20 jaar oude La Trappe Dubbel

Maderisatie van 20 jaar

Heel af en toe in het leven stuit je op iets onvoorstelbaar moois, bijna te mooi om waar te zijn, een pareltje voor de tong en een bierschat van onschatbare waarde. Het betrof hier een kruik La Trappe Dubbel uit februari 1998 die door familie werd gevonden op een rommelmarkt en slechts € 2,00 kostte. Nog langer bewaren zou zonde zijn geweest. Of misschien juist wel niet. In ieder geval werd de fles geopend op vrijdag 5 oktober jongstleden.

We vergezelden de oude La Trappe Dubbel niet alleen van een kaasplankje, maar ook van een jonge La Trappe Dubbel (2018). Dit om de smaakverschillen en smaakontwikkelingen goed te kunnen volgen. De conclusies: La Trappe Dubbel is na 20 jaar nog steeds te drinken. Weliswaar is de koolzuur bijna geheel verdwenen, ontbreekt de schuimkraag, maar het bier was prachtig gemaderiseerd, wat een zoete, bijna portachtige smaak oplevert.

Maderiseren verwijst naar de lange bewaring in een oxidatief milieu van Madeira wijnen. Soms verloopt dit proces goed en ontstaat er moois, maar soms ook niet en blijft er een verlepte geur en een futloze smaak over. Zo niet bij deze La Trappe Dubbel, die ondanks zijn wat lage alcoholvolume (6,5% voor de oude en 7,0% voor de nieuwe) toch een mooie ontwikkeling heeft doorgemaakt.

Ebontree maakt het Beste Bier van Zuid-Holland

Ebon 3C IPA is niet te drinken

Daar waar Nederland vorige week de ene na de andere prijs in de wacht sleepte bij de World Beer Awards, werd zondag 26 augustus het Beste Bier van Zuid-Holland bekend gemaakt tijdens het 11e Delftse Bierfestival. Tot winnaar werd uitgeroepen de Ebon 3C IPA van brouwerijhuurder Ebontree uit Dordrecht.

Die prijzenregen bij de World Beer Awards moet je overigens wel met een flinke korrel zout nemen. Er wordt gekeurd in een ontelbaar aantal bierstijlen waarbij voor iedere bierstijl een golden, silver en bronze award klaar ligt voor de nummers één, twee en drie. En als je dan nog steeds buiten de pot hebt gepiest, maak je ook nog kans op een Country Award binnen die bierstijl. Kortom, als je een paar bieren instuurt, win je altijd wel een prijsje. Een soort kermisattracties waarbij kinderen altijd prijs hebben. Of Tonny Eijk die vroeger bij Klassewerk ieder kind minimaal een 7 gaf, ook al had het jongetje of meisje in kwestie even daarvoor zijn of haar viool verwoed verkracht.

Zo niet bij de verkiezing van het Beste Bier van Zuid-Holland: alleen brouwers uit Zuid-Holland, alle bierstijlen op één hoop en maar één winnaar. Lekker makkelijk, lekker duidelijk, zo hoort het. Het beste bier van Zuid-Holland werd dus de Ebon 3C IPA van Ebontree. Alleen jammer dat het bier niet te drinken was; het was namelijk helemaal niet verkrijgbaar tijdens het festival. De brouwer had verplichtingen op een ander bierfestival. Zo is dat nu eenmaal tegenwoordig, er zijn meer brouwerijen en meer bierfestivals dan ooit tevoren.

Over de brouwerij kunnen we kort zijn. Ebontree werd opgericht in 2017 en is dus een relatieve starter in de bierwereld. De website van Ebontree maakt er geen melding van , maar volgens Nederlandse Biercultuur.nl is Ebontree een brouwerijhuurder. Wij baseren ons maar op deze bron. Waar ze hun bieren laten brouwen is onbekend. De Ebon 3C IPA wordt gepresenteerd als een dieprode moutige Red IPA van 7,2% alcoholvolume, 25 EBC (kleur) en 50 IBU (bitterheid). Het wordt gebrouwen met drie hopsoorten, te weten Cascade, Centennial en Chinook. Dat klinkt goed. Helaas was het bier dus alleen niet te drinken.

Impressie van het 11e Delftse Bierfestival

Leven in de brouwerij: Ristretto Brown IPA

Met trots presenteert Follow the Beer zijn nieuwste telg aan de stam, de Ristretto Brown IPA (6,5%). Een bijzonder bier, want dit keer zijn we - in de traditie van de craft beer revolutie - eens flink uit onze kanarie gegaan. Het basisbier was een IPA met pilsmout, caramout (Cristal, Munich en Amber), Munichmout en Amarillo hop (aroma- en bitterhop, maar ook een flinke zak dryphopping).

Dit basisbier hebben we donker gemaakt door het toevoegen van chocolademout (700-1000 EBC) om zo te komen tot een Black IPA. Dat is niet helemaal gelukt, want hij werd meer bruin dan zwart. Dat kwam achteraf ook wel goed uit, want we hebben ook nog koffie toegevoegd bij het kookproces. Ristretto welteverstaan en geen koffie of espresso. Hoe we dat deden, blijft geheim. Het geheim van de brouwer. Waarom mensen hun koffie trouwens zwart drinken, is een raadsel. Het goedje is toch echt meer bruin dan zwart. Maar dat is weer een zijweggetje die we niet verder in zullen slaan.

Tot slot nog even wat achtergrond bij de bierstijl IPA, oftewel India Pale Ale. Daarvoor moeten we naar het Verenigd Koninkrijk en Ierland waar de bierstijl 'ale' vandaan komt. De gewone ale is gewoonlijk een amber- of koperkleurig en bovengistend bier, maar er bestaan allerlei varianten hierop, zoals ook de pale ale, een ale met een blonde of bleke kleur.

Van die pale ale werd ook een extra hoppige, bittere variant met meer alcohol gemaakt, de India Pale Ale. Hiervan wordt wel beweerd dat dit bier werd gemaakt voor de export naar India, toentertijd een Britse kolonie en onderdeel van Britse Indië, waarvan ook Sri Lanka, Pakistan, Bangladesh en delen van Myanmar uitmaakten. Door de hogere hopdosering en de hogere alcohol werd de houdbaarheid van het bier langer waardoor de lange bootreis van 5 maanden naar India mogelijk werd. Een mooi verhaal, waarvoor echter geen historisch bewijs is teruggevonden.

Een ander verhaal is dat de India Pale Ale voor het eerst werd gebrouwen door een kleine Engelse brouwerij, de Bow Brewery. Dit bier werd vooral gedronken door officieren van de schepen van de Britse Oost-Indische Company, maar toen de brouwerij plannen kreeg om dit bier ook naar India te gaan exporteren, stak de Britse Oost-Indische Company daar een stokje voor en richtte Bow Brewery zich vervolgens op de lokale markt, voornamelijk die van Londen. En zo werd de IPA geboren. Ook een mooi verhaal (bron: wikipedia).

Deze IPA is echter ook niet de IPA die wij tegenwoordig drinken en die nu ook volop door grote brouwerijen wordt gekopieerd. De IPA die we nu drinken is met name de Amerikaanse IPA en veel minder de Engelse IPA. De Amerikaanse IPA is een product van de craft beer revolutie. De craft brewers pakten de bierstijl IPA op en voegden hier Amerikaanse hopsoorten als Amarillo en Cascade aan toe. Tevens verhoogden ze het alcoholvolume naar ongeveer 6,5%. De nieuwe IPA werd het visitekaartje van de craft beer revolutie die ook naar Europa over waaide. Ook kwamen er varianten op de markt, zoals Double IPA (meer alcohol) en Triple IPA (nog meer alcohol) en dus ook de Black IPA die wij nu hebben proberen na te maken, maar die gelukkig een Brown IPA werd.

Biersommelier wordt bierbitch

Onze vrouwelijke wederhelft van Follow the Beer heeft de afgelopen jaren een ware bierreis gemaakt: van bierdrinkster naar brouwknecht en van brouwknecht naar biersommelier. En nu is ze ook nog eens een echte bierbitch geworden. Samen met 6 andere vrouwen vormen ze sinds kort de BierBitches. En samen willen ze meer vrouwen aan en in het bier krijgen.

Bierbitch, dat is natuurlijk een term waar veel mannen meteen van in de war raken. Dus waarom willen die BB's dat? Omdat ze vrouwen (lees: bierbitches) zijn. Omdat het nog te raar is als vrouwen bier drinken, zeker als ze er ook nog een mening over hebben. Omdat bier lekker is. Omdat er voor iedere vrouw een bier van haar smaak is. Omdat bier een interessant product is. Omdat ze niet uitgepraat raken over bier. Omdat het gezellig is om samen bier te drinken en er samen over te praten. Niet alleen met mannen, maar juist ook met vrouwen, meer vrouwen.

Lees hier de portfolio van Thera.

Proeverij: voetbal en bier bij Gamebasics

Werken bij Gamebasics in Zoetermeer is de ultieme jongensdroom. Of meisjesdroom natuurlijk, want ook meisjes voetballen tegenwoordig en vaak beter dan de jongens. Voor jongens én meisjes brengt Gamebasics gaming en voetbal in één spel bij elkaar: OMS, oftewel Online Management Soccer. Dit is een online voetbalmanagementspel waarin je de kans krijgt om je favoriete voetbalclub te managen. Koop en verkoop spelers, stel je team samen, maak je opstelling, bepaal je tactiek, versla je tegenstander en nog veel en veel meer.

Breng voetbal en bier samen, dat was de uitdaging die het team van Gamebasics bij ons neerlegde. Maar vooral: breng ons plezier. Dit was een uitdaging die Follow the Beer met beide handen aangreep. Want voetbal en bier zijn met elkaar verbonden, of je nu wilt of niet. En of je nu op een voetbalveld staat te blauwbekken en verlangend naar de kantine kijkt voor de derde helft, of dat je in een stadion zit en je je kapot ergert aan het slechte spel van je cluppie of dat je thuis onderuit op de bank hangt en naar een doodsaaie Champion's League wedstrijd kijkt, altijd is er bier in de buurt. Waar voetbal is, is nu eenmaal bier. En andersom.

De voorbereiding

Met een internationaal erkend biersommelier in het team is het niet moeilijk om uitleg over bier te geven. Met veel passie en geestdrift geeft Thera als een echte voetbalcoach uitleg over wat bier is, welke grondstoffen bij het brouwproces worden gebruikt, wat de trends zijn op biergebied, welke smaken je kunt tegenkomen in bier, hoe je bier moet proeven en hoe en vooral waarom bier zo goed samengaat met eten.

De proeverij

Een bierproeverij zonder bier is natuurlijk niets. Het team van Gamebasics kreeg 6 bieren voorgeschoteld met als thema Eredivisieclubs met een bier uit die stad. Dit was de opstelling:

  1. Amsterdam (Ajax) - Zij Gelooft In Mijbok (meibok, brouwerij De Prael)
  2. Utrecht (FC Utrecht) - Saison 5 (saison, brouwerij Maximus)
  3. Rotterdam (Feyenoord of Excelsior, helaas geen Sparta meer) - Neipa (New England IPA, brouwerij Noordt)
  4. Eindhoven (PSV) - Langharig Tuig (hoppy weizen, brouwerij Van Moll)
  5. Groningen (FC Groningen) - Koud Vuur (rook porter, BAX bier)
  6. Den Haag (ADO Den Haag) - Bloedbroeder (imperial stout, brouwerij Kompaan)

Zoals bij een echte voetbalwedstrijd moest er ook hier een winnaar komen. De Bloedbroeder van Kompaan werd na ingrijpen van de VAR uitgeroepen tot winnaar van de avond met als goede tweede en derde respectievelijk Langharig Tuig van Van Moll en Koud Vuur van BAX.

De quiz

Natuurlijk deden we ook dit keer weer een quiz, dit keer met alleen vragen over voetbal en bier. Welke supporters drinken het meeste bier in het eigen stadion? Wel biermerk is sponsor van de FIFA tijdens het WK 2022 in Qatar? Welk bier drinken de voetballers van Bayern München min of meer verplicht tijdens de Oktoberfesten? Welke voetballer schoot in de jaren negentig een dopje van een flesje Bavaria Malt? Voor welk Nederlands biermerk maakte Diego Armando Maradona reclame? Is bier goed voor de zaadproductie volgens het programma Voetbal Inside? Drinkt onze eigen Lieke Martens eigenlijk wel bier? Wat moet je doen met Shampoo Beer?

Orval Proeverij Den Haag

Soms is het interessant en bovenal plezierig om eens een keer de andere kant van een proeverij bij te wonen. Je vaktechniek bijhouden, zo noemen ze dat ook wel. Dit keer een Orval proeverij waarbij de ontwikkeling van het bier centraal stond. Door het gebruik van brettanomyces gist en dry hopping maakt dit trappistenbier een smaakontwikkeling door. Van frisfruitig naar droog en zuur.

Tijdens de proeverij kwamen achtereenvolgens basis-Orval en jonge en oude Orval aan bod. Deze werden 'gepaird' met andere bieren (IPA, oude geuze) en een single malt whisky uit de Speyside. De winnaar? Orval natuurlijk!

 

Leven in de brouwerij: Ooo-de-Kolonje

Met trots presenteert Follow the Beer haar nieuwe bier,  de Ooo-de-Kolonje Kölsch-achtig Vollbier. Dit noemen wij geen Kölsch, want deze bierstijl is als regionale bierspecialiteit beschermd door de EU, maar als een Kölsch-achtig bier. Natuurlijk is het wel een Kölsch-achtig bier, het komt alleen niet uit Keulen, maar uit de regio Den Haag.

Daar komen we ook prima mee weg, want wij zijn maar simpele thuisbrouwers. In onze eigen huiskamer mogen we doen en laten wat we willen. En bovendien gebruikten wij, door een foutje in de inkoop, rogge in plaats van tarwe (tarwe is niet voorgeschreven door de Kölsch Konvention, maar kom je wel in alle recepturen tegen), filterden wij zoals alle thuisbrouwers maar matig waardoor de helderheid van de Ooo-de-Kolonje ook maar matig is en is het ook maar de vraag of onze graad van vergisting hoog genoeg was om de gewenste droogheid van het bier te bereiken. Ook gebruikten wij natuurlijk geen Keuls water, de letterlijke betekenis van Eau de Cologne.

Desalniettemin is het resultaat een echt, eerlijk Duits bier zonder rare craft beer fratsen. De woorden van Hans Teeuwen zeggen hierbij alles:

Duits bier! Duits bier! Duits bier! En lekkere worst
De worst is voor de honger. En het bier is voor de dorst

Kölsch Konvention

De Kölsch Konvention regelt welk bier zich Kölsch mag noemen en bevat ook gemeenschappelijke regels voor de productie en distributie van het Kölsch-bier waaraan de Kölsch-brouwerijen moeten voldoen. In mei/juni 1985 werd de Kölsch Konvention door de Bundeskartellamt goedgekeurd en vervolgens gepubliceerd in de Duitse staatscourant. In maart 1986 werd de Kölsch Konvention definitief bekrachtigd door de ondertekening ervan in het Excelsior Hotel Ernst door het bestuur van het Verbond van de 24 Kölsch-brouwerijen.

Het bleef niet alleen bij Duitse wetgeving, sinds 1997 wordt het begrip Kölsch ook als regionale bierspecialiteit door de EU beschermd. Hiermee is niet alleen bepaald wat voor bierstijl Kölsch is, maar ook waar het vandaan en welke brouwerijen het mogen brouwen.

De bierstijl Kölsch

Op basis van de Kölsch Konvention moet een Kölsch aan de volgende eisen voldoen:

  • Het is een Vollbier, een bier met een stamwortgehalte tussen de 11 en 16;
  • Het heeft een alcoholgehalte van 4,8%;
  • Het heeft een gouden kleur;
  • Het is bovengistend;
  • Het is helder, dus gefilterd;
  • Het is 'schlank', wat betekent dat het een hoge graad vergisting kent waardoor een droog en weinig vol/moutig bier overblijft;
  • Het is hoppig.

Tegenwoordig zijn er ook ongefilterde versies van Kölsch toegestaan. Deze moeten één van de volgende toevoegingen krijgen: 'unfiltriert', 'hefetrub' of 'naturtrub'. Ook zijn de benamingen 'Ur-Kölsch' en 'Echt Kölsch' toegestaan.

Kölsch-brouwerijen

Van de 24 Kölsch-brouwerijen die in 1986 de Kölsch Konvention lieten ondertekenden zijn er hedentendage nog maar 11 Kölsch-brouwerijen over (bron: wikipedia, dus geen garantie voor de juistheid en/of volledigheid):

  • Privat-Brauerei Heinrich Reissdorf
  • Privatbrauerei Gaffel Becker & Co (door ons bezocht)
  • Cölner Hofbräu Früh
  • Brauerei & Brennerei Gebrüder Sünner
  • Haus Kölscher Brautradition (behoort tot de Radeberger groep)
  • Brauerei zur Malzmühle
  • Hausbrauerei Päffgen (door ons bezocht)
  • Brauerei Heller
  • Erzquell-Brauerei Haas & co in Wiehl-Bielstein
  • Brauhaus Hintermeier in Frechen-Hücheln
  • Privatbrauerei Bisschoff in Weilerhof

 

Branding van Brand: Zwaar Blond wordt Blond

In de schappen van de supermarkt is recentelijk een nieuw bier verschenen, Brand Blond: een blond bier van 8,5%. Verwarring alom. Had Brand niet al een blond bier van 8.5% in haar assortiment? Heette dat bier niet Brand Zwaar Blond? Kwam dat bier niet uit die hobbybrouwwedstrijd? Waar is dat bier gebleven? Follow the Beer dook dieper in het mysterie van Brand Zwaar Blond en Brand Blond.  

Wat is Brand Blond?

Geen paniek, aldus brouwerij Brand uit het Limburgse Wijlre (eigendom van Heineken). Dit is gewoon de Brand Zwaar Blond die een nieuwe naam heeft gekregen. Deze naam vond Brand beter bij de uitstraling van het bier passen. ‘Zwaar’ heeft nu eenmaal een negatieve lading. Door het woord ‘zwaar’ weg te laten, hoopt Brand beter te kunnen concurreren met andere Blond-bieren. Er is niets veranderd aan de receptuur, vervolgt de brouwer. Het is absoluut hetzelfde bier.

We namen de proef op de som en kochten zowel een flesje Zwaar Blond als Blond. Conclusie? Het is inderdaad hetzelfde bier. Er zijn geen smaakverschillen waar te nemen. Brand Blond is dus echt Brand Zwaar Blond. Of andersom. Het is maar hoe je er naar kijkt.

Is dat niet verwarrend?

Is dat niet verwarrend voor de consument (lees: niet de bierconsument, niet de bierliefhebber) dat Brand een Blond-bier op de markt zet van 8,5%, terwijl andere Blond-bieren meestal een lager alcoholpercentage van 6,0-6,5% hebben? Hoewel de vraag enigszins werd ontweken, kunnen we concluderen dat Brand dat kennelijk niet verwarrend vindt. We vroegen het ook aan concurrerende brouwerijen die een Blond bier op de markt brengen. Denk hierbij aan merken als La Trappe Blond, Grimbergen Blond, Leffe Blond en Brugse Zot Blond. Het bleef akelig stil aan de andere kant van de elektronische snelweg.

Daarom ons antwoord: ja, dat is verwarrend. Bij het biertype Blond, dat volgens sommige bierkenners helemaal niet bestaat, verwacht een consument een lager alcoholpercentage dan de 8,5% die Brand uit zijn ketels laat stromen.

Waarom doet Brand dit?

Om dit begrijpen moet je het historische perspectief kennen. De Brand Zwaar Blond was het resultaat van de tweede Brand Bierbrouwwedstrijd, een wedstrijd voor hobbybrouwers. Het bier van de winnaar werd voor het eerst op grote schaal gebrouwen en ook op de markt gebracht. Heineken, de eigenaar van Brand, mikte daarbij op een zwaar blond bier dat kon concurreren met andere blonde bier met hogere alcoholvolumes, zoals Duvel en La Chouffe, een bier dat dochter Brand nog niet in het assortiment had.

Even een zijpaadje. De eerste wedstrijd betrof de pilsener, een uitdaging voor de hobbybrouwer om een ondergistend pilsener te brouwen. Uit de tweede wedstrijd kwam dus de Zwaar Blond, die een relatief succes bleek te zijn en terecht ook een vaste waarde in het assortiment bleef. Daarna volgden met wisselende successen de IPA, de Saison, de Porter en de Session IPA. Zo lijken de IPA en de Saison niet echt op de oorspronkelijke bierstijlen. De Porter is goed gelukt, maar zal commercieel een lastig bier zijn. De Session IPA is nog maar net op de markt en moet zich nog bewijzen. Voor dit jaar staat de Gose, een Duitse biervariant die opvalt door zijn melkzuurgisting, door het toevoegen van zout en koriander en door het feit dat dit bier een uitzondering vormt op de Voorlopige Bierwet (het voormalige Reinheitsgebot). Ook dit bier zal commercieel een lastig bier zijn.

Dan terug naar de vraag waarom Brand dit doet met de Zwaar Blond/Blond. Het antwoord is simpel en overduidelijk: uit commerciële overwegingen. Er is simpelweg meer markt te winnen bij de Blond-bieren dan bij hun zware evenknieën, de Zware Blonden. Daar is niets mis mee, maar het is wel verwarrend voor de consument.

Leven in de brouwerij: Mango Gose

Ooit streed Brewdog als craft brewertje tegen The Man (slang voor de overheid en grote bedrijven, en in dit geval de grote machtige brouwerijen). Maar die tijden zijn allang vervlogen. Brewdog is inmiddels zelf The Man geworden en is uitgegroeid tot een groot concern met twee brouwerijen (eentje in Schotland en eentje in de VS) en meer dan 30 cafés (bars zoals ze dat zelf noemen) in Groot-Brittannië en bijna 20 cafés in de rest van de wereld (vooral Europa). Dat aantal groeit nog steeds.

Niet vreemd dat wij de bieren van Brewdog steeds vaker links laten liggen. Het is teveel een brand geworden en te weinig craft. Toch kan Brewdog ons ook nog weleens verrassen. Zo was daar vorig jaar de DYI Dog 2017, een brochure met recepten van alle 262 bieren die Brewdog tot dan toe had gemaakt. Als thuisbrouwer trekt dat natuurlijk wel de aandacht, want dat is ook relatief uniek in de brouwwereld. De meeste professionele brouwers doen nogal geheimzinnig over de receptuur van hun bier.

Follow the Beer pakte de handschoen en waagde zich aan het brouwen van één van deze bieren: de Mango Gose.Deze zullen wij niet inzenden bij de Brand Bierbrouwwedstrijd. Het is puur toeval dat onze Gose en de Brand Bierbrouwwedstrijd samenvallen. Onze Gose was al langer in onze brouwplanning opgenomen. En wij zijn ook niet overtuigd dat onze Gose een echte Gose mag worden genoemd. Niet alleen omdat wij geen melkzuurgisting hebben toegepast, maar ook omdat wij - in navolging van Brewdog - er echte mango's in hebben verwerkt, hetgeen niet is toegestaan in de wedstrijd.

Een Gose kun je niet brouwen zonder dat je weet hoe een echte Gose wordt gemaakt en hoe die smaakt.  En dan doe je het liefst zo dicht mogelijk bij de bron, in Gose-land waar de Gose vandaan komt (te weten Goslar en Leipzig). Want dit is een Gose: een bier van gerste- en tarwemout, dat een melkzuurgisting heeft ondergaan en waaraan zout en koriander is toegevoegd. Door de laatste toevoegingen vormt de Gose een van de weinige toegestane uitzonderingen op de Voorlopige Bierwet (de huidige naam van het oeroude Reinheitsgebot).

Dat Brewdog wel erg losjes met zijn eigen 'Gose' is omgegaan, begint al bij de verhouding gerste- en tarwemout. Wij schrapten de dark crystal en gebruikten iets minder cara crystal daarvoor in de plaats. Tevens pasten wij een verhouding van 75%-25% in gerste- versus tarwemout toe (in de wedstrijd gaat men uit van 40% tarwe). Ook de moutstorting van Brewdog is hoger dan die van hun Duitse broeders, die hun Gose op een enkele uitzondering na, niet boven de 5% alcoholvolume laten komen. Brewdog lapt dit aan zijn laars en mikt op een alcoholvolume van 6,4%. Hier volgden wij Brewdog.

Het werd pas echt gek bij de gebruikte hopsoorten. Brewdog gebruikt zowel Sorachi als Amarillo voor de aroma- als de bitterhop. Wij kozen daarentegen voor edele hopsoorten (Saaz en Brewers Gold) in de hoop daarmee dichter in de buurt van de originele Gose te blijven. En omdat wij geen beschikking hebben over apparatuur om melkzuurgisting (malolactische gisting) tot stand te brengen, moesten wij als thuisbrouwertjes hier een beetje valsspelen en kozen we noodgedwongen om bij de moutstorting - net als bij de wedstrijd - zuurmout te gebruiken, waardoor het maischen veel langer in beslag nam.

Bij de toevoegingen van zout en koriander werd het nog gekker. Nergens in de receptuur van Brewdog wordt vermeld, terwijl dit toch een kenmerkend en onderscheidend is voor deze biersoort. Zonder zout en koriander geen Gose, zou je zeggen. Zou Brewdog echt geen zout en koriander hebben gebruikt? Dat kun je je bijna niet voorstellen. We hebben het niet nagevraagd en er voor gekozen om dit alsnog wel toe te voegen.

Dan de Mango's, weer een moderne twist van Brewdog en natuurlijk onbespreekbaar in een echte Gose in het puriteinse Duitsland. Wij kochten zeven mango's voor 1 euro op de Haagse Markt. Ook hier weer volop keuzes: koude toevoeging, eerst koken, eerst invriezen, stukjes of pureren. Wij kozen voor de koude toevoegingen in stukjes. Het werden slechts 5 mango's, want 2 waren overrijp. Zo gaat als thuisbrouwer: je hebt niet alles in de hand en dat is maar goed ook. De nagisting in de lagertanks kwam snel weer op gang omdat door de suikers van de mango weer extra alcohol en koolzuur wordt gevormd.

Nog een paar weken wachten en dan is het zover: onze Mango Gose zal dan klaar zijn. Is het nog een echte Gose? Waarschijnlijk niet, want het toevoegen van mango's is natuurlijk uit den boze bij onze oosterburen. Wat wel zeker is, is dat onze Gose meer een Gose is dan die van Brewdog. Je kunt je afvragen wat ze bij Brewdog hebben gedacht toen zij hun Gose maakten. Iets van: 'Ach kom, laten we weer eens een bierstijl een twist geven. Wat kan ons het bommen?'