De 2000e check-in

Het was zover, we noteerden de 2000e unieke check-in op Untappd, een app waar iedere autistische biernerd ieder biertje dat hij of zij, maar vaker hij, drinkt incheckt en scoort. Zo kan je bijhouden welk je wel of niet al hebt gedronken. Dat is wel nodig in een post-craft-beer-revolution-wereld met zijn miljoenen brouwerijen en dito bieren. Je ziet door de bomen het bos niet meer. Maar dan is daar Untappd die hulp biedt als een soort Coronamelder. Gelukkig is nerderig zijn tegenwoordig helemaal okay en cool zijn stom.

Geheel in onze traditie checken we bij een dergelijk rond getal het meest bijzondere bier in dat we kunnen vinden. De 1000e check-in was een Heineken bij De Heks in Deventer, maar aangezien de horeca weer gesloten in en we thuis in een semi-lockdown zitten, moesten we ons behelpen met een biertje thuis. De twijfelachtige eer van de 2000e check-in viel ten deel aan Gulpener Pils van Gulpener Bierbrouwerij uit Gulpen, Limburg.

Follow the Beer ijsbokt

Kijk naar buiten en dan weet je het: het is herfst en het is tijd voor bokbier. Die twee zijn met elkaar verbonden zoals Peppi en Kokki, Bassie en Adriaan en Mark en Hugo. Niet voor niets wordt deze bierstijl ook wel herfstbok genoemd. Over de precieze begindatum van de herfst en van het bokbierseizoen is veel te doen. Weerkundigen spreken gaan uit van de meteologische datum van 1 september. Voor gewone stervelingen begint de herfst op 21 september. Weer anderen hielden het voorheen op de eerste maandag van oktober. De brouwers en dan met name de grote brouwers lijken steeds meer uit te gaan van 1 september, met als gevolg dat de schappen van de supermarkten al vol met bokbier liggen als buiten de zon nog volop schijnt, de terrassen nog veel zitten, de stranden nog druk bezocht zijn en de mussen dood van het dak vallen.

Follow the Beer verwondert zich alleen maar over de teloorgang van een Nederlandse bierstijl. Vroeger was alles beter, dat niveau. Maar dat mag de pret niet drukken. Wij zetten de trend, wij gaan ijsbokken. Hoe maak je een ijsbok? Heel simpel en je kunt het zelf ook thuis doen. Kijk hier maar eens naar een filmpje van de brouwer van Gulpener. Onze eerste ijsbok wordt een Brand Dubbelbock. Stap 1: vul een fles voor 2/3 met een bokbier en leg die in je vriezer. Morgen volgt stap 2.

Het Gulpener Hopfest 2019

Sinds jaar en dag wordt de Gulpener hop op de tweede zondag van september geoogst tijdens het Gulpener Hopfest. Dan wordt niet alleen de hop geoogst, één van de basisingrediënten van de Gulpener bieren, maar dan wordt ook de Gulpener-vrijheid gevierd. En dit doet Gulpener het liefst met iedereen, met alle vrije denkers en eigen koersvaarders en alle bierliefhebbers. Het oogsten zelf is alleen voor intimi, zoals medewerkers, vrienden of familie van de brouwerij , dus je moet eerst zorgen dat je één van die drie wordt voordat je mag plukken. Het Gulpener Hopfest is wel voor iedereen toegangelijk.

Dit jaar vond het Gulpener Hopfest plaats op zondag 8 september. Follow the Beer was er bij en ging hand in hand met alle bierbitches. Zie hieronder een diashow voor een impressie van het Gulpener Hopfest 2019.

Dutch Dort

Help, de Dutch Dort verzuipt

Wat is Dutch Dort

Dutch Dort, of simpelweg Dort, Dortmunder Strong of Superdortmunder is een Nederlandse variant op de Duitse bierstijl Dortmunder die in de jaren 50 van de vorige eeuw op de markt werd gebracht door een aantal grote en middelgrote Nederlandse brouwerijen. Zij maakten een wat zoetere en sterkere versie van de Dort dan hun Duitse evenknieën en zo ontstond een eigen Nederlandse bierstijl, afgeleid van de Duitse Dortmunder.

Je kunt de Dutch Dort vergelijken met een zoet broodje. En wie zoete broodjes bakt, zegt dingen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed en met macht. Dat klinkt misschien niet erg positief, maar in de huidige verbitterde en verzuurde maatschappij zouden er misschien wel meer zoete broodjes moeten worden gebakken en ook gebrouwen. Met honing vang je immers meer vliegen dan met azijn.

Dutch Dort kan met wat fantasie worden vergeleken met het Zoigl-bier of een Duits Kellerbier of Zwick'l-bier. De kracht van het bier komt uit de mout en uit de gist. Verder niets. Het is een bier voor de echte brouwer en een genot om te drinken als je zat bent van al die craft beer revolutie rariteiten en extremiteiten, als je een echt en eerlijk bier wil drinken zonder fratsen en zonder overbodige franjes. Het is een bier dat mannen van de jongens onderscheidt en de vrouwen van de meisjes.

Een paar kenmerken:

  • Grondstoffen: volmoutig, edele hoppen
  • Gisting: ondergistend
  • Kleur: blond tot amberkleurig
  • Alcoholvolume: 6,5% tot 7,5%
  • Helderheid: helder of enigszins troebel
  • Bitterheid: relatief laag gehopt
  • Koolzuur: laag (dat vinden wij)
  • Smaak: moutig, zoet
  • Gist: een relatief neutrale gist zonder fruitige esters of kruidigheid.

In tegenstelling tot de Dutch Dort is de Duitse Dortmunder lager in alcohol (5,0%) en altijd blond van kleur en helder. In vergelijking tot het pilsener is de Duitse Dortmunder ook minder gehopt, net als de Dutch Dort.

Zoet, de vergeten smaak

Sinds de craft beer revolutie die van 2008-2018 (met een flinke korrel zout genomen) in ons land woedde is de smaak zoet not done. Andere smaken zoals bitter en zuur voerden in de revolutie de boventoon, alhoewel die laatste in ons Calvinistische landje nauwelijks voet aan de grond kreeg en nog immer krijgt. Zoet was en is daarentegen helemaal not done, het is de vergeten groente onder de smaken geworden. En dat is niet terecht. Zoet moet en zoet is goed. Wie het goede zoet in zijn bier proeft, het zoet dat in balans is, is koning bier en biersommelier tegelijk. Dat is een Bierdiplom waard.

Er wordt veel beweerd over de Dutch Dort en vaak is dit wat negatief ingestoken. Zo lazen we de volgende zinssnede: 'De Belgische Dort-bieren benaderen nog de Duitse ondergistende Dortmunder met minder hop dan pils. In Nederland echter zijn Dorts tamelijk sterke zoetige bieren die nog weinig gemeen hebben met hun Duitse voorbeeld'. Dat klopt, de Dutch Dort is afgeleid van de Duitse Dortmunder, maar is een eigen bierstijl geworden.

Of deze: 'Biertype heeft geen relaties met de klasse A-Dortmunder. Dortmunder Strong is het volmoutige, zware broertje van een Nederlandse Pilsener'. De Dutch Dort is zeker geen broertje van de pilsener en eigenlijk geldt dat ook voor de Duitse Dortmunder en de pilsener. Die twee laatsten kwamen eind 19e eeuw op de markt, mede als gevolg van industriële uitvindingen als koeling en ondervergisting. Als het al broers waren, dan waren het in ieder geval broers die elkaar het licht in de ogen niet gunden.

De teloorgang van de bierstijl

Het gaat niet al te best met onze bierstijl. Sterker nog, het is er vrij beroerd mee gesteld. Eén voor één verdwenen de brouwerijen en hun Dort-bieren van de markt in de afgelopen 20 jaar. Ook de craft beer revolution heeft geen positieve invloed gehad op het behoud van deze Nederlandse bierstijl.

Dat begon met brouwerij Ridder uit Maastricht en haar Ridder Maltezer (6,5%). Deze brouwerij werd in 1982 overgenomen door Heineken. In rap tempo bouwde Heineken in de jaren daarna de brouwactiviteiten in Maastricht af totdat in 1988 alleen nog het succesvolle Wiecke Witte werd gebrouwen. In 2002 werd de productie overgeheveld naar elders en werd de brouwerij gesloten.

Goed nieuws, in juni 2018 opende een kleine brouwerij, Stadsbrouwerij Maastrichter Maltezer, haar deuren in de gebouwen van de voormalige brouwerij Ridder en wordt de Maltezer weer op beperkte schaal gebrouwen. Om dit bier te proeven moet je wel even helemaal afreizen naar Maastricht. Het wordt daar op microschaal gebrouwen en daar ook enkel en alleen verkocht in de eigen brasserie (niet te verwarren met de eigen brouwerij). Een brouwerij met een brasserie, de taalpuriteinen in ons slaan meteen op hol.

Het tweede slachtoffer was brouwerij De Leeuw uit het Limburgse Valkenburg. Deze brouwerij werd in 2000 overgenomen door het Belgische Haacht en zoals dat wel vaker gaat werd de brouwerij in Valkenburg een aantal jaren later (2006) gesloten en de productie overgeheveld naar België. Daar leidt het Leeuw-bier nu een anoniem en vooral zielloos bestaan (hou er toch mee op). Alleen het pils, het witbier, het bokbier en het oud bruin worden nog gebrouwen. De Leeuw Dortmunder (6,5%) wordt niet meer gemaakt en hangt ergens uitgeteld aan de Valkenburgse wilgen.

Het wordt nog gekker. In 2015 besloot Heineken te stoppen met de productie van haar Amstel Gold, dat door Heineken zelf als een extra zwaar bier (pils) werd omschreven, maar ook wel onder de Dorts werd/wordt geschaard. Over de reden om te stoppen was Heineken simpel: te weinig vraag. Opmerkelijk is dat de naam van het bier wel verbonden blijft aan de Amstel Gold Race. Als je het nu nog wilt drinken, moet je naar Spanje. Daar wordt het nog op de markt gebracht onder de naam Amstel Oro.

Tot slot is daar het Limburgse Gulpener. In 2018 maakte Gulpener bekend te stoppen met de productie van de Gulpener Dort. Dit iconische bier dat al sinds 1953 op de markt was, was volgens Gulpener het eerste speciaalbier van Nederland en was in het begin zeer populair onder mijnwerkers, maar nam de afgelopen jaren in populariteit af, mede door het verwoestende geweld van de craft beer revolutie. Het wordt nu enkel en alleen nog op beperkte schaal gebrouwen in de microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal.  Follow the Beer is in de gelukkig omstandigheid dat het in Den Haag ook te verkrijgen is van tap bij de Hoppzak.

Red de Dutch Dort

Alfa is de laatste der Mohicanen van de Oude Wereld die nog een Dutch Dort in zijn assortiment heeft. Lang leve Alfa. Hup Alfa. Alfa is de beste brouwerij van Nederland. We hebben het hier over de Alfa Krachtig Dort (7,5%), gebrouwen sinds 1953 en daarmee het eerste (of tweede) 'speciaalbier' van Nederland. Volgens Alfa is dit bier geïnspireerd op de traditie uit Dortmund. Het is een bier van lage gisting, licht moutig met een krachtig hoparoma. Hierdoor ontstaat een 'uitmuntend' bouquet en drinkt het lekker weg. Alfa laat zijn Dort maandenlang rijpen. Dit zorgt voor een 'volwassen' alcoholpercentage en een 'krachtige, mooi gebalanceerde' smaak die nog enige tijd zijn 'kracht' behoud na het drinken van een slok. Ach ja, die marketingmeisjes van zo'n brouwerij moeten toch ook hun werk doen.

Ook zijn er paar kleine brouwerijen uit de Nieuwe Wereld die een Dort in hun assortiment hebben. Zo brouwt De Prael in Amsterdam een Dortmunder, brouwerij In de Nacht een Heinrich en heeft Museumbrouwerij De Roos ook een Dortmunder in het assortiment. Maar verder is het vrij treurig gesteld met onze bierstijl. Hoog tijd om in actie te komen dus.

Kortom, red de Dutch Dort, deze Nederlandse bierstijl mag niet verloren gaan. Dus kom op bierdrinkers en bierliefhebbers van Nederland: drink Dort. En vraag brouwers en horecaondernemers hierom. Maak ze gek! En kom op Nederlandse brouwers, toon je een echte vaderlander en een echte brouwer. Brouw een Dutch Dort. Red deze Nederlandse bierstijl. Brouw een zoet broodje. Het zal jullie geen windeieren leggen!

Brand Bierbrouwwedstrijd 2019 – Winterbier

Voor de 8e keer alweer werd dit jaar de Brand Bierbrouwwedstrijd gehouden. De finale was zaterdag 11 mei, nadat in de afgelopen jaargangen uitstapjes waren gemaakt naar andere locaties, gelukkig weer bij de Brand Bierbrouwerij in Wijlre (Limburg). De Brand Bierbrouwwedstrijd is weer thuis. De organisatie koos dit jaar voor de bierstijl winterbier, een donker en rijk bier en met een balans tussen moutzoetigheid, specerijen en fruitige/complexe gist.

Follow the Beer was er bij. Onze biersommelier nam plaats in de jury van bierkeurmeesters en bierkenners die de laatste bieren keurden en een winnaar uitriepen. Tot winnaar werd dit jaar Piet Reniers uitgeroepen die de voorwaarden van de wedstrijd nogal beperkend vond en liever zijn eigen Quadrupel had ingezonden. Hij mag samen met de meesterbrouwers van Brand een brouwsel maken in de grote ketels van Brand gebaseerd op de winnende receptuur en afhankelijk van de beschikbaarheid van de gebruikte ingrediënten waarbij Heineken zich het recht voorbehoudt om dit wel of niet op de markt te brengen.

Dit opschalen van het bier gebeurt met wisselend succes. De pilsener was een eenmalig bier en wordt niet meer uitgebracht. De saison, de porter en de gose leiden inmiddels een sluimerend bestaan en kom je nog zelden tegen. Dat is ook logisch. De saison en de gose zijn prima bieren, maar hebben alleen niet zo veel te doen met de bierstijlen die zij vertegenwoordigen. De porter daarentegen vonden wij een erg geslaagd bier, maar dit is een lastig bier voor het brede publiek waarop Brand mikt. De IPA en de session IPA kom je nog wel regelmatig tegen. Voor beide geldt dat geen uitgesproken IPA's zijn binnen de range van IPA-bieren. Het zijn allebei makkelijke instapbieren die je snel weer vergeet. En bij de uitreiking dronken wij de nieuwe IPA 0.0% van Brand, een IPA zonder alcohol, maar met meer aroma en body dan de reguliere IPA en de session IPA. Tot slot, de Zwaar Blond, het grote commerciële succesnummer van Brand.

Hierbij een overzicht van het illustere rijtje met de namen van de winnaars:

  • 2012 - Pilsener - Marc Vriens
  • 2013 - Zwaar blond - Jacques Bertens (inmiddels omgedoopt tot Brand Blond)
  • 2014 - IPA - Jeroen Free
  • 2015 - Saison - Bart Engel
  • 2016 - Porter - Dennis Pancras & Niels Bosman
  • 2017 - Session IPA - Jeroen Free
  • 2018 - Gose - Jens van Riel
  • 2019 - Winterbier - Piet Remiers

Volgend jaar is er weer editie van de Brand Brouwwedstrijd. Hopelijk is de finale dan ook weer in Wijlre bij de brouwerij zoals het hoort. En hopelijk kiezen ze volgend jaar voor een interessante bierstijl. Wie weet doet onze meesterhobbybrouwer dan ook een poging. We gooien alvast een paar balletjes op. Wat te denken van een Brand Rauch of van een Brand Dort, nu Gulpener deze klassieker min of meer uit het vaste assortiment heeft gegooid en het alleen nog maar in hun microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal brouwt. Daarover later meer!

Win een brouwcursus

Een leuk initiatief van grootgrutter Albert Heijn: je kunt nu een brouwcursus winnen en zien hoe een echte brouwerij er van binnen uitziet en leren hoe bier wordt gemaakt. Je moet er wel snel bij zijn, want er kunnen maar 12 cursisten per brouwerij meedoen. Dat is toch altijd gezellig!

De volgende brouwerijen doen hier aan mee: Jopen (Haarlem), De Prael (Amsterdam), De Molen (Bodegraven), Gulpener (Gulpen), Oedipus (Amsterdam), Twentse (Hengelo), Maximus (Utrecht), Seef (Antwerpen, België) en 't IJ (Amsterdam).

Het betreft een 2-daagse cursus die bestaat uit een rondleiding waarbij je alle verhalen over de boruwerij hoort en leert over de smaken, kleuren en geuren van bier. Zelf proeven en zelf brouwen hoort er natuurlijk ook bij. Dus sla je slag en pak je kans. Opgeven kan hier. Wees gerust, wij van Follow the Beer doen niet mee, dus onze plekken blijven beschikbaar. 

StiBON long list bekend

De long list van de StiBON bieropleiding niveau 2 is bekend gemaakt. Dit betreft een selectie van 19 bieren uit alle bieren die zijn geproefd tijdens de lessen. Van de 19 bieren zullen er tijdens het examen 6 bieren moeten worden geproefd en 'herkend' op biertype. 

Het gaat om de volgende bieren (op alfabetische volgorde):

Bier Brouwerij Alc.% Type (StiBON)
5am Saint    Brewdog 5,0% Red Ale
Chouffe Houblon Brasserie d'Achouffe 8,0% Belgisch IPA
Doggy Style Pale Ale Flying Dog 5,5% Pale Ale USA
Gordon Finest Scotch John Martin 8,0% Scotch ale
Gulpener Dort Gulpener 7,0% Dortmunder (NL)
Hefeweisse Dunkel Weihenstephaner 5,5% Dunkelweizen
IJsbok SNAB 9,0% IJsbok
IJwit 't IJ 6,5% Dubbelwit
Jacobus RPA Jopen 5,5% Rye pale ale
Liefmans Goudenband Liefmans 8,0% Sterk Vlaams Bruin
Newcastle Brown Ale John Smith's Heineken 4,7% Brown ale
Meantime IPA Meantime 7,4% IPA GB
Meantime Chocolate Porter Meantime 6,5% Chocolate Porter
Murphy's Irish Red Heineken Ireland 5,0% Irish Red
Rodenbach Vintage oak ale Rodenbach 7,0% Houtrijping
St. Georgen Märzen St. Georgen 5,0% Märzen, oktoberfest
Tap 5 Hopfenweisse Schneider Weisse 8,2% Hopfenweisse
Tap 6 Mein Aventinus Schneider Weisse 8,2% Weizenbock
Zundert  Zundert 8,0% Tripel/kruiden

Proeven voor StiBON 2, deel 5

Dit keer staat er een serieuze opgave op het program: een proeverij van 6 amberkleurige bieren. Het betreft de volgende bieren (van links naar rechts): Brewdog 5am Saint, Gulpener Dort, Newcastle Brown Ale, Murphy's Irish Red, het trappistenbier van Zundert en de Gold Märzen van St. Georgen Bräu uit Duitsland. Dit lijkt op het eerste oog een makkelijk rijtje, maar vergis je niet. Er zitten verraderlijke bieren bij. Vergeet ook niet: alle bieren worden 'blind' geproefd.

De eerste die op tafel komt, is de Zundert van trappistenbrouwerij De Kievit uit - hoe kan het ook anders - Zundert (Noord-Brabant). Het is een amberkleurig bier van 8% dat nauwelijks te typeren valt en eigenlijk op zichzelf staat. In de geur en smaak valt meteen iets op dat dit bier onderscheid van de anderen: alcohol!! Tevens ruiken we de typische Belgische gist, vermengd met de geur van sinaasappel/mandarijnen. Deze komen ook terug in de smaak.

Het tweede bier is de Gold Märzen van St. Georgen Bräu uit Buttenheim, Duitsland. Märzen is een Duitse amberkleurige biersoort van lage gisting met een alcoholpercentage tussen 4,8 en 5,6% en met iets meer hop (om de houdbaarheid te verlengen). Het bier werd oorspronkelijk op het einde van de winter in maart gebrouwen werd en gedronken tijdens de Oktoberfesten. Allereerst valt op dat de kleur meer blond dan amber lijkt, een donkerdere variant van pils en kraakhelder. De geur is 'pilsachtig' en moutig. De smaak is redelijk vlak, fris en droog met behoorlijk wat koolzuur.

Het derde bier op tafel komt van Brewdog uit Fraserburgh, Aberdeenshire in het Verenigd Koninkrijk, ooit een kleine craft brewer die tegen 'The Man' vocht, maar nu een echt groot bedrijf. Het is de 5am Saint, een American Red Ale van 5% die vooral opvalt door het gebruik van Amerikaanse hoppen (5 soorten nog wel). Het is een bier dat we eerder in de eerste sessie dronken en ook direct en onmiskenbaar herkennen. De kleur is echt rood, een beetje mistig. Enorm veel tropisch fruit in de geur. In de smaak komt lychee naar boven, fruitig met een droge nasmaak. Zeer smakelijk bier! Maar we houden dan ook van hoppig! 

Bij het vierde bier begint de verwarring pas echt. Het is de Newcastle Brown Ale die oorspronkelijk echt uit Newcastle Upon Tyne kwam, maar nu door Heineken wordt gemaakt bij de John Smith's Brewery in Tadcaster, North Yorkshire. Dit donkere bier van 4,7% was oorspronkelijk bedoeld voor de arbeiders, maar wordt nu in exportlanden gedronken door een jong en trnedy publiek. Zo kan het verkeren als de marketingmachine van Heineken zijn werk doet.  De kleur is amberachtig, bijna bruin, ook hier is de eerste geur associatie die van pils, net als bij de Märzen. De smaak is redelijk vlak te noemen, met zoetige tonen.

Het vijfde bier op tafel is de Gulpener Dort van de Gulpener Bierbrouwerij uit het Limburgse heuvellandschap. Zij presenteren de Dort als het eerste Nederlandse speciaalbier; immers het bier kwam op de markt in 1953 ver voordat dat andere Nederlandse speciaalbier (bokbier) een doorstart maakte in de jaren tachtig. Jammer dat alleen Gulpener dit biertype maakt. De Nederlandse Dort is geënd op het Duitse Dortmunder: 7% van alcohol, amberkleurig, volmoutig, maar ook zoete smaak. Dit bier valt echt op tussen de anderen, qua smaak. De Dort heeft meer body dan de Märzen en de moutige smaak is goed te proeven.  Een hernieuwde kennismaking met een favoriet van vroeger!

Het laatste bier is de Murphy's Irish Red, een bier van de Murphy's Brewery uit Ierland en eigendom van Heineken. Heineken veranderde de naam in 1983 al in Murphy's, maar heeft volgens onze informatie recentelijk Murphy's vervangen door Heineken. De buitenwereld merkt hier niets van. Op de website blijkt uit niets dat Heineken hier de lakens uitdeelt. Dus drinken we nog steeds een Irish Red Ale zoals de Ieren dat ook doen. Het is een amberkleurig bier van 5%. In vergelijking met de American Red Ale is dit bier minder roodachtig, eerder amber van kleur. Het bier is helder met zichtbaar veel koolzuur. De smaak is zoeter dan pils, met een vleugje koper. Onze conclusie: slappe 'bierlimonade'...