Onder de loep #030: Toccalmatto Hoppy Tripel

Over Toccalmatto

Born to Be Different. Born to Brew Different

Toccalmatto werd opgericht in 2008 in Fidenza (Parma) met een brouwinstallatie van 550 liter per batch door Bruno Garilli die hiermee zijn droom verwezenlijkte. De brouwerij richtte zich in eerste instantie op de hype van de nieuwe hopsoorten. In 2010 wordt Zona Cesarini gepresenteerd op de Domus Birrae in Rome als één van de eerste Pacific IPA's die ooit zijn gemaakt. Dit bier wordt één van de vlaggenschippen van de brouwerij. Een jaar later (2011) komt de Stray Dog (Bitter) op de markt dat hoge ogen gooit bij verschillende wedstrijden als Beste Bitter.

In 2015 wordt een nieuwe brouwinstallatie in gebruik genomen met een capaciteit van 50 hectoliter en verhuist de brouwerij naar een industrieterrein in Fidenza. De winkel blijft gevestigd in het centrum van Fidenza. Twee jaar later gaat Toccalmatto een samenwerkingsverband aan met de Belgische brouwer Caulier. Wat deze samenwerking precies behelst, is niet bekend (productie? expeditie? anders?). In 2020 wordt de nieuwe installatie voor het vullen en verpakken in blik in gebruik genomen. Deze afvullijn bevindt zich in de brouwerij en hier worden de volgende bieren op afgevuld: Zona Cesarini, Skianto, Madame Satan en de Fistful of Hops.

In het assortiment van Toccalmatto zijn naast de Hoppy Tripel de volgende bieren te vinden: Stria (golden ale, 4,8%), Ambrosia (witbier, 4,5%), Skianto (session IPA, 4,3%), Stray Dog  (Bitter, 4,2%), Sibilla (saison, 6,0%), Zona Cesarini (Pacific IPA, 6,6%), Maciste (DIPA, 8,5%), Madame Satan (New England IPA, 7,2%), Re Hop (APA, 5,0%) en Fsitful of Hops (American IPA, 6,0%).

The Beer Freak Show

Over de Hoppy Tripel

op de website van Birrificio Toccalmatto is de Hoppy Tripel niet eens te vinden (zoals een echte craft brouwer betaamt natuurlijk), maar op Bierista wordt het als volgt beschreven:

Toccalmatto Hoppy Tripel is een Italiaanse eerbetoon aan de Tripel. Dit is de beroemde Belgische bierstijl die vaak al sinds de Middeleeuwen in elke Belgische Trappistenbrouwerij wordt gebrouwen.

Sorry Bierista, daar klopt natuurlijk geen bal van. De oorsprong van de bierstijl tripel is namelijk grotendeels onbekend en in nevelen gehuld. De belangrijkste theorie is dat het op de een of andere manier de kracht van het bier aangeeft (enkel, dubbel, tripel, quadrupel). Hoewel zowel de term tripel en het soort bier (sterke Pale Ale) al voorkwamen, was het Westmalle in 1956  de Westmalle Tripel op de markt bracht en de bierstijl een push gaf. De Westmalle Tripel werd met op grote schaal gekopieerd door Belgische brouwerijen en in 1987 breidde een de Nederlandse  trappistenbrouwerij, De Koningshoeven, haar assortiment uit met de La Trappe Tripel. Later waaide de bierstijl over naar de VS en andere landen, en wordt nu gebruikt door een reeks van seculiere brouwers voor een sterke Pale Ale in de stijl van Westmalle-Tripel.

De bierstijl tripel is een zwaar bovengistend bier met een hergisting op fles. De kleur varieert tussen blond en amber (Westmalle zelf is tamelijk blond, maar Nederlandse versies neigen vaker naar amber). Het heeft veelal een sterke moutige en/of hopbittere smaak en een alcoholpercentage van 7 tot 10% (hoewel wij liever spreken van 8-9%).. Het hoge percentage komt niet noodzakelijk uit de hoge moutstorting, vaak wordt er eventueel suiker in de vorm van glucose toegevoegd om het hoge alcoholpercentage te bereiken.  Kenmerkend voor een tripel is ook vaak een hoger koolzuurgehalte.Pure brouwers vinden dit een vorm van valsspelen; zij hebben de voorkeur voor volmoutbieren.

De Hoppy Tripel van Toccalmatto voldoet aan al het bovenstaande: 9,0% alcohol,bovengistend en blond en krachtig en met een kruidig aroma en smaak door het gebruik van koriander (zoals wel vaker wordt gebruikt in tripels) en/of mentol en/of witte peper (van de laatste twee zijn we niet zeker of die ook daadwerkelijk zijn toegevoegd). Het hoppy karakter van het bier komt door een flinke toevoeging van Europese en specifiek Franse hopsoorten (welke dat zijn, is niet bekend). Maar al dit geweld dringt de moutsmaak (combinatie van gerste- en tarwemout) niet naar de achtergrond.

 

 

 

Die Krüge hoch – Hopfenweizen

Onder de kerstboom onthuld: onze Hopfenweizen (6-7%). Voor dit bier gebruikten we een moutstorting van 50% tarwemout (3 EBC), 40% pilsmout (3-5 EBC) en 10% aromamout (80-100 EBC). Bij de hopstorting werkten we met de Amerikaanse Cascade hop, zowel voor de aroma- als voor de bitterhop. We vergaten de dryphop in de eerste week van de lagering. Het bier is vooralsnog iets te donker en iets te zoet, maar de schuimkraag is dik in orde. Nog een beetje doorontwikkelen en dan is ie op smaak.

Jetzt geht es los, los, los
Die Krüge hoch, hoch, hoch
Ich trinke erstmal einen Wein
Dann lad ich meine Nachbarn ein
Aus einer Stunde werden 3
Und ich bin immer noch dabei
Wir bestellen uns ein Bier
Und plötzlich sind es dann schon vier
Wir sind jetzt alle schon pertout
Komm' setz Dich bitte auch dazu-u-u
Jetzt geht es los, los, los!
Die Krüge hoch, hoch, hoch!

Mix&Match #002: Hertog Jan Winterbier en Lowlander Winter I.P.A.

Tijd voor de tweede mix&match. Dit keer kozen we voor een Hertog Jan Winterbier met een Lowlander Winter I.P.A. Waarom deze keuze? Twee winterbieren, dat moet toch iets moois opleveren. Lees hier het resultaat.

Hertog Jan Winterbier

Hertog Jan Winterbier is het derde seizoensbier van Hertog Jan (voorheen de Arcense Stoombierbrouwerij, maar dat waren mooiere tijden). De andere twee zijn het Bockbier en de Lentebock. Het Winterbier is speciaal gebrouwen voor de koude, gure periode. Dit jaargetijde heeft Hertog Jan op het idee gebracht om na 13 jaar weer Hertog Jan Winterbier te gaan brouwen. Toch is ons Winterbier geen standaardbier voor deze tijd, want in tegenstelling tot de meeste winterse bieren is het licht, goudgeel van kleur, maar wel zwaar (8,8%) met een zoete, licht bittere smaak en kruidige, fruitige aroma’s. Aldus de brouwer.

Lowlander Winter I.P.A.

Lowlander Beer is een brouwerijhuurder uit Amsterdam-West die zich gespecialiseerd heeft in het gebruik van planten, kruiden en specerijen bij het brouwen, iets wat vroeger heel normaal was maar wat de laatste eeuw in de vergetelheid is geraakt. Zo ook bij de Winter IPA (die Lowlander consequent als I.P.A. spelt, dus met puntjes). Lowlander riep mensen op om hun kerstboom te doneren en haalde daarmee ruim 150 bomen op. Met de hand werden alle naalden (oh denneboom wat zijn je sparrennaalden wonderschoon) geplukt en geconserveerd, waarna ze samen met jeneverbes gebrouwen werden tot een frisse 5% Winter IPA, waarbij naast een flinke hopscheut ook nog tarwemout werd gebruikt. De Winter IPA heeft aroma’s die doen denken aan een winterse boswandeling en een hoppig citruskarakter wat het bier verrassend en verfrissend maakt. Aldus de brouwer.

Lowlander ging nog een stapje verder met zijn Winter IPA en ging een samenwerking aan met Adopteer een Kerstboom (een kweker van eigen bodem die al jaren aan hergebruik van kerstbomen doet) om een biologisch, duurzaam Lowlander kerstbomenbos te kweken. Voor iedere verkochte Winter IPA doneert Lowlander €0,05 voor de aanplant. Hoe meer kerstbomen er geadopteerd worden, hoe minder afval, zodat steeds meer Nederlanders kunnen genieten van een gezellige én duurzame kerst.

De Mix&Match

We blenden het Hertog Jan Winterbier en de Lowlander Winter IPA tot één geheel. Het resultaat viel tegen. De frisse smaak van de Winter IPa viel geheel weg. De subtiele smaak van de naalden van de kerstbomen en jeneverbes verdwenen als sneeuw voor de zon. Het aangenaam zoete, verwarmende van het Hertog Jan Winterbier werd ook afgezwakt. Helaas, niet iedere blend is een succes. Soms versterken twee bieren elkaar, maar soms werken ze elkaar juist tegen en had je ze beter individueel en gescheiden van elkaar kunnen proeven. Volgende keer beter.

Leven in de brouwerij: Mango Gose

Ooit streed Brewdog als craft brewertje tegen The Man (slang voor de overheid en grote bedrijven, en in dit geval de grote machtige brouwerijen). Maar die tijden zijn allang vervlogen. Brewdog is inmiddels zelf The Man geworden en is uitgegroeid tot een groot concern met twee brouwerijen (eentje in Schotland en eentje in de VS) en meer dan 30 cafés (bars zoals ze dat zelf noemen) in Groot-Brittannië en bijna 20 cafés in de rest van de wereld (vooral Europa). Dat aantal groeit nog steeds.

Niet vreemd dat wij de bieren van Brewdog steeds vaker links laten liggen. Het is teveel een brand geworden en te weinig craft. Toch kan Brewdog ons ook nog weleens verrassen. Zo was daar vorig jaar de DYI Dog 2017, een brochure met recepten van alle 262 bieren die Brewdog tot dan toe had gemaakt. Als thuisbrouwer trekt dat natuurlijk wel de aandacht, want dat is ook relatief uniek in de brouwwereld. De meeste professionele brouwers doen nogal geheimzinnig over de receptuur van hun bier.

Follow the Beer pakte de handschoen en waagde zich aan het brouwen van één van deze bieren: de Mango Gose.Deze zullen wij niet inzenden bij de Brand Bierbrouwwedstrijd. Het is puur toeval dat onze Gose en de Brand Bierbrouwwedstrijd samenvallen. Onze Gose was al langer in onze brouwplanning opgenomen. En wij zijn ook niet overtuigd dat onze Gose een echte Gose mag worden genoemd. Niet alleen omdat wij geen melkzuurgisting hebben toegepast, maar ook omdat wij - in navolging van Brewdog - er echte mango's in hebben verwerkt, hetgeen niet is toegestaan in de wedstrijd.

Een Gose kun je niet brouwen zonder dat je weet hoe een echte Gose wordt gemaakt en hoe die smaakt.  En dan doe je het liefst zo dicht mogelijk bij de bron, in Gose-land waar de Gose vandaan komt (te weten Goslar en Leipzig). Want dit is een Gose: een bier van gerste- en tarwemout, dat een melkzuurgisting heeft ondergaan en waaraan zout en koriander is toegevoegd. Door de laatste toevoegingen vormt de Gose een van de weinige toegestane uitzonderingen op de Voorlopige Bierwet (de huidige naam van het oeroude Reinheitsgebot).

Dat Brewdog wel erg losjes met zijn eigen 'Gose' is omgegaan, begint al bij de verhouding gerste- en tarwemout. Wij schrapten de dark crystal en gebruikten iets minder cara crystal daarvoor in de plaats. Tevens pasten wij een verhouding van 75%-25% in gerste- versus tarwemout toe (in de wedstrijd gaat men uit van 40% tarwe). Ook de moutstorting van Brewdog is hoger dan die van hun Duitse broeders, die hun Gose op een enkele uitzondering na, niet boven de 5% alcoholvolume laten komen. Brewdog lapt dit aan zijn laars en mikt op een alcoholvolume van 6,4%. Hier volgden wij Brewdog.

Het werd pas echt gek bij de gebruikte hopsoorten. Brewdog gebruikt zowel Sorachi als Amarillo voor de aroma- als de bitterhop. Wij kozen daarentegen voor edele hopsoorten (Saaz en Brewers Gold) in de hoop daarmee dichter in de buurt van de originele Gose te blijven. En omdat wij geen beschikking hebben over apparatuur om melkzuurgisting (malolactische gisting) tot stand te brengen, moesten wij als thuisbrouwertjes hier een beetje valsspelen en kozen we noodgedwongen om bij de moutstorting - net als bij de wedstrijd - zuurmout te gebruiken, waardoor het maischen veel langer in beslag nam.

Bij de toevoegingen van zout en koriander werd het nog gekker. Nergens in de receptuur van Brewdog wordt vermeld, terwijl dit toch een kenmerkend en onderscheidend is voor deze biersoort. Zonder zout en koriander geen Gose, zou je zeggen. Zou Brewdog echt geen zout en koriander hebben gebruikt? Dat kun je je bijna niet voorstellen. We hebben het niet nagevraagd en er voor gekozen om dit alsnog wel toe te voegen.

Dan de Mango's, weer een moderne twist van Brewdog en natuurlijk onbespreekbaar in een echte Gose in het puriteinse Duitsland. Wij kochten zeven mango's voor 1 euro op de Haagse Markt. Ook hier weer volop keuzes: koude toevoeging, eerst koken, eerst invriezen, stukjes of pureren. Wij kozen voor de koude toevoegingen in stukjes. Het werden slechts 5 mango's, want 2 waren overrijp. Zo gaat als thuisbrouwer: je hebt niet alles in de hand en dat is maar goed ook. De nagisting in de lagertanks kwam snel weer op gang omdat door de suikers van de mango weer extra alcohol en koolzuur wordt gevormd.

Nog een paar weken wachten en dan is het zover: onze Mango Gose zal dan klaar zijn. Is het nog een echte Gose? Waarschijnlijk niet, want het toevoegen van mango's is natuurlijk uit den boze bij onze oosterburen. Wat wel zeker is, is dat onze Gose meer een Gose is dan die van Brewdog. Je kunt je afvragen wat ze bij Brewdog hebben gedacht toen zij hun Gose maakten. Iets van: 'Ach kom, laten we weer eens een bierstijl een twist geven. Wat kan ons het bommen?'