Tag Archives: bierstijl

Onder de loep #030: Toccalmatto Hoppy Tripel

Geplaatst op door

Over Toccalmatto

Born to Be Different. Born to Brew Different

Toccalmatto werd opgericht in 2008 in Fidenza (Parma) met een brouwinstallatie van 550 liter per batch door Bruno Garilli die hiermee zijn droom verwezenlijkte. De brouwerij richtte zich in eerste instantie op de hype van de nieuwe hopsoorten. In 2010 wordt Zona Cesarini gepresenteerd op de Domus Birrae in Rome als één van de eerste Pacific IPA's die ooit zijn gemaakt. Dit bier wordt één van de vlaggenschippen van de brouwerij. Een jaar later (2011) komt de Stray Dog (Bitter) op de markt dat hoge ogen gooit bij verschillende wedstrijden als Beste Bitter.

In 2015 wordt een nieuwe brouwinstallatie in gebruik genomen met een capaciteit van 50 hectoliter en verhuist de brouwerij naar een industrieterrein in Fidenza. De winkel blijft gevestigd in het centrum van Fidenza. Twee jaar later gaat Toccalmatto een samenwerkingsverband aan met de Belgische brouwer Caulier. Wat deze samenwerking precies behelst, is niet bekend (productie? expeditie? anders?). In 2020 wordt de nieuwe installatie voor het vullen en verpakken in blik in gebruik genomen. Deze afvullijn bevindt zich in de brouwerij en hier worden de volgende bieren op afgevuld: Zona Cesarini, Skianto, Madame Satan en de Fistful of Hops.

In het assortiment van Toccalmatto zijn naast de Hoppy Tripel de volgende bieren te vinden: Stria (golden ale, 4,8%), Ambrosia (witbier, 4,5%), Skianto (session IPA, 4,3%), Stray Dog  (Bitter, 4,2%), Sibilla (saison, 6,0%), Zona Cesarini (Pacific IPA, 6,6%), Maciste (DIPA, 8,5%), Madame Satan (New England IPA, 7,2%), Re Hop (APA, 5,0%) en Fsitful of Hops (American IPA, 6,0%).

The Beer Freak Show

Over de Hoppy Tripel

op de website van Birrificio Toccalmatto is de Hoppy Tripel niet eens te vinden (zoals een echte craft brouwer betaamt natuurlijk), maar op Bierista wordt het als volgt beschreven:

Toccalmatto Hoppy Tripel is een Italiaanse eerbetoon aan de Tripel. Dit is de beroemde Belgische bierstijl die vaak al sinds de Middeleeuwen in elke Belgische Trappistenbrouwerij wordt gebrouwen.

Sorry Bierista, daar klopt natuurlijk geen bal van. De oorsprong van de bierstijl tripel is namelijk grotendeels onbekend en in nevelen gehuld. De belangrijkste theorie is dat het op de een of andere manier de kracht van het bier aangeeft (enkel, dubbel, tripel, quadrupel). Hoewel zowel de term tripel en het soort bier (sterke Pale Ale) al voorkwamen, was het Westmalle in 1956  de Westmalle Tripel op de markt bracht en de bierstijl een push gaf. De Westmalle Tripel werd met op grote schaal gekopieerd door Belgische brouwerijen en in 1987 breidde een de Nederlandse  trappistenbrouwerij, De Koningshoeven, haar assortiment uit met de La Trappe Tripel. Later waaide de bierstijl over naar de VS en andere landen, en wordt nu gebruikt door een reeks van seculiere brouwers voor een sterke Pale Ale in de stijl van Westmalle-Tripel.

De bierstijl tripel is een zwaar bovengistend bier met een hergisting op fles. De kleur varieert tussen blond en amber (Westmalle zelf is tamelijk blond, maar Nederlandse versies neigen vaker naar amber). Het heeft veelal een sterke moutige en/of hopbittere smaak en een alcoholpercentage van 7 tot 10% (hoewel wij liever spreken van 8-9%).. Het hoge percentage komt niet noodzakelijk uit de hoge moutstorting, vaak wordt er eventueel suiker in de vorm van glucose toegevoegd om het hoge alcoholpercentage te bereiken.  Kenmerkend voor een tripel is ook vaak een hoger koolzuurgehalte.Pure brouwers vinden dit een vorm van valsspelen; zij hebben de voorkeur voor volmoutbieren.

De Hoppy Tripel van Toccalmatto voldoet aan al het bovenstaande: 9,0% alcohol,bovengistend en blond en krachtig en met een kruidig aroma en smaak door het gebruik van koriander (zoals wel vaker wordt gebruikt in tripels) en/of mentol en/of witte peper (van de laatste twee zijn we niet zeker of die ook daadwerkelijk zijn toegevoegd). Het hoppy karakter van het bier komt door een flinke toevoeging van Europese en specifiek Franse hopsoorten (welke dat zijn, is niet bekend). Maar al dit geweld dringt de moutsmaak (combinatie van gerste- en tarwemout) niet naar de achtergrond.

 

 

 

Onder de loep #018: Tom Yum Gose

Geplaatst op door

The Wild Beer Co

The Wild Beer Co werd opgericht in 2012 op het hoogtepunt van de craft beer revolution door een Californische brouwer en een Engelsman en is gevestigd op een boerderij in het landelijke Somerset (Verenigd Koninkrijk).  Daar doen ze bijzondere dingen met hun Wild Beer; zo hebben ze hun eigen wilde huisgist 'gevangen' in de naburige ciderboomgaard en maken ze vaak gebruik van seizoensgebonden, wilde ingrediënten uit de omgeving.De rijping van de bieren van de bieren vindt plaats op houten vasten (barrel-aging).

De basisbieren van The Wild Beer Co worden gebrouwen onder de naam Westcombe Brewery, die op dezelfde boerderij is gevestigd, maar het echte werk vindt plaats door de wilde vergisting en de rijping op houten vaten.

Tom Yum Gose

Tom Yum Gose is een Gose, een bierstijl uit het Duitse Leipzig en Goslar, waar naast gerst en tarwe, om ook zout en koriander worden toegevoegd. De moderne Gose wordt niet meer spontaan vergist, maar het zuur wordt verkregen door melkzuurgisting. De zure smaak wordt vervolgens enigszins verlicht en verfijnd door de toevoeging van kruiden als koriander. Ook wordt zout toegevoegd om het vroegere mineraalrijke en ietwat zoute water van Goslar te benaderen.

The Wild Beer Co heeft haar Gose opgepept met invloeden uit de Thaise keuken: 4 soorten gedroogde pepers, koriander (zat al in de Gose) en citroengras. We hebben niet kunnen achterhalen of The Wild Beer Co hier wilde/spontane vergisting (brettanomyces) heeft toegepast in plaats van melkzuurvergisting hebben we niet kunnen achterhalen, maar daar gaan we maar even vanuit. En dat is mooi en zelfs nog beter in de historische context van de Gose.

Misleidend is echter de naam Tom Yum. Tom Yum is een pikante heldere en zure soep uit Thailand, die ook in de buurlanden Laos, Maleisië, Singapore en Indonesië wordt geserveerd. "Tom" betekent "koken" en "yam" refereert aan een pittige en zure Thaise salade die ook in het hele land wordt geserveerd. De Thaise keuken staat bekend om het combineren van verschillende smaken binnen een maaltijd. in dit geval pittig en zuur. De verse ingrediënten in de  Tom Yum soep bereid zijn knoflook, citroengras, limoenblaadjes, champignons, limoensap, groene chilipeper, koriander en Thaise basilicum. De Tom Yum Gose benadert dus wel de Tom Yum en is zeker pittig en zuur, maar mist ook een heel aantal ingrediënten die de Tom Yum wel heeft, zoals knoflook, limoenblaadjes, limoensap en Thaise basilicum en champignons, maar die laatste gaat natuurlijk wel erg ver voor een bier.

 

Dutch Dort

Help, de Dutch Dort verzuipt

Geplaatst op door

Wat is Dutch Dort

Dutch Dort, of simpelweg Dort, Dortmunder Strong of Superdortmunder is een Nederlandse variant op de Duitse bierstijl Dortmunder die in de jaren 50 van de vorige eeuw op de markt werd gebracht door een aantal grote en middelgrote Nederlandse brouwerijen. Zij maakten een wat zoetere en sterkere versie van de Dort dan hun Duitse evenknieën en zo ontstond een eigen Nederlandse bierstijl, afgeleid van de Duitse Dortmunder.

Je kunt de Dutch Dort vergelijken met een zoet broodje. En wie zoete broodjes bakt, zegt dingen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed en met macht. Dat klinkt misschien niet erg positief, maar in de huidige verbitterde en verzuurde maatschappij zouden er misschien wel meer zoete broodjes moeten worden gebakken en ook gebrouwen. Met honing vang je immers meer vliegen dan met azijn.

Dutch Dort kan met wat fantasie worden vergeleken met het Zoigl-bier of een Duits Kellerbier of Zwick'l-bier. De kracht van het bier komt uit de mout en uit de gist. Verder niets. Het is een bier voor de echte brouwer en een genot om te drinken als je zat bent van al die craft beer revolutie rariteiten en extremiteiten, als je een echt en eerlijk bier wil drinken zonder fratsen en zonder overbodige franjes. Het is een bier dat mannen van de jongens onderscheidt en de vrouwen van de meisjes.

Een paar kenmerken:

  • Grondstoffen: volmoutig, edele hoppen
  • Gisting: ondergistend
  • Kleur: blond tot amberkleurig
  • Alcoholvolume: 6,5% tot 7,5%
  • Helderheid: helder of enigszins troebel
  • Bitterheid: relatief laag gehopt
  • Koolzuur: laag (dat vinden wij)
  • Smaak: moutig, zoet
  • Gist: een relatief neutrale gist zonder fruitige esters of kruidigheid.

In tegenstelling tot de Dutch Dort is de Duitse Dortmunder lager in alcohol (5,0%) en altijd blond van kleur en helder. In vergelijking tot het pilsener is de Duitse Dortmunder ook minder gehopt, net als de Dutch Dort.

Zoet, de vergeten smaak

Sinds de craft beer revolutie die van 2008-2018 (met een flinke korrel zout genomen) in ons land woedde is de smaak zoet not done. Andere smaken zoals bitter en zuur voerden in de revolutie de boventoon, alhoewel die laatste in ons Calvinistische landje nauwelijks voet aan de grond kreeg en nog immer krijgt. Zoet was en is daarentegen helemaal not done, het is de vergeten groente onder de smaken geworden. En dat is niet terecht. Zoet moet en zoet is goed. Wie het goede zoet in zijn bier proeft, het zoet dat in balans is, is koning bier en biersommelier tegelijk. Dat is een Bierdiplom waard.

Er wordt veel beweerd over de Dutch Dort en vaak is dit wat negatief ingestoken. Zo lazen we de volgende zinssnede: 'De Belgische Dort-bieren benaderen nog de Duitse ondergistende Dortmunder met minder hop dan pils. In Nederland echter zijn Dorts tamelijk sterke zoetige bieren die nog weinig gemeen hebben met hun Duitse voorbeeld'. Dat klopt, de Dutch Dort is afgeleid van de Duitse Dortmunder, maar is een eigen bierstijl geworden.

Of deze: 'Biertype heeft geen relaties met de klasse A-Dortmunder. Dortmunder Strong is het volmoutige, zware broertje van een Nederlandse Pilsener'. De Dutch Dort is zeker geen broertje van de pilsener en eigenlijk geldt dat ook voor de Duitse Dortmunder en de pilsener. Die twee laatsten kwamen eind 19e eeuw op de markt, mede als gevolg van industriële uitvindingen als koeling en ondervergisting. Als het al broers waren, dan waren het in ieder geval broers die elkaar het licht in de ogen niet gunden.

De teloorgang van de bierstijl

Het gaat niet al te best met onze bierstijl. Sterker nog, het is er vrij beroerd mee gesteld. Eén voor één verdwenen de brouwerijen en hun Dort-bieren van de markt in de afgelopen 20 jaar. Ook de craft beer revolution heeft geen positieve invloed gehad op het behoud van deze Nederlandse bierstijl.

Dat begon met brouwerij Ridder uit Maastricht en haar Ridder Maltezer (6,5%). Deze brouwerij werd in 1982 overgenomen door Heineken. In rap tempo bouwde Heineken in de jaren daarna de brouwactiviteiten in Maastricht af totdat in 1988 alleen nog het succesvolle Wiecke Witte werd gebrouwen. In 2002 werd de productie overgeheveld naar elders en werd de brouwerij gesloten.

Goed nieuws, in juni 2018 opende een kleine brouwerij, Stadsbrouwerij Maastrichter Maltezer, haar deuren in de gebouwen van de voormalige brouwerij Ridder en wordt de Maltezer weer op beperkte schaal gebrouwen. Om dit bier te proeven moet je wel even helemaal afreizen naar Maastricht. Het wordt daar op microschaal gebrouwen en daar ook enkel en alleen verkocht in de eigen brasserie (niet te verwarren met de eigen brouwerij). Een brouwerij met een brasserie, de taalpuriteinen in ons slaan meteen op hol.

Het tweede slachtoffer was brouwerij De Leeuw uit het Limburgse Valkenburg. Deze brouwerij werd in 2000 overgenomen door het Belgische Haacht en zoals dat wel vaker gaat werd de brouwerij in Valkenburg een aantal jaren later (2006) gesloten en de productie overgeheveld naar België. Daar leidt het Leeuw-bier nu een anoniem en vooral zielloos bestaan (hou er toch mee op). Alleen het pils, het witbier, het bokbier en het oud bruin worden nog gebrouwen. De Leeuw Dortmunder (6,5%) wordt niet meer gemaakt en hangt ergens uitgeteld aan de Valkenburgse wilgen.

Het wordt nog gekker. In 2015 besloot Heineken te stoppen met de productie van haar Amstel Gold, dat door Heineken zelf als een extra zwaar bier (pils) werd omschreven, maar ook wel onder de Dorts werd/wordt geschaard. Over de reden om te stoppen was Heineken simpel: te weinig vraag. Opmerkelijk is dat de naam van het bier wel verbonden blijft aan de Amstel Gold Race. Als je het nu nog wilt drinken, moet je naar Spanje. Daar wordt het nog op de markt gebracht onder de naam Amstel Oro.

Tot slot is daar het Limburgse Gulpener. In 2018 maakte Gulpener bekend te stoppen met de productie van de Gulpener Dort. Dit iconische bier dat al sinds 1953 op de markt was, was volgens Gulpener het eerste speciaalbier van Nederland en was in het begin zeer populair onder mijnwerkers, maar nam de afgelopen jaren in populariteit af, mede door het verwoestende geweld van de craft beer revolutie. Het wordt nu enkel en alleen nog op beperkte schaal gebrouwen in de microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal.  Follow the Beer is in de gelukkig omstandigheid dat het in Den Haag ook te verkrijgen is van tap bij de Hoppzak.

Red de Dutch Dort

Alfa is de laatste der Mohicanen van de Oude Wereld die nog een Dutch Dort in zijn assortiment heeft. Lang leve Alfa. Hup Alfa. Alfa is de beste brouwerij van Nederland. We hebben het hier over de Alfa Krachtig Dort (7,5%), gebrouwen sinds 1953 en daarmee het eerste (of tweede) 'speciaalbier' van Nederland. Volgens Alfa is dit bier geïnspireerd op de traditie uit Dortmund. Het is een bier van lage gisting, licht moutig met een krachtig hoparoma. Hierdoor ontstaat een 'uitmuntend' bouquet en drinkt het lekker weg. Alfa laat zijn Dort maandenlang rijpen. Dit zorgt voor een 'volwassen' alcoholpercentage en een 'krachtige, mooi gebalanceerde' smaak die nog enige tijd zijn 'kracht' behoud na het drinken van een slok. Ach ja, die marketingmeisjes van zo'n brouwerij moeten toch ook hun werk doen.

Ook zijn er paar kleine brouwerijen uit de Nieuwe Wereld die een Dort in hun assortiment hebben. Zo brouwt De Prael in Amsterdam een Dortmunder, brouwerij In de Nacht een Heinrich en heeft Museumbrouwerij De Roos ook een Dortmunder in het assortiment. Maar verder is het vrij treurig gesteld met onze bierstijl. Hoog tijd om in actie te komen dus.

Kortom, red de Dutch Dort, deze Nederlandse bierstijl mag niet verloren gaan. Dus kom op bierdrinkers en bierliefhebbers van Nederland: drink Dort. En vraag brouwers en horecaondernemers hierom. Maak ze gek! En kom op Nederlandse brouwers, toon je een echte vaderlander en een echte brouwer. Brouw een Dutch Dort. Red deze Nederlandse bierstijl. Brouw een zoet broodje. Het zal jullie geen windeieren leggen!