrouwen (ongefilterde) versie het 'allerlekkerst' vond.

Pils is gepasteuriseerd

Dat klopt. Alle pilseners op de Nederlandse markt worden gepasteuriseerd. Dit is goed voor de houdbaarheid van het bier, maar het doet ook iets met de smaak. Denk maar eens aan de gepasteuriseerde melk die je vroeger bij je oma dronk. Best lekker, maar er zat wel een vreemd smaakje aan.

Pils is goedkoop

Dat klopt. Pils is één van de goedkoopste biersoorten, zo niet de goedkoopste. Dat komt niet alleen doordat er relatief weinig grondstoffen worden gebruikt bij de productie van pils, maar ook doordat pils een massaproduct is geworden dat grote brouwerijen op grote schaal produceren waardoor schaalvoordelen worden gehaald die kleinere brouwerijen niet hebben en nooit zullen hebben.

Daarbij moet ook vermeld worden dat pils in de supermarkt relatief goedkoper is dan in de horeca. In de horeca wordt het pils duur betaald, maar ook daar is het nog altijd goedkoper dan andere biersoorten. En dat ligt maar voor een klein deel aan de ingrediënten.

Pils is saai

Dat klopt ook. Door het succes van pils nam de variëteit van de gebrouwen biersoorten, zeker in Nederland, sterk af. Pils werd de dominante biersoort en er werden nauwelijks nog andere soorten gemaakt. Tel daarbij op dat alle pilseners - eigenlijk - op elkaar lijken (pilsliefhebbers denken daar vaak anders over) en je hebt het beeld dat pils saai is. 

Gelukkig zien we de laatste decennia - en vooral de laatste jaren - veel kleine (craft) brouwerijen hun deuren openen. Zij brouwen een veel grotere variëteit aan biersoorten. Ook de grote brouwerijen springen op dit succes in. Kortom, pils is saai, maar gelukkig is er ander bier.

Pils is moeilijk om te brouwen

Een veelgehoorde bewering die ten dele klopt. Aan de ene kant is pils moeilijk om te brouwen omdat het zo'n bekend product is waardoor iedere smaakafwijking opvalt bij de consument. De bandbreedtes van de toegestane smaakafwijkingen bij het brouwen van pils zijn dus veel kleiner dan bij andere biersoorten.

Aan de andere kant kun je stellen dat pils helemaal niet moeilijk is om te brouwen. Het is een bier als ieder ander (ondergistend) bier.

Pils op de tap

Ook in het café is pils nog altijd dominant. Bijna geen enkel café in Nederland durft het aan geen pils aan te bieden. Er zijn zelfs cafés die twee of meer pilseners op de tap hebben. En in de meeste gevallen staat het ook nog bovenaan de taplijst of op de bierkaart. Met altijd hetzelfde, enigszins navelstarende argument: pils is de meest verkochte en gedronken drank in het café.

Het is wachten op dat eerste pilsloze café waar je een biertje bestelt en dat de barman of barvrouw vraagt wat voor bier je gewenst zou hebben.

‘Bier beter dan paracetamol’

Geplaatst op door

Recentelijk was het weer eens zover. Er werd weer nieuws over bier en gezondheid de wereld ingeslingerd. Ditmaal ging het over het feit dat bier beter zou zijn dan paracetamol. Alle media doken er bovenop en kopieerden klakkeloos het bericht. De social media ontploften, want wat moeten ze anders doen?

Wij van Follow the Beer deden wat niemand schijnt te doen: wij lazen het artikel ook daadwerkelijk en doken in het onderzoek. Het onderzoek werd uitgevoerd door de Universiteit van Greenwich onder ruim 400 proefpersonen. Zij concludeerden dat 0,08 procent alcohol in het bloed, wat ongeveer gelijk staat aan het drinken van twee pilsjes, voor een kleine opstoot van de pijngrens zorgt, wat effectiever is dan het innemen van paracetamol.

Een relatief klein en op zichzelf staand onderzoek dus, en bepaald geen meta-onderzoek dat door de wetenschap in brede zin wordt gedragen. Ook is niet bekend wie de opdrachtgever is van het onderzoek en wie dit heeft betaalt. Maar het belangrijkste is toch wel dat het onderzoek helemaal niet over bier gaat, maar over het effect van de alcohol in het bier. Twee standaardglazen wijn of sterke drank zouden hetzelfde effect hebben. Zo is het eigenlijk altijd als het gaat om bier en gezondheid. Het gaat nooit om het bier, maar altijd om het effect van de alcohol in het bier.

Voorzichtigheid is geboden met schreeuwerige en hijgerige krantenkoppen over het onderwerp bier en gezondheid. Bier is gezond, dat klinkt leuk en scoort altijd goed. Maar het gaat hier altijd om de alcohol in het bier dat je met met mate moet drinken (1-2 standaardglazen per dag). En pas op, zeker als je gewend bent om meerdere paracetamolletjes per dag in te nemen: daar kun je niet tegenop drinken!

 

Kompaan Hangout #001

Geplaatst op door

Bier in plastic glazen en beercocktails

De Kompaan Beer Bar zit alweer sinds augustus 2015 zo'n beetje in onze eigen achtertuin. Daar kwam aan begin van dit jaar hun eigen brouwinstallatie bij, die inmiddels op volle stoom en toeren draait. Tel daar nog eens bij op de gouden medaille voor de Bloedbroeder op de Barcelona Beer Challenge en de 5 medailles die ze bij elkaar sprokkelden op de Dutch Beer Challenge en je hebt de ingrediënten voor een feestje: de Kompaan Hangout #001 op 15 april jongstleden. Follow the Beer hing er eens een bloemetje buiten.

Kompaan Hangout

Het concept van de hangout is simpel. De entree is gratis en muntjes kosten € 2,50 per stuk. Met deze muntjes betaal je je consumpties. Er is Kompaan bier, er zijn live DJ sets, er is BBQ 'Till you drop en er is iemand die beer cocktails maakt.

Speciaal voor deze hangende happening had Kompaan zijn 20 taps danig opgeschoond. Alle bieren van bevriende brouwerijen waren er af gehaald. Alle aandacht ging uit naar de eigen (prijswinnende) bieren, zoals Vrijbuiter, Bondgenoot, Bloedbroeder, Kameraad, Handlanger, Badgast en Huppale (speciaal gebrouwen voor café Huppel The Pub), Terecht, op je eigen feestje schenk je je eigen bier als brouwerij. Chapeau natuurlijk. Hier betaalde je een prijs variërend van 1, 1,5 of 2 muntjes voor per biertje in een glas van 25cl.

Beer cocktails

Een nieuwe trend die eigenlijk niets nieuws brengen. Biercocktails zijn al zo oud als de weg naar Kralingen (en die is oud). In 1861 was er bijvoorbeeld al een Black Velvet (Guinness met champagne) ter ere vanhet overlijden van de Britse prins Albert, de man van Queen Victoria. In België en Frankrijk was in de 19e eeuw al de Picon Bière (bier met Picon Amer) populair. En zo zijn er vele voorbeelden.

De biercocktail raakte echter in het verdomhoekje. Pas de laatste jaren is er weer een opleving. Dat ligt enerzijds aan de craft beer revolutie, die eigenlijk meer een bierrenaissance is, maar ook aan de cocktailrenaissance. Zoals wel met meer dingen: een biercocktail is geen sinecure, het is een zoektocht naar een goede balans, het bier mag niet overheersen, maaar ook niet ondersneeuwen. 

Wij dronken er een Cai-Beer-Inha, een variatie op de Caipirinha, met onder meer cachaca, limoen, suiker, peper en everything nice. Het bier dat was gebruikt was de Handlanger (Double IPA, 8,2%). Een lekker drankje, maar het bier viel wat weg.

Bier in plastic glazen

Dan nog een laatste punt: het bier kwam in plastic glazen. Dat is en zal altijd een gruwel blijven. Dat kan gewoon echt niet. Goed bier hoort niet in plastic. Punt uit. Geen discussie mogelijk!

Win een brouwcursus

Geplaatst op door

Een leuk initiatief van grootgrutter Albert Heijn: je kunt nu een brouwcursus winnen en zien hoe een echte brouwerij er van binnen uitziet en leren hoe bier wordt gemaakt. Je moet er wel snel bij zijn, want er kunnen maar 12 cursisten per brouwerij meedoen. Dat is toch altijd gezellig!

De volgende brouwerijen doen hier aan mee: Jopen (Haarlem), De Prael (Amsterdam), De Molen (Bodegraven), Gulpener (Gulpen), Oedipus (Amsterdam), Twentse (Hengelo), Maximus (Utrecht), Seef (Antwerpen, België) en 't IJ (Amsterdam).

Het betreft een 2-daagse cursus die bestaat uit een rondleiding waarbij je alle verhalen over de boruwerij hoort en leert over de smaken, kleuren en geuren van bier. Zelf proeven en zelf brouwen hoort er natuurlijk ook bij. Dus sla je slag en pak je kans. Opgeven kan hier. Wees gerust, wij van Follow the Beer doen niet mee, dus onze plekken blijven beschikbaar. 

Donder op met je hop

Geplaatst op door

In het voorjaar van 2016 werd bekend dat de hopoogsten in de VS en Duitsland tegen waren gevallen waardoor een nijpend tekort op de hopmarkt dreigde. Reden om de prijs van bier maar weer eens te verhogen. Maar ook paniek in de tent! Zou ons bier nog wel hetzelfde smaken als sommige hoppen op zouden raken? Zou ons bier überhaupt nog wel gebrouwen kunnen worden. Nu bijna een jaar later is de conclusie dat het allemaal wel meeviel.

Of er werkelijk iets is veranderd aan 'ons' bier, weten we eigenlijk niet. Wij niet. Alleen de brouwers weten dat. Dat is ook het voordeel van zo'n craft beer revolutie. Kleine brouwerijen zijn nu eenmaal niet constant in hun kwaliteit en in de smaken die zij maken, dus een verandering valt ook niet zo snel op. Alles verandert en dat is wel zo prettig. We wilden meer variatie en dat kregen we ook. 

Maar toch bleven we als Follow the Beer met een aantal vragen in onze magen zitten. Wat doen we zonder hop? Kunnen we zonder hop? Zijn we zonder hop in de aap gelogeerd? Waarom gooien we eigenlijk hop, dat eigenaardige kruid dat eigenlijk a-typisch is voor bier, eigenlijk  in ons bier?

Wat is hop?

Hop (humulus lupulus) is een plant uit de hennepfamilie (Cannabaceae) die in Nederland en België in het wild voorkomt en hier vroeger ook veel geteeld werd.  Het is een vaste plant die overwintert op wortelstokken die van nature voorkomt in de gematigde en koude zone van het noordelijke halfrond ten noorden van de 32e breedtegraad, maar het wordt tegenwoordig ook geteeld in andere gebieden, zoals Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Australië en Tasmanië. Tot zover de uitleg van wikipedia.

Hop wordt wel een drug genoemd die vrolijk maakt, zorgen verdrijft en mensen meegaand en nederig maakt. Ook wordt aan hop vaak een rustgevende en slaapverwekkende werking toegeschreven. Daarom wordt er soms ook thee van getrokken. Ook beschouwt men het als maagversterkend. Eén van de in hop voorkomende stoffen is lupuline dat een fyto-oestrogene werking heeft die zorgt voor de natuurlijke balans van oestrogeen in het vrouwenlichaam. De meest pikante bijwerking van hop is dat het libidoverlagend voor mannen werkt, terwijl het juist het libido van vrouwen verhoogt.

Hop en bier

De lupulinekorreltjes uit de vruchtkegels van de vrouwelijke plant, de zogenaamde hopbellen, worden vanwege de alfazuren en de etherische olieën (aroma's) gebruikt als grondstof voor bier. Aanvankelijk werd hop aan bier toegevoegd als conserveringsmiddel, maar tegenwoordig wordt het uitsluitend toegevoegd om de bittere smaak en het aroma, aldus wikipedia.

Hop heeft niet altijd in ons bier gezeten. Pas sinds de 14e eeuw is het gebruik van hop in ons bier in zwang gekomen. Daarvoor werden andere kruidenmengsels (gruit) gebruikt. Denk hierbij aan gagel, duizendblad, bijvoet, lavendel, rozemarijn, salie, hyssop, rozen, lelies, laurier, melisse, frambozen en nog veel andere smaakmakers om het ietwat zoete bier op smaak te brengen.

Het was nog een heel gedoe om dat nieuwe en moderne hop aan de man te krijgen. De mensen pruimden het namelijk eerst helemaal niet. Wat de boer niet kent, dat drinkt ie niet. Het bier smaakte ineens heel anders, een smaak die de mensen niet kenden. Bovendien waren financieel belangen bij het dan toe gebruikte gruit, de zogenaamde gruitbelasting. Hop kwam pas echt bovendrijven toen ook deze belastingen naar hop waren overgedragen en de portemonnee van de overheid veilig was gesteld.

Hop is verplicht

Op grond van artikel 7B van het Warenwetbesluit Gereserveerde Aanduidingen is hop een verplicht bestanddeel van bier. Met andere woorden, je mag geen bier brouwen zonder dat er hop in zit. Of nog scherper, je mag wel een bier brouwen zonder hop, en zelfs ook verkopen, je mag het alleen geen bier noemen als er geen hop in zit.

Sommige brouwers proberen bieren na te brouwen op basis van middeleeuwse recepten die zij in archieven terugvonden. Vergis je niet; als je een bier tegenkomt waarop is vermeld dat er gruit of gagel in zit, dan zit er wel degelijk hop in, zelfs als dit niet is vermeld. Hop moet nu eenmaal van onze wetgever.

Waarom is dat zo? Volgens een van onze bronnen is dat omdat de consument verwacht dat er hop in bier zit. Consumentenbescherming dus. Andere bronnen vermelden dat dit een overblijfsel is van fiscale wetgeving (belasten van hop). Wat waar is, blijft in het midden. Maar dat is altijd zo met de waarheid. 

Donder op met je hop

Wij van Follow the Beer hebben maling aan dat Warenbesluit.  Wij vinden dat een sterk verouderd stukje wetgeving dat onze professionele brouwers onnodig beperkt. Het is helemaal niet nodig om hop bij de bereiding van bier te gebruiken, zeker niet met de hedendaagse brouwtechnieken. Donder op met je hop dus. Dat is is iets voor mastodonten met een hang naar vroeger en andere hopheads. Geef andere kruiden ook een kans. Stop de discriminatie. Wij willen bier zonder hop. Dat kunnen wij ook doen als thuisbrouwer. Het bier wordt niet verkocht. Aan niemand. Het zal zelfs het pand niet verlaten.

Wij pakten die handschoen op en gingen op zoek naar een bitter alternatief voor hop en kwamen na vele omzwervingen uit bij duizendblad en bijvoet. In plaats van hop, en niet als toevoeging op de hop. Na een uitgekiend brouwproces, een wispelturige gisting en een zorgvuldige lagering, is het bier Duizendbladbier en het Bijvoetbier nu gebotteld en bijna klaar voor consumptie. We houden jullie op de hoogte.

De vergisting

De lagering

Duizendblad

Duizendblad, oftewel Achillea Millefolium is een plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De naam verwijst naar het dubbel veerdelige blad waardoor het lijkt of het uit zeer veel kleine blaadjes bestaat. En Achilles nam duizendblad mee voor de behandeling van krijgswonden. De plant komt voor op voedselrijke, verstoorde grond en op braakliggende terreinen. De plant komt algemeen voor in Europa en Noord-Amerika en heeft een kenmerkende geur.

Duizendblad werd vroeger gebruikt bij het brouwen van bier. Ook was het in de zeventiende eeuw een populaire groente. De jonge bladeren werden als spinazie klaargemaakt of in soep gedaan. Vooral de bloemschermen en het blad bevatten geneeskrachtige stoffen. De plant werd vroeger gebruikt ook als opwekkend en versterkend middel. Tegenwoordig wordt duizendblad nog wel gebruikt tegen verkoudheid en griep.

Bijvoet

Bijvoet, oftewel Artemisia vulgaris, is een alsemachtige plant, wederom uit de composietenfamilie. Het is een zwak aromatische plant met bladeren die aan de onderzijde witviltig behaard zijn. Bijvoet komt in België en Nederland algemeen voor, bijvoorbeeld op braakliggend terrein en langs wegen. De plant prefereert een zandhoudende grond. Ook

Bijvoet werd vroeger in bier gebruikt, voordat de hop in zwang kwam. Het wordt ook wel gebruikt tegen vermoeide en pijnlijke voeten, of als antimuggenmiddel. In Korea wordt het gebruikt om soepen en salades op smaak te brengen en ook in de Oosterse geneeskunde komen we deze plant tegen. Naast de geneeskrachtige werking zou de plant volgens bijgeloof ook het vermogen hebben de duivel te weren. Dat is alvast meegenomen.

De zin en onzin van de categorievermelding

Geplaatst op door

Wie een bieretiket goed leest - en daar heb je meestal een vergrootglas voor nodig - zou het kunnen opvallen dat veel Nederlandse brouwerijen - nog steeds - een categorie-indeling hanteren voor hun bier. Zo valt een pilsener in categorie 1 of I, en veel speciaalbieren in categorie S. Zij doen dit vrijwillig, maar het voegt niets toe voor de consument. Hoog tijd om dit relikwie uit het verleden bij de schroothoop te zetten.

Voordat we dat doen, moeten we eerst een duik in het verleden nemen. Wat betekenen deze categorieën? Waarom gebruiken Nederlandse brouwers deze indeling? En waarom komen we deze indeling niet tegen bij hun buitenlandse broeders? Om een antwoord op deze vragen te geven, moeten we eerst een een kijkje nemen bij de situatie zoals deze was voor  2015 en daarna naar de huidige situatie kijken.

Situatie voor 2015

De indeling in categorieën was tot en met 2014 vastgelegd in de Bierverordening 2003 van het Productschap Dranken. Op grond van artikel 4 van de Bierverordening werden bieren ingedeeld in de categorieën S, I, II en III aan de hand van het extractgehalte van de wort. Zo moest pils een stamwortgehalte hebben van minimaal 11% en maximaal 13,5% en viel het dus - op grond van de Bierverordening - in categorie I. Alcoholvrije en alcoholarme bieren mochten maximaal een extractgehalte van 2,2% hebben en vielen in categorie III. De meeste 'speciaal'-bieren vielen op basis van hun stamwortgehalte van 15,5% of hoger (en dus hogere alcoholgehalte) in categorie S.

In artikel 7, lid 3 van dezelfde verordening was bepaald dat deze categorie ook op het etiket mocht worden vermeld. Op grond van hetzelfde artikel was het verboden om het stamwortgehalte op het etiket te vermelden. Waar in andere landen het stamwortgehalte juist wel werd vermeld, wilde men hier in Nederland niet aan. Te verwarrend voor de consument, vond men.

Situatie na 2015

Zo was het geregeld tot en met 31 december 2014. De Bierverordening bestaat echter al meer dan twee jaar niet meer. Per 1 januari 2015 werd het Productschap Dranken opgeheven en kwam deze regeling ook te vervallen. Alleen de definities van bier en een aantal soorten bier werden (deels) overgenomen in het Warenwetbesluit Gereserveerde Aanduidingen.

Maar de indeling in categorieën dus niet. Die hield op te bestaan. En dat was maar goed ook. De Bierverordening was nu eenmaal niet het beste stukje regelgeving dat we in Nederland hebben gehad. Dat is één ding dat Rutte en zijn kompanen in ieder geval goed hebben gedaan: het Productschap Dranken en de Bierverordening bij het grofvuil zetten. 

Toch gebruiken nog veel brouwerijen deze indeling in categorieën op dit moment. Follow benaderde twee van Neerlands grootste brouwerijen en vroegen waarom zij dit nog steeds deden. Daarvoor gaven ze verschillende redenen aan. De ene brouwer doet het omdat 'bij een aantal consumenten nog wel verwachtingen bestaan omtrent het bier indien een categorie vermeld staat op het etiket'. Een andere brouwer meldt dat het een keuze is van de marketingafdeling; speciaal voor kenners.

Wel of niet vermelden?

Er is een aantal redenen aan te wijzen waarom deze indeling, die uniek was voor Nederland en nergens anders ter wereld werd gebruikt, werd gehanteerd. Ten eerste is deze indeling in stamwort-categorieën ook van belang voor de bepaling van het accijnstarief dat op het betreffende bier van toepassing is (zie artikel 7 van de Wet op de Accijns). Hierbij moet worden vermeld dat de indeling hetzelfde is als die van de niet meer bestaande Bierverordening, maar dat de benamingen S, I, II en III in de Wet op de Accijns ontbreken.

Voor de brouwer blijft de indeling dus wel degelijk van belang. Voor de consument niet. De consument heeft niets aan het vermelden van de categorie op het etiket. De indeling bestaat niet meer en bijna niemand weet wat waar deze indeling voor staat. Enkel een paar mastodonten van bierkenners weten nog waar deze indeling over gaat, maar mastodonten sterven uit. Met andere woorden, het is non-informatie voor de consument.

Het alternatief

Het vermelden van het stamwortgehalte, zoals in sommige andere landen wordt gedaan, zou een alternatief kunnen zijn. Met het afschaffen van de Bierverordening is dit ook niet meer expliciet verboden. Toch doen nog maar weinig brouwers dit. Dat is ook logisch, want ook het stamwortgehalte is een nietszeggend begrip voor een consument. Leuk voor brouwers, leuk voor bierkenners, maar de consument zegt het niets. Bovendien zit het vermelde stamwortgehalte niet meer in het bier. Na de vergisting zijn de suikers immers grotendeels omgezet in alcohol en koolzuur en is het stamwortgehalte danig lager geworden. Als je de vergistingsgraad niet kent of snapt, heb je niets aan het stamwortgehalte. 

Conclusie

Brouwers, stop maar met het vermelden van de categorie van je bier op het etiket. Daar zit niemand op te wachten. Het stamwortgehalte is leuk, vermeld het vooral als je dat graag wilt. Maar voor de consument is met name het alcoholpercentage en een adequate smaakomschrijving van belang!