Onder de loep #041: Berghoeve Barrel Aged

Over Berghoeve Brouwerij

De eigenaren/brouwmeesters van Berghoeve Brouwerij leerden elkaar kennen op de opleiding Levensmiddelentechnologie in Bolsward. Tijdens deze opleiding leer je van alles rondom de productie van eten en drinken, zoals vlees-, zuivel- en drankentechnologie. Binnen het vak drankentechnologie leer je onder andere bierbrouwen. Dat is natuurlijk de kat op het spek binden voor twee (verliefde studenten). Op hun studentenkamer werd al snel het eerste bier gebrouwen en de passie voor bier aangewakkerd. En niet alleen de passie voor bier, maar ook voor elkaar (dat nemen we tenminste maar even aan).

Vijftien jaar later (2010) en een huwelijk later (dat nemen we voor het gemak ook maar even aan, want Geralda en Jurgen voeren dezelfde achternaam, we hopen natuurlijk dat het heel modern haar achternaam en niet de zijne) was het dan zo ver en opende Berghoeve Brouwerij haar deuren van haar brouwerij in een voormalige boerderij in Twente. Aanvankelijk hadden ze een 50 liter brouwinstallatie, geïmporteerd hebben uit de Verenigde Staten, waarmee ze door drie keer per dag achter elkaar te brouwen een capaciteit van maximaal 150 liter per dag. bereikten Zoals wel vaker, bleek dat al snel te klein. Sinds 2012 brouwen ze in een grotere installatie van 750 liter brouwinstallatie en maakten ze in 2019 ruim 19.000 liter bier.

Berghoeve Brouwerij heeft niet de intentie om door te stomen en uit te groeien tot een onderneming waaronder de streep alleen het resultaat in euro’s telt. Berghoeve blijft liever klein en betrokken bij zijn producten en klanten. Een kleine sneer, of zullen we het een goedbedoelde knipoog naar groot gegroeide en inmiddels overgenomen brouwerijen noemen. We noemen geen namen: brouwerij 't IJ (Amsterdam), Texelse Bierbrouwerij (Oudeschild, Texel), Oedipus Brewing en Brouwerij de Molen (Bodegraven)

Omdat Berghoeve een kleine ambachtelijke brouwerij is met een locatie heeft op het eigen boerenerf, is het in staat om, in tegenstelling tot andere brouwerijen, te kunnen bestaan op een klein, breed en apart assortiment. Zo hebben ze bijvoorbeeld één van de schuren speciaal ingericht voor de productie van zure bieren en bieren van spontane gisting. Een zeer risicovol procedé, maar beheerst omdat we dit volledig afgescheiden hebben van de andere bieren.

Berghoeve heeft zich ook gespecialiseerd in barrel aging, het rijpen van bieren op houten vaten. Follow the Beer nam twee van deze gebarrel-agede bieren onder de loep: Tsjuster en Zwarte Snorre.

Berghoeve Barrel Aged

Over Tsjuster Vat #43

Tsjuster is een Imperial India Black Ale van 10,0% die is gerijpt op Vat #43 van Buffalo Trace Bourbon. Het wordt door de brouwers omschreven als een zwaar en zwart bier dat niet roosterig is, maar wel hoppig door de dryhopping met Amerikaanse hopsoorten. Een India Black Ale en geen Black IPA dus.

Daar waar de Black IPA bier ontstaan is een als een variant op IPA en zijn karakteristieke zwarte kleur te danken heeft aan het gebruik van geroosterde mout met het typisch aroma van de IPA-bieren, heeft de India Black Ale wel een zwarte kleur, maar niet de typische roosterige moutigheid. Hoe zit dat? We halen het niet van het etiket, want dat vermeldt alleen het gebruik van gerstemout. Maar wel van de website, daar staat bij de gewone Tsjuster dat er een combinatie van pilsmout, ambermout, Chocomout, Caramout en - daar komt ie - zwartmout. We deden een zoektocht naar de moutsoorten die worden gebruikt bij het maken van een Black IPA, maar ook daar kwamen Chocomout en Zwartmout voor. Laten we het er maar op houden dat de India Black Ale minder 'roosterig' is dan de Black IPA

Chocolademout of Chocomout (volgens de ene website 800-900 EBC en een andere 1100-1300 EBC) is pils- of lagermout dat geroosterd wordt op 225 °C. Chocolademout wordt gebruikt als smaakmaker en voor de donkere kleur van stout en donkere ales. Het geeft het bier een droge, biscuitachtige smaak.

Zwartmout (1200-1600 EBC) heeft als basis lager- of pilsmout, dat bij een zeer hoge temperatuur (hoger dan 200 °C) wordt geroosterd, waardoor het een zeer donkere kleur heeft. De moeilijkheid hierbij is dat het niet mag verkolen. Door deze hoge temperatuur zitten er geen enzymen meer in het mout, en ook zal het suiker niet om worden gezet in alcohol omdat het gekaramelliseerd is. Het wordt in zeer kleine dosis meegebrouwen om het bier een specifieke smaak en kleur te geven, en wordt voornamelijk gebruikt voor het brouwen van stout. Door het roosteren heeft het een branderig aroma en smaak.

Buffalo Trace Bourbon van de Buffalo Trace Destillery (Frankfort, Kentucky, Verenigde Staten) is een diep amberkleurige whiskey met een complex aroma van honing, vanille, toffee en een vleugje koriander. Het heeft en aangenaam zoete smaak met tonen van bruine suiker en kruiden die plaats maken voor eiken, toffee, donker fruit en anijs met hinten van sinaasappel. De afdronk is verrassend rokerig, wat niet vaak voorkomt bij bourbon.

Per definitie is whiskey of whisky (wanneer je in Schotland bent) een drank gedistilleerd uit gegist graan. Bourbon whiskey dient gerijpt te worden in nieuwe verkoolde eikenvaten, waar bij de Schotse whisky zowel nieuwe, oude, verkoolde als niet-verkoolde vaten gebruikt kunnen en mogen worden gebruikt. Kortom, bourbon is whiskey, maar geen whisky als het niet uit Schotland komt. Makkelijker kunnen we het niet maken.

Onze mening: de Tsjuster Vat #43 is een complex bier waar je echt even voor moet gaan zitten. Belangrijk is ook drinktemperatuur. Drink hem niet te koud. De brouwerij geeft 12-14 graden Celsius, maar zelfs dat is nog te koud. Wij drinken hem liever op kamertemperatuur als een bonkige rode wijn. Pas dan komen smaak en aroma pas echt tot zijn recht. En pas dan gebeurt er echt iets in de mond.

Over Zwarte Snorre Vat #32

Zwarte Snorre Vat #32 is een imperial stout van 11,0%, gebrouwen met havermout, wat een bier een vollere en romiger smaak geeft, en gerijpt op een houten vat van Heaven Hill Bourbon.

De Heaven Hill Distellery is een Amerikaanse destilleerderij uit Bardstown (Kentucky), die werd opgericht in 1935 en nog immer in handen is van één familie. Hoewel het er niet specifiek staat, gaan we er vanuit dat Berghoeve een vat van het vlaggenschip, de Heaven Hill Bottled-in-Town bourbon, heeft gebruikt. Deze 7 jaar gerijpte bourbon heeft een aroma van vanille, honing en karamel en de smaak is soepel, warm en zoet met kruidige tonen van spelt, honing en karamel. Zoals we bij het bestellen op de website van Mr. Hop lazen: 'Heaven Hill is toch wel een van de gaafste bourbons om een dikke stout op te laten rijpen. Iets van turf en vanille komen er goed doorheen'.

Onze mening: de Zwarte Snorre Vat #32 is een vet gave imperial stout die van alles laat gebeuren in je neus (aangenamer dan een stokje dat via je neus in je hersenen wordt geboord) en vooral in je mond (en wat is er nou beter dan oral pleasure). We gingen er eens goed voor zitten en zakten weg in een heerlijke verwarmende en bedwelmende alcoholroes.

 

Onder de loep #006: Hout

Als rechtgeaarde craft brewer tel je tegenwoordig niet mee als je niet 'iets met hout' doet. Dat gaat van houtsnippers, tot  whiskymout tot het lageren op houten vaten. Als gevolg hiervan smaken dus veel bieren tegenwoordig naar één of andere houtsoort of naar whisky, bourbon, sherry, rum, balsamico of zelfs wijn. Alles kan, alles mag. Soms komen daar mooie resultaten uit, soms is het gewoon zonde van het bier. Wij legden een paar van die houtbieren onder de loep.

Hout en bier, dat is een vak op zich. Maar eigenlijk is er niets nieuws onder de zon. Het lageren van bier op houten vaten is - bijna letterlijk - al zo oud als de weg naar Rome. Vroeger - oh dat heerlijke vroeger - zat al het bier in houten vaten of tonnen. De kunst van het lageren is ook nooit echt weggeweest. Denk maar eens aan een brouwerij als Rodenbach in België, die haar bieren laat rijpen op foeders (eikenhouten vaten) met de gewenste infectie van de melkzuurbacterie. Of denk aan ons geliefde Cantillon die zijn basisbier, de lambik, laat rijpen op houten vaten waarna menging en maceratie met bijvoorbeeld kersen of frambozen plaatsvindt. En zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen.

Hout en bier kan ook een dure hobby zijn. Vooral het lageren op houten vaten stuwt de prijs van bier snel naar astronomische hoogten. De verklaring hiervoor is dat houten vaten, en dan vooral de goede vaten, schaars en dus duur zijn. Ze kunnen ook maar één of twee keer worden gebruikt voor het lageren van bier.

Muifel Beerskey

Martin Ostendorf, de man achter de Muifel bieren, kennen wij nog van de schoolbanken in Alkmaar. Als huurbrouwer loopt hij alweer geruime tijd mee in de bierwereld en in 2017 zal zijn droom in vervulling gaan: een eigen brouwerij in het Brabantse Oss.

De Beerskey brengt het beste van twee werelden samen: bier en whisky, aldus de brouwer zelf. Dit bier van 11% is gebrouwen met geturfde rookmout waardoor het een smaak krijgt die doet denken aan de single malt whisky's uit het westen van Schotland, waar bij het eesten - het drogen van de groenmout - turf  is gebruikt om te stoken.

Door de turfmout krijgt de whisky, en in dit geval het bier, een zilte jodium-achtige geur en smaak. Daar moet je van houden. Sommigen smullen hiervan, terwijl anderen er juist van gruwelen. Wij konden dit bier goed waarderen. Dat is ook niet vreemd omdat wij wel houden van een goede Islay-whisky. 

Tot slot nog een opmerking over de naam. Beerskey is een samentrekking van 'beer' en 'whisky', waarbij whisky door de brouwer met een 'e' wordt geschreven. Whisky's met een 'e' zijn whisky's uit Ierland en de Verenigde Staten, terwijl de 'whisky's' zonder 'e' uit Canada en Schotland komen (waar de beroemde turfwhisky's vandaan komen). Het is maar detail.

Breugem Krachthout

Ook Patrick Breugem kwamen we al eerder tegen in de bierwereld. Eerst bij De Prael, daarna bij zijn eigen Breugems Brouwerij in het centrum van Zaandam en later als doorgestarte huurbrouwer onder de naam Breugem Brouwerij, is hij nu neergestreken bij de nieuwe Brouwerij Hoop in Zaandijk waar hij één van de drie brouwmeesters is en naast zijn eigen Breugembieren ook de Hoopbieren brouwt.

De Breugem Krachthout is een quadrupel van 11% met een tinctuur - een alcoholische oplossing van kruiden of harsen - van Palo Santo Hout. Deze houtsoort uit Zuid-Amerika bevat etherische oliën die veel smaak kunnen toevoegen zoals tonen van kokos, vanille, munt en sabayon, aldus de brouwer. Dat klopt ook. Vooral de kokos en vanille komen sterk naar boven, terwijl je naar de munt en sabayon moet zoeken.  

Tot slot

Brouwen met hout komt in vele gedaanten. En het is een kunst (lees: ambacht) om een mooie balans in smaken te vinden. Maar experimenteren is goed. Vooral doorgaan, zou Barry Stevens hebben gezegd.