Onder de loep #030: Toccalmatto Hoppy Tripel

Over Toccalmatto

Born to Be Different. Born to Brew Different

Toccalmatto werd opgericht in 2008 in Fidenza (Parma) met een brouwinstallatie van 550 liter per batch door Bruno Garilli die hiermee zijn droom verwezenlijkte. De brouwerij richtte zich in eerste instantie op de hype van de nieuwe hopsoorten. In 2010 wordt Zona Cesarini gepresenteerd op de Domus Birrae in Rome als één van de eerste Pacific IPA's die ooit zijn gemaakt. Dit bier wordt één van de vlaggenschippen van de brouwerij. Een jaar later (2011) komt de Stray Dog (Bitter) op de markt dat hoge ogen gooit bij verschillende wedstrijden als Beste Bitter.

In 2015 wordt een nieuwe brouwinstallatie in gebruik genomen met een capaciteit van 50 hectoliter en verhuist de brouwerij naar een industrieterrein in Fidenza. De winkel blijft gevestigd in het centrum van Fidenza. Twee jaar later gaat Toccalmatto een samenwerkingsverband aan met de Belgische brouwer Caulier. Wat deze samenwerking precies behelst, is niet bekend (productie? expeditie? anders?). In 2020 wordt de nieuwe installatie voor het vullen en verpakken in blik in gebruik genomen. Deze afvullijn bevindt zich in de brouwerij en hier worden de volgende bieren op afgevuld: Zona Cesarini, Skianto, Madame Satan en de Fistful of Hops.

In het assortiment van Toccalmatto zijn naast de Hoppy Tripel de volgende bieren te vinden: Stria (golden ale, 4,8%), Ambrosia (witbier, 4,5%), Skianto (session IPA, 4,3%), Stray Dog  (Bitter, 4,2%), Sibilla (saison, 6,0%), Zona Cesarini (Pacific IPA, 6,6%), Maciste (DIPA, 8,5%), Madame Satan (New England IPA, 7,2%), Re Hop (APA, 5,0%) en Fsitful of Hops (American IPA, 6,0%).

The Beer Freak Show

Over de Hoppy Tripel

op de website van Birrificio Toccalmatto is de Hoppy Tripel niet eens te vinden (zoals een echte craft brouwer betaamt natuurlijk), maar op Bierista wordt het als volgt beschreven:

Toccalmatto Hoppy Tripel is een Italiaanse eerbetoon aan de Tripel. Dit is de beroemde Belgische bierstijl die vaak al sinds de Middeleeuwen in elke Belgische Trappistenbrouwerij wordt gebrouwen.

Sorry Bierista, daar klopt natuurlijk geen bal van. De oorsprong van de bierstijl tripel is namelijk grotendeels onbekend en in nevelen gehuld. De belangrijkste theorie is dat het op de een of andere manier de kracht van het bier aangeeft (enkel, dubbel, tripel, quadrupel). Hoewel zowel de term tripel en het soort bier (sterke Pale Ale) al voorkwamen, was het Westmalle in 1956  de Westmalle Tripel op de markt bracht en de bierstijl een push gaf. De Westmalle Tripel werd met op grote schaal gekopieerd door Belgische brouwerijen en in 1987 breidde een de Nederlandse  trappistenbrouwerij, De Koningshoeven, haar assortiment uit met de La Trappe Tripel. Later waaide de bierstijl over naar de VS en andere landen, en wordt nu gebruikt door een reeks van seculiere brouwers voor een sterke Pale Ale in de stijl van Westmalle-Tripel.

De bierstijl tripel is een zwaar bovengistend bier met een hergisting op fles. De kleur varieert tussen blond en amber (Westmalle zelf is tamelijk blond, maar Nederlandse versies neigen vaker naar amber). Het heeft veelal een sterke moutige en/of hopbittere smaak en een alcoholpercentage van 7 tot 10% (hoewel wij liever spreken van 8-9%).. Het hoge percentage komt niet noodzakelijk uit de hoge moutstorting, vaak wordt er eventueel suiker in de vorm van glucose toegevoegd om het hoge alcoholpercentage te bereiken.  Kenmerkend voor een tripel is ook vaak een hoger koolzuurgehalte.Pure brouwers vinden dit een vorm van valsspelen; zij hebben de voorkeur voor volmoutbieren.

De Hoppy Tripel van Toccalmatto voldoet aan al het bovenstaande: 9,0% alcohol,bovengistend en blond en krachtig en met een kruidig aroma en smaak door het gebruik van koriander (zoals wel vaker wordt gebruikt in tripels) en/of mentol en/of witte peper (van de laatste twee zijn we niet zeker of die ook daadwerkelijk zijn toegevoegd). Het hoppy karakter van het bier komt door een flinke toevoeging van Europese en specifiek Franse hopsoorten (welke dat zijn, is niet bekend). Maar al dit geweld dringt de moutsmaak (combinatie van gerste- en tarwemout) niet naar de achtergrond.

 

 

 

Onze top 5 van 2018

In het kader van de onzinnige en stompzinnige lijstjes hierbij het lijstje met onze top 5 van 2018:

1. La Trappe Dubbel uit 1998

Met stip op 1 natuurlijk de La Trappe Dubbel uit 1998. Het gebeurt niet vaak dat je de kans krijgt om een bier van 20 jaar oud te drinken. Op de kop getikt op een markt voor het luttele bedrag van twee euro.  Geen koolzuur, gemadriseerd, maar met een heerlijke port-achtige smaak. Het was het biermoment van 2018. Wat deed jij in 2018? Wij dronken een La Trappe Dubbel uit 1998!

2. Bierencafé De Heks, Deventer

Soms kom je op een bierspot waar gewoon alles klopt: het bierassortiment, de prijzen van het bier, het interieur, het personeel. Bierencafé De Heks is zo'n plek en niet voor niets riepen wij De Heks uit tot het beste biercafé van Nederland allertijden. Niet dat dat enige waarde heeft. Er zijn immers al veel te veel zinloze lijstjes en verkiezingen. Wij checkten er onze 1000 bier in op de autistenapp Untappd, een Heineken in borrelglaasjes, of zoals ze dat bij De Heks noemen, Hxxnxkxn.

Vrouwen in de bierwereld, het is en blijft een zeldzaam fenomeen. Daar waar vroeger de bierwereld bevolkt werd door dikbuikige lone wolves met stoffen tasjes, is het tegenwoordig het domein van hipsters en mannen met te lange baarden en zwarte t-shirts. Vrouwen zijn zeldzaam in de bierwereld en vrouwelijke biersommeliers een bedreigde biersoort. Niet verwonderlijk dat ze bij elkaar kruipen om zichzelf tegen al dat testosteronen-bier-geweld te beschermen. Op 3: onze biersommelier wordt een bierbitch.

4. Oud Beersel, België

Plek 4 is ingeruimd voor Oud Beersel. Met een beetje zuur gezicht zou je kunnen zeggen dat ze bij hier niet anders doen dan het bier van iemand anders bij elkaar gooien en opleuken met een smaakje. Zelf brouwen doen ze hier namelijk niet. Maar ze verstaan hier wel de kunst van het steken van Lambiek bieren en van het gebruik van fruit daarbij. Een kunst die we in Nederland nog nauwelijks machtig zijn. Oud Beersel staat hiermee weliswaar niet eenzaam, maar wel op grote hoogte. Een terechte plek 4 voor hen!

De laatste plek is voor ons zelf. Follow the Beer schreef zich in oktober in bij de Kamer van Koophandel. En dat was een heuglijk moment. We bestaan, we hebben een naam en we gaan door in 2019. Met mooie en mooie plannen. Onafhankelijk en eigenzinnig. Soms mierzoet, soms een beetje zuur (ja graag), een weinig bitter, maar nooit zouteloos. Follow the Beer staat op 5.

20 jaar oude La Trappe Dubbel

Maderisatie van 20 jaar

Heel af en toe in het leven stuit je op iets onvoorstelbaar moois, bijna te mooi om waar te zijn, een pareltje voor de tong en een bierschat van onschatbare waarde. Het betrof hier een kruik La Trappe Dubbel uit februari 1998 die door familie werd gevonden op een rommelmarkt en slechts € 2,00 kostte. Nog langer bewaren zou zonde zijn geweest. Of misschien juist wel niet. In ieder geval werd de fles geopend op vrijdag 5 oktober jongstleden.

We vergezelden de oude La Trappe Dubbel niet alleen van een kaasplankje, maar ook van een jonge La Trappe Dubbel (2018). Dit om de smaakverschillen en smaakontwikkelingen goed te kunnen volgen. De conclusies: La Trappe Dubbel is na 20 jaar nog steeds te drinken. Weliswaar is de koolzuur bijna geheel verdwenen, ontbreekt de schuimkraag, maar het bier was prachtig gemaderiseerd, wat een zoete, bijna portachtige smaak oplevert.

Maderiseren verwijst naar de lange bewaring in een oxidatief milieu van Madeira wijnen. Soms verloopt dit proces goed en ontstaat er moois, maar soms ook niet en blijft er een verlepte geur en een futloze smaak over. Zo niet bij deze La Trappe Dubbel, die ondanks zijn wat lage alcoholvolume (6,5% voor de oude en 7,0% voor de nieuwe) toch een mooie ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Branding van Brand: Zwaar Blond wordt Blond

In de schappen van de supermarkt is recentelijk een nieuw bier verschenen, Brand Blond: een blond bier van 8,5%. Verwarring alom. Had Brand niet al een blond bier van 8.5% in haar assortiment? Heette dat bier niet Brand Zwaar Blond? Kwam dat bier niet uit die hobbybrouwwedstrijd? Waar is dat bier gebleven? Follow the Beer dook dieper in het mysterie van Brand Zwaar Blond en Brand Blond.  

Wat is Brand Blond?

Geen paniek, aldus brouwerij Brand uit het Limburgse Wijlre (eigendom van Heineken). Dit is gewoon de Brand Zwaar Blond die een nieuwe naam heeft gekregen. Deze naam vond Brand beter bij de uitstraling van het bier passen. ‘Zwaar’ heeft nu eenmaal een negatieve lading. Door het woord ‘zwaar’ weg te laten, hoopt Brand beter te kunnen concurreren met andere Blond-bieren. Er is niets veranderd aan de receptuur, vervolgt de brouwer. Het is absoluut hetzelfde bier.

We namen de proef op de som en kochten zowel een flesje Zwaar Blond als Blond. Conclusie? Het is inderdaad hetzelfde bier. Er zijn geen smaakverschillen waar te nemen. Brand Blond is dus echt Brand Zwaar Blond. Of andersom. Het is maar hoe je er naar kijkt.

Is dat niet verwarrend?

Is dat niet verwarrend voor de consument (lees: niet de bierconsument, niet de bierliefhebber) dat Brand een Blond-bier op de markt zet van 8,5%, terwijl andere Blond-bieren meestal een lager alcoholpercentage van 6,0-6,5% hebben? Hoewel de vraag enigszins werd ontweken, kunnen we concluderen dat Brand dat kennelijk niet verwarrend vindt. We vroegen het ook aan concurrerende brouwerijen die een Blond bier op de markt brengen. Denk hierbij aan merken als La Trappe Blond, Grimbergen Blond, Leffe Blond en Brugse Zot Blond. Het bleef akelig stil aan de andere kant van de elektronische snelweg.

Daarom ons antwoord: ja, dat is verwarrend. Bij het biertype Blond, dat volgens sommige bierkenners helemaal niet bestaat, verwacht een consument een lager alcoholpercentage dan de 8,5% die Brand uit zijn ketels laat stromen.

Waarom doet Brand dit?

Om dit begrijpen moet je het historische perspectief kennen. De Brand Zwaar Blond was het resultaat van de tweede Brand Bierbrouwwedstrijd, een wedstrijd voor hobbybrouwers. Het bier van de winnaar werd voor het eerst op grote schaal gebrouwen en ook op de markt gebracht. Heineken, de eigenaar van Brand, mikte daarbij op een zwaar blond bier dat kon concurreren met andere blonde bier met hogere alcoholvolumes, zoals Duvel en La Chouffe, een bier dat dochter Brand nog niet in het assortiment had.

Even een zijpaadje. De eerste wedstrijd betrof de pilsener, een uitdaging voor de hobbybrouwer om een ondergistend pilsener te brouwen. Uit de tweede wedstrijd kwam dus de Zwaar Blond, die een relatief succes bleek te zijn en terecht ook een vaste waarde in het assortiment bleef. Daarna volgden met wisselende successen de IPA, de Saison, de Porter en de Session IPA. Zo lijken de IPA en de Saison niet echt op de oorspronkelijke bierstijlen. De Porter is goed gelukt, maar zal commercieel een lastig bier zijn. De Session IPA is nog maar net op de markt en moet zich nog bewijzen. Voor dit jaar staat de Gose, een Duitse biervariant die opvalt door zijn melkzuurgisting, door het toevoegen van zout en koriander en door het feit dat dit bier een uitzondering vormt op de Voorlopige Bierwet (het voormalige Reinheitsgebot). Ook dit bier zal commercieel een lastig bier zijn.

Dan terug naar de vraag waarom Brand dit doet met de Zwaar Blond/Blond. Het antwoord is simpel en overduidelijk: uit commerciële overwegingen. Er is simpelweg meer markt te winnen bij de Blond-bieren dan bij hun zware evenknieën, de Zware Blonden. Daar is niets mis mee, maar het is wel verwarrend voor de consument.