Follow the Beer ijsbokt

Kijk naar buiten en dan weet je het: het is herfst en het is tijd voor bokbier. Die twee zijn met elkaar verbonden zoals Peppi en Kokki, Bassie en Adriaan en Mark en Hugo. Niet voor niets wordt deze bierstijl ook wel herfstbok genoemd. Over de precieze begindatum van de herfst en van het bokbierseizoen is veel te doen. Weerkundigen spreken gaan uit van de meteologische datum van 1 september. Voor gewone stervelingen begint de herfst op 21 september. Weer anderen hielden het voorheen op de eerste maandag van oktober. De brouwers en dan met name de grote brouwers lijken steeds meer uit te gaan van 1 september, met als gevolg dat de schappen van de supermarkten al vol met bokbier liggen als buiten de zon nog volop schijnt, de terrassen nog veel zitten, de stranden nog druk bezocht zijn en de mussen dood van het dak vallen.

Follow the Beer verwondert zich alleen maar over de teloorgang van een Nederlandse bierstijl. Vroeger was alles beter, dat niveau. Maar dat mag de pret niet drukken. Wij zetten de trend, wij gaan ijsbokken. Hoe maak je een ijsbok? Heel simpel en je kunt het zelf ook thuis doen. Kijk hier maar eens naar een filmpje van de brouwer van Gulpener. Onze eerste ijsbok wordt een Brand Dubbelbock. Stap 1: vul een fles voor 2/3 met een bokbier en leg die in je vriezer. Morgen volgt stap 2.

Mix&Match #001: Brand Dubbelbock met Lagunitas 12th of Never Ale

Bij een bezoek aan bierparadijs De Heks in Deventer pikten we deze trend op: het blenden van bier, oftewel mix&match van bier. Daar hebben er een heuse specialiteit. van gemaakt. Zo bestelden wij een Geuze Mariage Parfait (Lambic-Gueuze, 8,0%) van brouwerij Boon, die we besloten te delen in een groot glas en een klein glaasje. Daar wilden we nog bier bij, zoet en hoog in de alcohol, omdat dat een mooie tegenhanger zou vormen met het zuur van de Mariage Parfiat (nicht nur wegen die Name) en ook omdat het de afsluiter van de avond was.

'Nee, die krijg je niet. Die is saai. Wacht maar even', sprak de bebaarde barman en liep naar zijn taps en tapte een glas halfvol met het bestelde bier (een quadrupel van 10%) en tapte vervolgens de andere helft vol met een ander bier. 'Zo, check die maar eens in bij Untappd', sprak hij met een voldane grijns. We hebben de blend van deze twee bieren inderdaad niet ingecheckt bij Untappd, maar hebben deze trend wel meegenomen naar het Westen van het land. Wees gerust, het land was nog Coronavrij en zat nog niet op slot. De wereld was nog niet veranderd in een pandemische puinhoop.

Hierbij presenteert Follow the Beer in het kader van Follow the Trend de eerste Mix & Match van dit jaar: Brand Dubbelbock met Lagunitas 12th of Never Ale, niet geheel toevallig twee bieren waar Heineken een stevige footprint in heeft staan.

Brand Dubbelbock

Volgens de brouwers van Brand Dubbelbock (7,5%, 27 EBU) dankt dit bier zijn rijke en robuuste smaak aan de dubbele rijping. Door de bijzondere blend van gebrande moutsoorten heeft het bier een diep roodbruine kleur (65 EBC), ook wel robijnrood genoemd. Deze dubbelbok is door zijn krachtige, moutige, zoetige karakter een echt herfstbier en moet worden gedronken op een temperatuur van 6-8 graden, aldus de brouwers van Brand (eigendom van Heineken).

Lagunitas 12th of Never Ale

Lagunitas kondigt zijn 12th of Never Ale aan als magisch en mystiek: 'As the River Styx froze and the final pig took flight, when the last winged monkey departed the darkly fragrant netherlands, as wishes became horses and all the beggars rode… under a newly-blued moon at dawn on the very 12th of Never'. De Styx (letterlijk "haat of afschuw, vooral tegenover mensen") is de rivier die de bovenwereld of aarde scheidt van de onderwereld en is één van de vijf rivieren in de onderwereld. Deze rivieren komen bij elkaar in het centrum van de onderwereld in een groot moeras, dat soms ook met Styx aangeduid wordt.

De 12th of Never is een blend van old en new school hopsoorten die een combinatie van citrus, kokosnoot en papaya-achtige smaken geven. De 12th of Never Ale heeft een alcoholvolume van 5,5% en een bitterheid van 45 IBU. Opmerkelijk is dat Lagunitas (50% eigendom van Heineken) zelf het bier labelt als een (American) pale ale, maar dat Beerwulf (waar Heineken ook een stevige vinger in de pap heeft) het heeft over een IPA. Of ze weten bij Heineken niet wat voor bieren ze in huis hebben, of de marketingafdeling dacht dat het label IPA beter zou aanslaan bij de consument. Immers, de gemiddeld kent inmiddels ook wel de IPA (Ie. Pe. Aa of AaiPieEééééé), maar haakt af bij de term pale ale, laat staan APA.

Mix & Match

Wij vonden dit een goede mix & match. Het moutige en zoetige karakter van de Brand Dubbelbock wordt mooi aangevuld met het aroma en de combinatie van smaken (citrus, kokosnoot en papaya) van de Lagunitas 12th of Never Ale. De weeëige, ietwat plakkerige dubbelbok krijgt hierdoor een scherp en verfrissend randje. Zeer aangenaam en aan te raden. Doe het ook en oordeel zelf.

 

Brand Bierbrouwwedstrijd 2019 – Winterbier

Voor de 8e keer alweer werd dit jaar de Brand Bierbrouwwedstrijd gehouden. De finale was zaterdag 11 mei, nadat in de afgelopen jaargangen uitstapjes waren gemaakt naar andere locaties, gelukkig weer bij de Brand Bierbrouwerij in Wijlre (Limburg). De Brand Bierbrouwwedstrijd is weer thuis. De organisatie koos dit jaar voor de bierstijl winterbier, een donker en rijk bier en met een balans tussen moutzoetigheid, specerijen en fruitige/complexe gist.

Follow the Beer was er bij. Onze biersommelier nam plaats in de jury van bierkeurmeesters en bierkenners die de laatste bieren keurden en een winnaar uitriepen. Tot winnaar werd dit jaar Piet Reniers uitgeroepen die de voorwaarden van de wedstrijd nogal beperkend vond en liever zijn eigen Quadrupel had ingezonden. Hij mag samen met de meesterbrouwers van Brand een brouwsel maken in de grote ketels van Brand gebaseerd op de winnende receptuur en afhankelijk van de beschikbaarheid van de gebruikte ingrediënten waarbij Heineken zich het recht voorbehoudt om dit wel of niet op de markt te brengen.

Dit opschalen van het bier gebeurt met wisselend succes. De pilsener was een eenmalig bier en wordt niet meer uitgebracht. De saison, de porter en de gose leiden inmiddels een sluimerend bestaan en kom je nog zelden tegen. Dat is ook logisch. De saison en de gose zijn prima bieren, maar hebben alleen niet zo veel te doen met de bierstijlen die zij vertegenwoordigen. De porter daarentegen vonden wij een erg geslaagd bier, maar dit is een lastig bier voor het brede publiek waarop Brand mikt. De IPA en de session IPA kom je nog wel regelmatig tegen. Voor beide geldt dat geen uitgesproken IPA's zijn binnen de range van IPA-bieren. Het zijn allebei makkelijke instapbieren die je snel weer vergeet. En bij de uitreiking dronken wij de nieuwe IPA 0.0% van Brand, een IPA zonder alcohol, maar met meer aroma en body dan de reguliere IPA en de session IPA. Tot slot, de Zwaar Blond, het grote commerciële succesnummer van Brand.

Hierbij een overzicht van het illustere rijtje met de namen van de winnaars:

  • 2012 - Pilsener - Marc Vriens
  • 2013 - Zwaar blond - Jacques Bertens (inmiddels omgedoopt tot Brand Blond)
  • 2014 - IPA - Jeroen Free
  • 2015 - Saison - Bart Engel
  • 2016 - Porter - Dennis Pancras & Niels Bosman
  • 2017 - Session IPA - Jeroen Free
  • 2018 - Gose - Jens van Riel
  • 2019 - Winterbier - Piet Remiers

Volgend jaar is er weer editie van de Brand Brouwwedstrijd. Hopelijk is de finale dan ook weer in Wijlre bij de brouwerij zoals het hoort. En hopelijk kiezen ze volgend jaar voor een interessante bierstijl. Wie weet doet onze meesterhobbybrouwer dan ook een poging. We gooien alvast een paar balletjes op. Wat te denken van een Brand Rauch of van een Brand Dort, nu Gulpener deze klassieker min of meer uit het vaste assortiment heeft gegooid en het alleen nog maar in hun microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal brouwt. Daarover later meer!

Branding van Brand: Zwaar Blond wordt Blond

In de schappen van de supermarkt is recentelijk een nieuw bier verschenen, Brand Blond: een blond bier van 8,5%. Verwarring alom. Had Brand niet al een blond bier van 8.5% in haar assortiment? Heette dat bier niet Brand Zwaar Blond? Kwam dat bier niet uit die hobbybrouwwedstrijd? Waar is dat bier gebleven? Follow the Beer dook dieper in het mysterie van Brand Zwaar Blond en Brand Blond.  

Wat is Brand Blond?

Geen paniek, aldus brouwerij Brand uit het Limburgse Wijlre (eigendom van Heineken). Dit is gewoon de Brand Zwaar Blond die een nieuwe naam heeft gekregen. Deze naam vond Brand beter bij de uitstraling van het bier passen. ‘Zwaar’ heeft nu eenmaal een negatieve lading. Door het woord ‘zwaar’ weg te laten, hoopt Brand beter te kunnen concurreren met andere Blond-bieren. Er is niets veranderd aan de receptuur, vervolgt de brouwer. Het is absoluut hetzelfde bier.

We namen de proef op de som en kochten zowel een flesje Zwaar Blond als Blond. Conclusie? Het is inderdaad hetzelfde bier. Er zijn geen smaakverschillen waar te nemen. Brand Blond is dus echt Brand Zwaar Blond. Of andersom. Het is maar hoe je er naar kijkt.

Is dat niet verwarrend?

Is dat niet verwarrend voor de consument (lees: niet de bierconsument, niet de bierliefhebber) dat Brand een Blond-bier op de markt zet van 8,5%, terwijl andere Blond-bieren meestal een lager alcoholpercentage van 6,0-6,5% hebben? Hoewel de vraag enigszins werd ontweken, kunnen we concluderen dat Brand dat kennelijk niet verwarrend vindt. We vroegen het ook aan concurrerende brouwerijen die een Blond bier op de markt brengen. Denk hierbij aan merken als La Trappe Blond, Grimbergen Blond, Leffe Blond en Brugse Zot Blond. Het bleef akelig stil aan de andere kant van de elektronische snelweg.

Daarom ons antwoord: ja, dat is verwarrend. Bij het biertype Blond, dat volgens sommige bierkenners helemaal niet bestaat, verwacht een consument een lager alcoholpercentage dan de 8,5% die Brand uit zijn ketels laat stromen.

Waarom doet Brand dit?

Om dit begrijpen moet je het historische perspectief kennen. De Brand Zwaar Blond was het resultaat van de tweede Brand Bierbrouwwedstrijd, een wedstrijd voor hobbybrouwers. Het bier van de winnaar werd voor het eerst op grote schaal gebrouwen en ook op de markt gebracht. Heineken, de eigenaar van Brand, mikte daarbij op een zwaar blond bier dat kon concurreren met andere blonde bier met hogere alcoholvolumes, zoals Duvel en La Chouffe, een bier dat dochter Brand nog niet in het assortiment had.

Even een zijpaadje. De eerste wedstrijd betrof de pilsener, een uitdaging voor de hobbybrouwer om een ondergistend pilsener te brouwen. Uit de tweede wedstrijd kwam dus de Zwaar Blond, die een relatief succes bleek te zijn en terecht ook een vaste waarde in het assortiment bleef. Daarna volgden met wisselende successen de IPA, de Saison, de Porter en de Session IPA. Zo lijken de IPA en de Saison niet echt op de oorspronkelijke bierstijlen. De Porter is goed gelukt, maar zal commercieel een lastig bier zijn. De Session IPA is nog maar net op de markt en moet zich nog bewijzen. Voor dit jaar staat de Gose, een Duitse biervariant die opvalt door zijn melkzuurgisting, door het toevoegen van zout en koriander en door het feit dat dit bier een uitzondering vormt op de Voorlopige Bierwet (het voormalige Reinheitsgebot). Ook dit bier zal commercieel een lastig bier zijn.

Dan terug naar de vraag waarom Brand dit doet met de Zwaar Blond/Blond. Het antwoord is simpel en overduidelijk: uit commerciële overwegingen. Er is simpelweg meer markt te winnen bij de Blond-bieren dan bij hun zware evenknieën, de Zware Blonden. Daar is niets mis mee, maar het is wel verwarrend voor de consument.

Onder de loep #004: Amstel Ongefilterd

In januari van 2017 presenteerde Heineken een nieuw bier: de Amstel Ongefilterd. Een natuurlijk, troebel pils met een volle zachte smaak, aldus de brouwer. Vanaf begin maart staat dit bier in diverse horeca op de tap en het ligt vanaf half maart ook in de schappen van de supermarkt. Daar blijft het niet bij. Heineken heeft recentelijk ook een ongefilterde versie van het Brand Pils op de markt gebracht, en de Heineken Ongefilterd zal wel niet lang op zich laten wachten. Follow the Beer nam de proef op de som en proefde de Amstels.

Opmerkelijk is allereerst dat de Amstel Ongefilterd iets meer alcohol heeft dan de gewone Amstel. Waarom dat is en hoe dat komt, is ons niet duidelijk. Ook de prijs trekt de aandacht. De prijs voor een flesje gewone Amstel ligt normaliter onder de € 0,60, terwijl een flesje Amstel Ongefilterd rond de € 0,70 kost. Een dubbeltje verschil voor hetzelfde bier met een simpeler (en dus goedkoper?) brouwproces. 

Eigenlijk is het helemaal geen nieuw bier, deze Amstel Ongefilterd. Eigenlijk is deze Amstel Ongefilterd niets anders dan het gewone Amstel waarbij er een stap in het brouwproces is overgeslagen: het filteren. Hierdoor blijft een gedeelte van de gist in het bier achter waardoor het bier troebel blijft, een troebelheid die we kennen van wit- en weizenbieren en ook van veel 'ambachtelijk' gebrouwen bieren. De gist in het bier zorgt niet alleen voor de troebelheid, maar het doet ook iets met de smaak. Het maakt het bier voller en zachter, zoals de brouwer het zelf noemt.

Meer smaak, zou je ook kunnen zeggen. Of gewoon lekkerder. Ja, dat is het: Amstel Ongefilterd is domweg gewoon lekkerder dan de gewone heldere Amstel. Waarom stopt Heineken dan niet gewoon met het brouwen van dat heldere bier en gaat het niet geheel over naar de ongefilterde versie? Dat heeft iets te maken met de opkomst van pilsener aan het einde van de 19e eeuw. Het heldere en ondergistende bier stond garant voor een constante kwaliteit en dat was iets wat je niet van andere bieren kon zeggen. Helder als teken van kwaliteit, dat is wat zich in onze hoofden heeft genesteld en wat er eigenlijk nog altijd zit.

Ho, stop de perzen! Dat is allang niet meer zo. Meer dan 150 jaar later is de kwaliteit van de grondstoffen als water, mout en hop veel constanter en zijn ook brouwtechnieken sterk verbeterd. Dat heeft de craft beer revolutie van de laatste jaren wel aangetoond. Helder staat niet langer voor kwaliteit, maar voor minder smaak. Troebel is de norm. Geef ons meer smaak, brouwers. Geef ons ongefilterd bier!