Delfts Brouwhuis in wording

Op het Heilige Geestkerkhof vlak naast café De Oude Jan en restaurant Le Vieux Jean wordt momenteel druk gewerkt aan een nieuwe Delftse brouwerij, het Delfts Brouwhuis. Het pand waar de brouwerij zich zal gaan vestigen en waar jarenlang een Grieks restaurant was gevestigd, is niet toevallig. De Oude Jan, Le Vieux Jean en het nieuwe Brouwhuis behoren namelijk tot dezelfde groep en hebben dezelfde eigenaar.

Er is nog meer niet toevallig, of eigenlijk is dat juist wel toevallig. Bij archeologische opgravingen op het plein in 1983 werden resten gevonden van een brouwerij die omstreeks 1210 na Christus werd gedateerd en daarmee de oudste bekende brouwerij van Nederland zou zijn. We hebben dit niet gecheckt, dus we nemen deze mededeling maar voor kennisgeving aan. Delft heeft een rijke biergeschiedenis, lees hier meer daarover.

Het Delfts Brouwhuis opent naar verwachting haar deuren al in oktober haar deuren. Daartoe is nog een hoop werk te verrichten, zoals te zien is op de foto's. Het wordt de brouwerij van de stad, naast De Koperen Kat en de tweede vestiging van de Amsterdamse Bierfabriek in Delft. Naast het bier kun je er ook terecht voor een lunch en diner. Het wordt een plek voor iedereen, van student tot vader en zoon (en moeder en dochter niet te vergeten, beste mensen) en expat. Uiteraard zullen we na de opening zo snel mogelijk een kijkje gaan nemen.

Ebontree maakt het Beste Bier van Zuid-Holland

Ebon 3C IPA is niet te drinken

Daar waar Nederland vorige week de ene na de andere prijs in de wacht sleepte bij de World Beer Awards, werd zondag 26 augustus het Beste Bier van Zuid-Holland bekend gemaakt tijdens het 11e Delftse Bierfestival. Tot winnaar werd uitgeroepen de Ebon 3C IPA van brouwerijhuurder Ebontree uit Dordrecht.

Die prijzenregen bij de World Beer Awards moet je overigens wel met een flinke korrel zout nemen. Er wordt gekeurd in een ontelbaar aantal bierstijlen waarbij voor iedere bierstijl een golden, silver en bronze award klaar ligt voor de nummers één, twee en drie. En als je dan nog steeds buiten de pot hebt gepiest, maak je ook nog kans op een Country Award binnen die bierstijl. Kortom, als je een paar bieren instuurt, win je altijd wel een prijsje. Een soort kermisattracties waarbij kinderen altijd prijs hebben. Of Tonny Eijk die vroeger bij Klassewerk ieder kind minimaal een 7 gaf, ook al had het jongetje of meisje in kwestie even daarvoor zijn of haar viool verwoed verkracht.

Zo niet bij de verkiezing van het Beste Bier van Zuid-Holland: alleen brouwers uit Zuid-Holland, alle bierstijlen op één hoop en maar één winnaar. Lekker makkelijk, lekker duidelijk, zo hoort het. Het beste bier van Zuid-Holland werd dus de Ebon 3C IPA van Ebontree. Alleen jammer dat het bier niet te drinken was; het was namelijk helemaal niet verkrijgbaar tijdens het festival. De brouwer had verplichtingen op een ander bierfestival. Zo is dat nu eenmaal tegenwoordig, er zijn meer brouwerijen en meer bierfestivals dan ooit tevoren.

Over de brouwerij kunnen we kort zijn. Ebontree werd opgericht in 2017 en is dus een relatieve starter in de bierwereld. De website van Ebontree maakt er geen melding van , maar volgens Nederlandse Biercultuur.nl is Ebontree een brouwerijhuurder. Wij baseren ons maar op deze bron. Waar ze hun bieren laten brouwen is onbekend. De Ebon 3C IPA wordt gepresenteerd als een dieprode moutige Red IPA van 7,2% alcoholvolume, 25 EBC (kleur) en 50 IBU (bitterheid). Het wordt gebrouwen met drie hopsoorten, te weten Cascade, Centennial en Chinook. Dat klinkt goed. Helaas was het bier dus alleen niet te drinken.

Impressie van het 11e Delftse Bierfestival

Leven in de brouwerij: Ristretto Brown IPA

Met trots presenteert Follow the Beer zijn nieuwste telg aan de stam, de Ristretto Brown IPA (6,5%). Een bijzonder bier, want dit keer zijn we - in de traditie van de craft beer revolutie - eens flink uit onze kanarie gegaan. Het basisbier was een IPA met pilsmout, caramout (Cristal, Munich en Amber), Munichmout en Amarillo hop (aroma- en bitterhop, maar ook een flinke zak dryphopping).

Dit basisbier hebben we donker gemaakt door het toevoegen van chocolademout (700-1000 EBC) om zo te komen tot een Black IPA. Dat is niet helemaal gelukt, want hij werd meer bruin dan zwart. Dat kwam achteraf ook wel goed uit, want we hebben ook nog koffie toegevoegd bij het kookproces. Ristretto welteverstaan en geen koffie of espresso. Hoe we dat deden, blijft geheim. Het geheim van de brouwer. Waarom mensen hun koffie trouwens zwart drinken, is een raadsel. Het goedje is toch echt meer bruin dan zwart. Maar dat is weer een zijweggetje die we niet verder in zullen slaan.

Tot slot nog even wat achtergrond bij de bierstijl IPA, oftewel India Pale Ale. Daarvoor moeten we naar het Verenigd Koninkrijk en Ierland waar de bierstijl 'ale' vandaan komt. De gewone ale is gewoonlijk een amber- of koperkleurig en bovengistend bier, maar er bestaan allerlei varianten hierop, zoals ook de pale ale, een ale met een blonde of bleke kleur.

Van die pale ale werd ook een extra hoppige, bittere variant met meer alcohol gemaakt, de India Pale Ale. Hiervan wordt wel beweerd dat dit bier werd gemaakt voor de export naar India, toentertijd een Britse kolonie en onderdeel van Britse Indië, waarvan ook Sri Lanka, Pakistan, Bangladesh en delen van Myanmar uitmaakten. Door de hogere hopdosering en de hogere alcohol werd de houdbaarheid van het bier langer waardoor de lange bootreis van 5 maanden naar India mogelijk werd. Een mooi verhaal, waarvoor echter geen historisch bewijs is teruggevonden.

Een ander verhaal is dat de India Pale Ale voor het eerst werd gebrouwen door een kleine Engelse brouwerij, de Bow Brewery. Dit bier werd vooral gedronken door officieren van de schepen van de Britse Oost-Indische Company, maar toen de brouwerij plannen kreeg om dit bier ook naar India te gaan exporteren, stak de Britse Oost-Indische Company daar een stokje voor en richtte Bow Brewery zich vervolgens op de lokale markt, voornamelijk die van Londen. En zo werd de IPA geboren. Ook een mooi verhaal (bron: wikipedia).

Deze IPA is echter ook niet de IPA die wij tegenwoordig drinken en die nu ook volop door grote brouwerijen wordt gekopieerd. De IPA die we nu drinken is met name de Amerikaanse IPA en veel minder de Engelse IPA. De Amerikaanse IPA is een product van de craft beer revolutie. De craft brewers pakten de bierstijl IPA op en voegden hier Amerikaanse hopsoorten als Amarillo en Cascade aan toe. Tevens verhoogden ze het alcoholvolume naar ongeveer 6,5%. De nieuwe IPA werd het visitekaartje van de craft beer revolutie die ook naar Europa over waaide. Ook kwamen er varianten op de markt, zoals Double IPA (meer alcohol) en Triple IPA (nog meer alcohol) en dus ook de Black IPA die wij nu hebben proberen na te maken, maar die gelukkig een Brown IPA werd.

Orval Proeverij Den Haag

Soms is het interessant en bovenal plezierig om eens een keer de andere kant van een proeverij bij te wonen. Je vaktechniek bijhouden, zo noemen ze dat ook wel. Dit keer een Orval proeverij waarbij de ontwikkeling van het bier centraal stond. Door het gebruik van brettanomyces gist en dry hopping maakt dit trappistenbier een smaakontwikkeling door. Van frisfruitig naar droog en zuur.

Tijdens de proeverij kwamen achtereenvolgens basis-Orval en jonge en oude Orval aan bod. Deze werden 'gepaird' met andere bieren (IPA, oude geuze) en een single malt whisky uit de Speyside. De winnaar? Orval natuurlijk!

 

Branding van Brand: Zwaar Blond wordt Blond

In de schappen van de supermarkt is recentelijk een nieuw bier verschenen, Brand Blond: een blond bier van 8,5%. Verwarring alom. Had Brand niet al een blond bier van 8.5% in haar assortiment? Heette dat bier niet Brand Zwaar Blond? Kwam dat bier niet uit die hobbybrouwwedstrijd? Waar is dat bier gebleven? Follow the Beer dook dieper in het mysterie van Brand Zwaar Blond en Brand Blond.  

Wat is Brand Blond?

Geen paniek, aldus brouwerij Brand uit het Limburgse Wijlre (eigendom van Heineken). Dit is gewoon de Brand Zwaar Blond die een nieuwe naam heeft gekregen. Deze naam vond Brand beter bij de uitstraling van het bier passen. ‘Zwaar’ heeft nu eenmaal een negatieve lading. Door het woord ‘zwaar’ weg te laten, hoopt Brand beter te kunnen concurreren met andere Blond-bieren. Er is niets veranderd aan de receptuur, vervolgt de brouwer. Het is absoluut hetzelfde bier.

We namen de proef op de som en kochten zowel een flesje Zwaar Blond als Blond. Conclusie? Het is inderdaad hetzelfde bier. Er zijn geen smaakverschillen waar te nemen. Brand Blond is dus echt Brand Zwaar Blond. Of andersom. Het is maar hoe je er naar kijkt.

Is dat niet verwarrend?

Is dat niet verwarrend voor de consument (lees: niet de bierconsument, niet de bierliefhebber) dat Brand een Blond-bier op de markt zet van 8,5%, terwijl andere Blond-bieren meestal een lager alcoholpercentage van 6,0-6,5% hebben? Hoewel de vraag enigszins werd ontweken, kunnen we concluderen dat Brand dat kennelijk niet verwarrend vindt. We vroegen het ook aan concurrerende brouwerijen die een Blond bier op de markt brengen. Denk hierbij aan merken als La Trappe Blond, Grimbergen Blond, Leffe Blond en Brugse Zot Blond. Het bleef akelig stil aan de andere kant van de elektronische snelweg.

Daarom ons antwoord: ja, dat is verwarrend. Bij het biertype Blond, dat volgens sommige bierkenners helemaal niet bestaat, verwacht een consument een lager alcoholpercentage dan de 8,5% die Brand uit zijn ketels laat stromen.

Waarom doet Brand dit?

Om dit begrijpen moet je het historische perspectief kennen. De Brand Zwaar Blond was het resultaat van de tweede Brand Bierbrouwwedstrijd, een wedstrijd voor hobbybrouwers. Het bier van de winnaar werd voor het eerst op grote schaal gebrouwen en ook op de markt gebracht. Heineken, de eigenaar van Brand, mikte daarbij op een zwaar blond bier dat kon concurreren met andere blonde bier met hogere alcoholvolumes, zoals Duvel en La Chouffe, een bier dat dochter Brand nog niet in het assortiment had.

Even een zijpaadje. De eerste wedstrijd betrof de pilsener, een uitdaging voor de hobbybrouwer om een ondergistend pilsener te brouwen. Uit de tweede wedstrijd kwam dus de Zwaar Blond, die een relatief succes bleek te zijn en terecht ook een vaste waarde in het assortiment bleef. Daarna volgden met wisselende successen de IPA, de Saison, de Porter en de Session IPA. Zo lijken de IPA en de Saison niet echt op de oorspronkelijke bierstijlen. De Porter is goed gelukt, maar zal commercieel een lastig bier zijn. De Session IPA is nog maar net op de markt en moet zich nog bewijzen. Voor dit jaar staat de Gose, een Duitse biervariant die opvalt door zijn melkzuurgisting, door het toevoegen van zout en koriander en door het feit dat dit bier een uitzondering vormt op de Voorlopige Bierwet (het voormalige Reinheitsgebot). Ook dit bier zal commercieel een lastig bier zijn.

Dan terug naar de vraag waarom Brand dit doet met de Zwaar Blond/Blond. Het antwoord is simpel en overduidelijk: uit commerciële overwegingen. Er is simpelweg meer markt te winnen bij de Blond-bieren dan bij hun zware evenknieën, de Zware Blonden. Daar is niets mis mee, maar het is wel verwarrend voor de consument.

Leven in de brouwerij: Mango Gose

Ooit streed Brewdog als craft brewertje tegen The Man (slang voor de overheid en grote bedrijven, en in dit geval de grote machtige brouwerijen). Maar die tijden zijn allang vervlogen. Brewdog is inmiddels zelf The Man geworden en is uitgegroeid tot een groot concern met twee brouwerijen (eentje in Schotland en eentje in de VS) en meer dan 30 cafés (bars zoals ze dat zelf noemen) in Groot-Brittannië en bijna 20 cafés in de rest van de wereld (vooral Europa). Dat aantal groeit nog steeds.

Niet vreemd dat wij de bieren van Brewdog steeds vaker links laten liggen. Het is teveel een brand geworden en te weinig craft. Toch kan Brewdog ons ook nog weleens verrassen. Zo was daar vorig jaar de DYI Dog 2017, een brochure met recepten van alle 262 bieren die Brewdog tot dan toe had gemaakt. Als thuisbrouwer trekt dat natuurlijk wel de aandacht, want dat is ook relatief uniek in de brouwwereld. De meeste professionele brouwers doen nogal geheimzinnig over de receptuur van hun bier.

Follow the Beer pakte de handschoen en waagde zich aan het brouwen van één van deze bieren: de Mango Gose.Deze zullen wij niet inzenden bij de Brand Bierbrouwwedstrijd. Het is puur toeval dat onze Gose en de Brand Bierbrouwwedstrijd samenvallen. Onze Gose was al langer in onze brouwplanning opgenomen. En wij zijn ook niet overtuigd dat onze Gose een echte Gose mag worden genoemd. Niet alleen omdat wij geen melkzuurgisting hebben toegepast, maar ook omdat wij - in navolging van Brewdog - er echte mango's in hebben verwerkt, hetgeen niet is toegestaan in de wedstrijd.

Een Gose kun je niet brouwen zonder dat je weet hoe een echte Gose wordt gemaakt en hoe die smaakt.  En dan doe je het liefst zo dicht mogelijk bij de bron, in Gose-land waar de Gose vandaan komt (te weten Goslar en Leipzig). Want dit is een Gose: een bier van gerste- en tarwemout, dat een melkzuurgisting heeft ondergaan en waaraan zout en koriander is toegevoegd. Door de laatste toevoegingen vormt de Gose een van de weinige toegestane uitzonderingen op de Voorlopige Bierwet (de huidige naam van het oeroude Reinheitsgebot).

Dat Brewdog wel erg losjes met zijn eigen 'Gose' is omgegaan, begint al bij de verhouding gerste- en tarwemout. Wij schrapten de dark crystal en gebruikten iets minder cara crystal daarvoor in de plaats. Tevens pasten wij een verhouding van 75%-25% in gerste- versus tarwemout toe (in de wedstrijd gaat men uit van 40% tarwe). Ook de moutstorting van Brewdog is hoger dan die van hun Duitse broeders, die hun Gose op een enkele uitzondering na, niet boven de 5% alcoholvolume laten komen. Brewdog lapt dit aan zijn laars en mikt op een alcoholvolume van 6,4%. Hier volgden wij Brewdog.

Het werd pas echt gek bij de gebruikte hopsoorten. Brewdog gebruikt zowel Sorachi als Amarillo voor de aroma- als de bitterhop. Wij kozen daarentegen voor edele hopsoorten (Saaz en Brewers Gold) in de hoop daarmee dichter in de buurt van de originele Gose te blijven. En omdat wij geen beschikking hebben over apparatuur om melkzuurgisting (malolactische gisting) tot stand te brengen, moesten wij als thuisbrouwertjes hier een beetje valsspelen en kozen we noodgedwongen om bij de moutstorting - net als bij de wedstrijd - zuurmout te gebruiken, waardoor het maischen veel langer in beslag nam.

Bij de toevoegingen van zout en koriander werd het nog gekker. Nergens in de receptuur van Brewdog wordt vermeld, terwijl dit toch een kenmerkend en onderscheidend is voor deze biersoort. Zonder zout en koriander geen Gose, zou je zeggen. Zou Brewdog echt geen zout en koriander hebben gebruikt? Dat kun je je bijna niet voorstellen. We hebben het niet nagevraagd en er voor gekozen om dit alsnog wel toe te voegen.

Dan de Mango's, weer een moderne twist van Brewdog en natuurlijk onbespreekbaar in een echte Gose in het puriteinse Duitsland. Wij kochten zeven mango's voor 1 euro op de Haagse Markt. Ook hier weer volop keuzes: koude toevoeging, eerst koken, eerst invriezen, stukjes of pureren. Wij kozen voor de koude toevoegingen in stukjes. Het werden slechts 5 mango's, want 2 waren overrijp. Zo gaat als thuisbrouwer: je hebt niet alles in de hand en dat is maar goed ook. De nagisting in de lagertanks kwam snel weer op gang omdat door de suikers van de mango weer extra alcohol en koolzuur wordt gevormd.

Nog een paar weken wachten en dan is het zover: onze Mango Gose zal dan klaar zijn. Is het nog een echte Gose? Waarschijnlijk niet, want het toevoegen van mango's is natuurlijk uit den boze bij onze oosterburen. Wat wel zeker is, is dat onze Gose meer een Gose is dan die van Brewdog. Je kunt je afvragen wat ze bij Brewdog hebben gedacht toen zij hun Gose maakten. Iets van: 'Ach kom, laten we weer eens een bierstijl een twist geven. Wat kan ons het bommen?'

Onze bier top 5 van 2017

Het is weer de tijd van het jaar, de tijd voor onzinnige en nietszeggende lijstjes. Wat is het beste bier? Welke is de beste brouwerij? Welke Nederlandse stad mag zich de bierstad van Nederland noemen? Welk land is het beste bierland? En ga zo maar door. Het is vermakelijk en stupide tegelijk.

Follow the Beer kan natuurlijk niet achterblijven. Hier is onze top 5 van dit jaar: de spots waar we geweest zijn en waar iedere bierliefhebber ook geweest moet zijn, de bieren die ons verrasten of ieder ander bierig hoogtepunt dat wij meemaakten. Doe er mee wat je wilt, of nog beter: doe er niets mee!

1. Zoigl

Op nummer 1 natuurlijk Zoigl, Hier moet iedere bierliefhebber geweest zijn. Maak kennis met de 5 dorpen in de Oberpfalz (Beieren, Duitsland) waar nog het Echter Zoigl wordt gebrouwen. Maak kennis met de Kommunbrauereien waar craft nog echt ambachtelijk betekent. Maak kennis met de Gasthofen waar de Zoigl-ster aan de muur hangt en waar je het Zoigl-bier kunt drinken. Maar vooral, maak kennis met dit stukje Duitse biercultuur. Lees hier meer over het Zoigl-bier.

2. Haagsche Broeder

Op nummer 2 komt ons bezoek aan brouwerij Haagsche Broeder en de Haagsche Broeders van Sint-Jan. Op uitnodiging van het café Huppeldehup, dat zijn 40-jarige jubileum vierde, en daarvoor deze rondleiding had geregeld. Het bier wordt hier echt binnen de muren van het klooster gebrouwen. De broeders worden echt betrokken bij het brouwproces. Klein is hier gewoon echt nano en craft echt handwerk. Verdulleme, je zou hier bijna van je geloof vallen. Lees hier meer over ons bezoek.

3. Alvinne tap takeover bij Kaapse Brouwers

Soms is er een tap takeover waarvan je denkt: kon dit maar voor altijd en eeuwig zo blijven. Zoals de tap takeover van brouwerij Alvinne uit België bij de Kaapse Brouwers uit Rotterdam. Niets te nadele van de Kaapse Brouwers, maar damn, wat zijn die Vlaamse sours en houtgelagerde bieren van Alvinne lekker. Helaas ging ook deze tap takeover weer voorbij. Goed voornemen voor volgend jaar: een bezoek aan Alvinne. Lees hier meer over deze tap takeover.

4. Elesztsö

Élesztsö, dat letterlijk gist betekent in het Hongaars, is zo'n bierspot waar je geweest moet zijn en waar wij dit jaar een paar honderd kilometer voor omreden. Dit is zo'n plek waar alles klopt. Het is gevestigd in een oude glasfabriek in de wijk Ferencvaros (Boedapest) en is, in tegenstelling tot vele andere biercafés, echt post-industrieel. Het doet hier denken aan de ruïnepubs waar Boedapest vroeger om bekend stond, maar dan in een modern jasje. Lees hier meer over Elesztsö.

5. Thera wordt Internationaal Biersommelier

Tot slot, ons eigen hoogtepunt van dit jaar. Thera behaalde dit jaar niet alleen met glans niveau 2 van de StiBON bieropleiding, maar ging in het najaar ook nog eens naar Obertrum in Oostenrijk voor niveau 3. Natuurlijk haalde zij die ook waardoor ze zich nu Internationaal Biersommelier mag noemen. Een prestatie om trots op te zijn. Op onze homepage vind je haar diploma's terug.

Kompaan Hangout #001

Bier in plastic glazen en beercocktails

De Kompaan Beer Bar zit alweer sinds augustus 2015 zo'n beetje in onze eigen achtertuin. Daar kwam aan begin van dit jaar hun eigen brouwinstallatie bij, die inmiddels op volle stoom en toeren draait. Tel daar nog eens bij op de gouden medaille voor de Bloedbroeder op de Barcelona Beer Challenge en de 5 medailles die ze bij elkaar sprokkelden op de Dutch Beer Challenge en je hebt de ingrediënten voor een feestje: de Kompaan Hangout #001 op 15 april jongstleden. Follow the Beer hing er eens een bloemetje buiten.

Kompaan Hangout

Het concept van de hangout is simpel. De entree is gratis en muntjes kosten € 2,50 per stuk. Met deze muntjes betaal je je consumpties. Er is Kompaan bier, er zijn live DJ sets, er is BBQ 'Till you drop en er is iemand die beer cocktails maakt.

Speciaal voor deze hangende happening had Kompaan zijn 20 taps danig opgeschoond. Alle bieren van bevriende brouwerijen waren er af gehaald. Alle aandacht ging uit naar de eigen (prijswinnende) bieren, zoals Vrijbuiter, Bondgenoot, Bloedbroeder, Kameraad, Handlanger, Badgast en Huppale (speciaal gebrouwen voor café Huppel The Pub), Terecht, op je eigen feestje schenk je je eigen bier als brouwerij. Chapeau natuurlijk. Hier betaalde je een prijs variërend van 1, 1,5 of 2 muntjes voor per biertje in een glas van 25cl.

Beer cocktails

Een nieuwe trend die eigenlijk niets nieuws brengen. Biercocktails zijn al zo oud als de weg naar Kralingen (en die is oud). In 1861 was er bijvoorbeeld al een Black Velvet (Guinness met champagne) ter ere vanhet overlijden van de Britse prins Albert, de man van Queen Victoria. In België en Frankrijk was in de 19e eeuw al de Picon Bière (bier met Picon Amer) populair. En zo zijn er vele voorbeelden.

De biercocktail raakte echter in het verdomhoekje. Pas de laatste jaren is er weer een opleving. Dat ligt enerzijds aan de craft beer revolutie, die eigenlijk meer een bierrenaissance is, maar ook aan de cocktailrenaissance. Zoals wel met meer dingen: een biercocktail is geen sinecure, het is een zoektocht naar een goede balans, het bier mag niet overheersen, maaar ook niet ondersneeuwen. 

Wij dronken er een Cai-Beer-Inha, een variatie op de Caipirinha, met onder meer cachaca, limoen, suiker, peper en everything nice. Het bier dat was gebruikt was de Handlanger (Double IPA, 8,2%). Een lekker drankje, maar het bier viel wat weg.

Bier in plastic glazen

Dan nog een laatste punt: het bier kwam in plastic glazen. Dat is en zal altijd een gruwel blijven. Dat kan gewoon echt niet. Goed bier hoort niet in plastic. Punt uit. Geen discussie mogelijk!

Onder de loep #008: Gose

Een IPA drink je het best zo vers mogelijk in Engeland of de Verenigde Staten. Een rauchbier drink je natuurlijk in Bamberg, een Kölsch in Keulen, een Alt in Düsseldorf en een Kriek Lambiek in Brussel en omgeving. Dat geldt ook het onbekendere Gose bier. Follow the Beer toog naar de bron en bestelde er eentje aan de toog.

Daarvoor togen we helemaal naar Leipzig (Duitsland), een stad in de voormalige DDR en een stad die in de reisboekjes werd aangekondigd als het 'Nieuwe Berlijn'. Die status maakt Leipzig bij lange na niet waar, maar het is er wel goed toeven. En je kunt er natuurlijk een Gose drinken, vers uit de bron. Onze trip bleek vrij snel een historische misser van jewelste te zijn. Voor de bron, daar waar het Gose-bier is geboren, moet je helemaal niet in Leipzig zijn, maar in het 150 kilometer verderop gelegen Goslar. Maar daar namen we pas ter plekke kennis van en dat namen we dus ook maar ter kennisgeving aan.

De geschiedenis van het Gose-bier

Gose is vernoemd naar het riviertje Gose dat door het centrum van Goslar, een stad in het noorden van de Harz in de Duitse deelstaat Nedersaksen. Hier ontstond in de middeleeuwen een bierstijl die we tegenwoordig kennen als Gose. Deze bierstijl was nauw verwand aan de geuzebieren uit Brussel en omgeving omdat het vroeger ook met spontane gisting tot stand kwam. Het resultaat was een betrekkelijk zuur bier dat op smaak werd gebracht met koriander en zout.

De bierstijl sloeg ook over naar Leipzig, 150 kilometer verderop gelegen en verdrong hier in de 18e en 19e eeuw alle andere bierstijlen. Ook in het nabijgelegen Halle sloeg het Gose-bier aan. Iedereen dronk in die tijd het Gose-bier. Dat veranderde in de 20e eeuw. Eén na één verdwenen de Gose-brouwerijen. In de 20e eeuw was de Gose zelfs helemaal verdwenen. De laatste Gose-brouwerij in Döllnitz werd in 1945 door de Russen verwoest. Na de oorlog volgde nog een korte opleving, maar in 1966 verdween de Gose alsnog. Twintig jaar later werd de eerste Gose weer gebrouwen.

Het moderne Gose-bier

Het moderne Gose-bier wordt allang niet meer spontaan vergist. Het wordt gebrouwen met een mengeling van gerste- en tarwemout en de brouwers gebruiken hun eigen gekweekte gist. De zure smaak wordt verkregen door het toepassen van melkzuurgisting, waarna het zure bier vervolgens wordt gezouten en gekruid, vaak met koriander. Met deze toevoegingen zijn de Gose-brouwers feitelijk in overtreding met de Voorlopige Bierwet uit 1993, waarin de restanten van het Duitse Reinheitsgebot zijn opgenomen. Voor de Gose-bieren en andere regionale stijlen is een uitzondering gemaakt in de wetgeving. Zij hoeven de strikte regels van het van origine Beierse Reinheitsgebot (water, graan, hop en gist) niet na te leven.

Er zijn tegenwoordig vier brouwerijen die Gose-bieren brouwen, waarvan twee uit Leipzig en twee uit Goslar. Achtereenvolgens zijn dit: Ritterguts Gose GmbH (een huurbrouwer uit Leipzig die zijn Gose-bieren bij brouwerij Reichenbrand in Chemnitz laat brouwen), de Bayerischer Bahnhof (gevestigd in het oudste kopstation ter wereld), brouwhuis Goslar en brouwerij Junge (beiden uit Goslar).

Gose-bier is ook niet zomaar één specialiteit; het bestaat in verschillende varianten. Zo maakt Ritterguts Gose een Original (4,7%, toevoegingen: keukenzout en koriander), een Bärentöter Sour Gose-Bock (6,6%, extra: sinaasappelschillen en kaneel), een Urgose Märzen en een Alt-Leipziger Gosen-Kümmel (een mix van Gose met Kummellikeur). In de Bayerischer Bahnhof  vind je de Leipziger Gose (4,5%) die in verschillende varianten wordt gemaakt. Goslar brouwt twee varianten, een Helle Gose en een Dunkles Gose (beiden 4,8%). Ook Junge maakt twee verschillende Gose-bieren, eentje voor café Butterhanne en eentje voor restaurant Worthmühle.

Ook de craft beer revolutie kon het Gose-bier niet ongemoeid laten. Na het bitter kwam het zuur en in hun zoektocht naar nieuwe varianten, kwamen de craft brewertjes bij de Gose uit. Zo brouwen nu verschillende Amerikaanse craft brewers nu een Gose-bier. De Gose-bieren die wij in New York leken echter maar bitter weinig op het Gose-bier uit Leipzig. Nog een beetje doorleren, is ons advies. Of misschien eens bij de bron kijken.

Op de foto drinken wij een Original van Ritterguts Gose GmbH, die door de brouwer vol trots wordt aangekondigd als het oudste en beste Gose-bier van de wereld. Gose-bier wordt vanwege het gebruik van tarwemout en koriander weleens vergeleken met het Belgische witbier, maar die vergelijking slaat kant noch wal. Gose-bier lijkt in de verste verte niet op witbier. Het zuur en het zout treden in dit bier op de voorgrond en zijn in balans met het zoet. Een verfrissend bier ook. Zum Wohl. Goseanna!