Onder de loep #029: Einstök Icelandic Toasted Porter

Einstök Ölgerð

Einstök Ölgerð werd opgericht in 2010 en is eigendom van Viking Brewery. Het is gevestigd in het IJslandse havenstadje Akureyri dat op slechts zestig kilometer van de Noordpoolcirkel ligt. Akureyri is naar inwonertal de vierde stad van het land (rond de 19.000 inwoners in 2016), maar het is de enige grotere stad buiten de regio Reykjavik. Akureyri ligt aan de Eyjafjörður, dat eilandfjord betekent en waarin ook het eiland Hrísey ligt. Dat laatste is een toevoeging die er eigenlijk niet toe doet, maar de brouwerij vindt het toch vermeldenswaardige informatie. Hier op deze plek stroomt regenwater en water van prehistorische gletsjers van de berg Hliðjarvall door eeuwenoude lavavelden naar beneden, waardoor het zuiverste water ter aarde wordt verkregen. Het perfecte brouwwater voor het maken van craft bieren.

Baldur Karason is de hoofdbrouwer van de Viking Brewery waar Einstök wordt gemaakt. Hij was de eerste IJslander in 50 jaar die het gerenommeerde brouwprogramma aan de Heriot Watt University in Edinburgh voltooide. Viking Beer is een IJslands biermerk, dat wordt gebrouwen door de Víking Brewery die is gevestigd in Akureyri, net ten zuiden van de poolcirkel. De geschiedenis van het merk Víking-bier gaat terug tot 1939, toen Efnagerð Siglufjarðar werd opgericht in de stad Siglufjörður in Noord-IJsland. In 1945 verhuisde de brouwerij naar Akureyri en werd de naam veranderd in Efnagerð Akureyrar. In 1962 werd een nieuwe fabriek gebouwd op Furuvellir 18. In 1994 werd de naam werd veranderd in Víking hf. De brouwerij fuseerde verschillende keren met andere bedrijven, waaronder in 2001 met Vífilfell hf. waarmee het grootste bedrijf in IJsland in de drankenindustrie ontstond. Dat bedrijf fuseerde met Coca-Cola European Partners (CCEP) en opereert als Coca-Cola European Partners Ísland ehf, gevestigd in Reykjavík waar Coca-Cola nog steeds wordt gebotteld. Víking wordt nog steeds in Akureyri gebrouwen.Viking Gylltur was in 2017 verreweg het meest verkochte bier in IJsland, en al het bier van Víking heeft meer dan een kwart van het IJslandse marktaandeel (of de helft van al het niet-geïmporteerde bier).

Icelandic Toasted Porter

De Icelandic Toasted Porter is een robuuste, maar ook een verfijnde en soepele porter (6,0%) met tonen van toffee en donkere chocolade door het gebruik van een mix van pilsmout, Munich mout en chocomout in combinatie met Beierse hoppen en authentieke geroosterde ("toasted") koffie uit IJsland zelf. Het resultaat: een porter met een verfijnde body met een sinistere zwarte kleur, een bier dat je eerder uitnodigt om het donkere te onderzoeken in plaats van er van weg te rennen. Andere typeringen: stevig, sterker dan een stout en makkelijk ondrinkbaar.

Onze mening: wij kochten deze porter vooral omdat het uit IJsland kwam en van dat land hadden wij nog nooit een bier gedronken. Nu weten we dat ook de IJslanders prima bier kunnen brouwen. Alle genoemde typeringen in smaak en aroma worden meer dan waargemaakt.

 

Woordblubber: ambachtelijk, puur, eerlijk en authentiek

Bij de Aldi kun je rijk gevulde truffelpasta kopen. Dat klinkt heerlijk, moeten we eerlijk toegeven. Wij zijn dol op truffels en ook op pasta en die twee combineren moet wel zijn alsof er een engel op je tong piest. Rijk gevuld, ja dat zeker, maar alleen niet met truffels. Natuurlijk niet, want die zijn veel te duur. Onder ‘rijk gevuld’ verstaat de Aldi namelijk dat er wel 0,0006 procent truffel in de pasta zit. De Aldi sleepte daarmee de prijs van het meest misleidende voedselproduct in de Nederlandse supermarkten in de wacht.

Maar genoeg over de truffelpaste van de Aldi. Er zijn genoeg andere zaken om ons aan te ergeren. Gelukkig maar. Denk maar aan die brouwer van Brewdog uit Schotland die enige jaren geleden in een café in Amsterdam een gepassioneerd betoog afstak tegen de Man, in dit geval niet de overheid, maar de grote brouwers. Luid juichend werd hij door een hysterische menigte ingehaald als de nieuwe paus en Sinterklaas tegelijk en wij klapten en brulden net zo hard mee. Jaren later heeft Brewdog in bijna 30 steden in Engeland een bar, en daarnaast nog eens 12 bars all over the world, zoals Barcelona, Brussel en Helsinki. En nog zijn ze niet klaar. Er staan nog 4 bars op de planning, waaronder eentje in Berlijn en eentje in Rome. Brewdog is de Man geworden. Ze hebben zichzelf verMand. 

We juichen dus niet meer zo snel, want kleine brouwers worden groot, immens groot. Wantrouwend kijken we naar al die kleine brouwertjes die zichzelf zo schattig tot craft brewers uitroepen. Ambachtelijk, puur, eerlijk en authentiek, noemen ze zichzelf. Loze, holle frasen die te pas en te onpas door met name marketeers worden misbruikt. Woordblubber is het.  Woordinflatie van de ergste soort. Het is tijd om terug te gaan naar de echte betekenis, naar duiding en de mythe van de kleine brouwerijen voor eens en voor altijd door te prikken. 

Ambachtelijk, daar begint het al mee. Letterlijk betekent dit dat een product op de originele of traditionele manier wordt gemaakt. Met andere woorden: ze dragen het zweet en de liefde in zich en zijn uniek omdat de ambachtsman – de brouwer - eigenhandig aandacht er aan heeft geschonken. Dat klinkt mooi hè? Het is het beeld van de brouwer die voor dag en dauw opstaat en in zijn eigen potten en pannen staat te roeren. Helaas, de werkelijkheid is anders. De brouwer van nu staat rond een uurtje of tien op, drinkt zijn koffie, opent zijn laptop en start het brouwproces met een simpele druk op de knop. Alles gaat automatisch en computergestuurd. Zo rond een uurtje of drie gaat hij eens kijken in de brouwerij en drukt aldaar op wat knoppen. Het huidige brouwen heeft weinig origineels of traditioneels in zich.

Authentiek dan, dat betekent eigen gemaakt, echt, betrouwbaar en origineel. Eigen gemaakt is vaak al discutabel. Veel huurbrouwers sturen hun recept op en komen nooit in de buurt van echte ketels. En originaliteit is vaak ook ver te zoeken. Weer een tripel, weer een dubbel, weer een witbier en weer een IPA. De Nederlandse bierwereld kopieert en varieert. Daar is niets mis mee, maar waar is toch dat echte Nederlandse authentieke bier?  

We strepen ambachtelijk en authentiek door en gaan door naar ‘puur’ en 'eerlijk;'. Puur betekent zuiver, onvervalst, louter, onverdund, onvermengd of ja zelfs ongerept en maagdelijk. Eerlijk betekent zonder leugens, zonder bedrog. Zo is een puur meisje een meisje dat nog niet is aangeraakt door wellustige mannen en door hen bevlekt. En bij een puur bier kun je je voorstellen dat dit een bier is dat zuiver is; waar niets aan toegevoegd is en dat het niet is verdund of vermengd. En eerlijk bier is een bier waar niet over wordt gelogen, dus ambachtelijk is ook echt ambachtelijk, en authentiek is authentiek.  

Als je jezelf puur en eerlijk verklaart, verklaar je de ander dus onzuiver, vals en oneerlijk. Zij zijn groot en ik is klein en dat is niet eerlijk, dat niveau. Maar is dat wel zo? Zijn kleine brouwers wel zo puur en eerlijk? Ik vraag het me af. Wat ik in ieder geval weet, is dat ik de hoofdprijs voor hun product moet betalen. Dat vind ik nou weer niet eerlijk. En in veel gevallen weet ik niet eens of het een brouwer of een huurbrouwer betreft en waar het bier dus vandaan komt (meestal ergens uit België).  Wat is er puur en eerlijk aan om jezelf ambachtelijk en authentiek te noemen als je dat niet kunt waarmaken?

Ambachtelijk, puur, eerlijk, authentiek. Het is woordblubber. De taal van de marketeer. Woorden die alleen hun betekenis en waarde hebben verloren. Net als 'biologisch' en 'koolhydraten'. Of 'duurzaam' en 'scharreleieren'. De brouwer die deze woorden gebruikt kan ik niet meer serieus nemen, die lach ik hard uit. Recht in zijn gezicht!