Fortbrouwerij Duits & Lauret

Duits & Lauret, vernoemd naar de achternamen van twee eigenaren, werd opgericht in 2009 en ging de eerste jaren als brouwerijhuurder door het leven, een brouwerijhuurder die de ene naar de andere prijs naar Nederland bracht. Neem maar eens een kijkje op de wall of fame in het proeflokaal en je zult je afvragen of er geen prijs is voor de meest prijzenwinnende brouwer van Nederland. In 2015 namen ze hun intrek in Fort Everdingen waar ze behalve een proeflokaal ook het beheer kregen over het fort zelf (zie In de Buurt), een winkeltje en een camping waar ook aparte plaatsen voor campers zijn. Maar nog belangrijker dan dat alles, daar bieden Duits en Lauret ook arbeidsmatige dagbesteding voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Laten we wel wezen, bier is leuk en soms gezellig, maar het gaat uiteindelijk om de mensen.

De twee eigenaren zijn overigens geen setje, noch stelletje, zoals vaak en ten onrechte wordt aangenomen (ook door ons). Misverstand of eigenlijk mis-onverstand voor eens en vooral uit de wereld geholpen. In 2017 was het eindelijk zover: de eigen brouwketels arriveerden en na een lange aanlooptijd zijn die ketels inmiddels ook volop in gebruik en kun je in het proeflokaal de zelfgebrouwen bieren van het tap proeven, waarbij je zicht hebt op de stalen ketels. Duits & Lauret is dus een echte brouwerij geworden, hoewel de status van brouwerijhuurder nog niet helemaal verleden tijd is. Het flessenbier komt nog immer van elders (lees: de Proefbrouwerij in Lochristi, door sommigen, waaronder wij van Follow the Beer, weleens gekscherend de beste brouwer van Nederland genoemd).

Het proeflokaal is overigens niet gevestigd in het fort zelf, maar in een groene houten keet, de voormalige kantine van de EOD. Dat kun je jammer vinden, want als je een kijkje neemt in het fort, doemen overal de mogelijkheden op voor een proeflokaal / brouwerij. Helaas pindakaas, in de winter is het fort het domein van de vleermuizen en mogen er geen activiteiten plaatsvinden. Zij waren er eerder dan de brouwerij en wie het eerst komt, die maalt nu eenmaal ook het eerst. De natuur prevaleert hier 's winters binnen de muren van het fort boven de mens en het bier en misschien is dat ook wel eens goed. Daar buiten domineert de mens en vloeit het bier.

Duits & Lauret heeft een uitgebreid palet aan bieren, zoals de Wiess (type Kölsch, 5,0%), de Amber (Speciale Belge, 5,5%), de Alt (5,5%) en de Smoked Porter (6,0%). Dit zijn de bieren die op dit moment uit de eigen ketels komen en dus uitsluitend op fust worden afgevuld en in het eigen proeflokaal worden geschonken. De andere, niet-zelfgebrouwen bieren: de Stout (6,5%), de Blond (6,5%), de Dubbelbok (7,5%), de Winterstout (8,5%), de Kiem (voorjaarsbier, 6,5%), de Extra Blond (zwaar blond, 8,5%) en de Bière de Garde Brune (bewaarbier in verschillende jaargangen, 7,5%). Dat laatste is overigens geen kopie van het Bière de Garde uit Noord-Frankrijk, maar is gebaseerd op een eigen recept, aldus de brouwer.

In het knusse proeflokaal bij de warmte van de open haard dronken wij een Blond, een Kiem, een Winterstout en een Houtgerijpte Rook Dubbelbock en constateerden dat ons land beter met bier dan met water verdedigd kan worden. Oog om oog, bier om bier. Eigen bier welteverstaan!

Adres: Noodweg 2, 4121 KK Everdingen, website

Je zou natuurlijk naar het naburige Everdingen of Culemborg kunnen gaan, maar wij beperken ons tot Fort Everdingen zelf dat samen met Fort Honswijk het zogenaamde Lek-acces vormt. Dit fort is onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie  die van het IJsselmeer bij Pampus, Naarden en Muiden naar de Biesbosch liep en Holland zowel vanuit het oosten als vanuit het zuiden had moeten beschermen door het onderwaterzetten van het land, de zogenaamde inundatie. Het verschil tussen de oude en de nieuwe linie was dat de stad Utrecht nu binnen de linie lag en wel waard werd bevonden om te verdedigen en te behouden bij een inval vanuit het oosten.

Het eerste deel van het fort, het torenfort, werd gebouwd in de jaren 1842-1847. In 1874 vond een grondige plaats om het verdedigingswerk sterker te maken. De bovenste etage van het torenfort werd afgebroken en het gehele fort werd omgeven door een metersdikke aarden wal met in de basis een bakstenen galerij van twee verdiepingen, de contrescarpgalerij. Bij het fort liggen ook drie sluizen voor de inundatie (onderwaterzetting) van de polder tussen de Diefdijk en Culemborg. Deze laag water mocht niet te hoog (bevaarbaar) en niet te laag zijn (doorrijdbaar voor tanks en andere militaire voertuigen). Men kwam uit op een ideale hoogte van 40-60 centimeter.

Het is niet vreemd dat het onder water zetten van het land op veel verzet stuitte van de lokale boerenbevolking, die liever niet hun land onder water zagen staan. Gelukkig voor hen werd de waterlinie slechts drie keer gebruikt. De eerste keer was tijdens de Frans-Duitse oorlog in 1870, nadat deze oorlog dreigde over te slaan naar de rest van Europa. De tweede keer was aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Sommige historici zijn van mening dat dit de Duitsers heeft tegengehouden om ons land binnen te vallen, waarmee de waterlinie zijn waarde als verdedigingslinie wel degelijk zou hebben bewezen. Je zou ook kunnen stellen dat ons koude kikkerlandje überhaupt niet interessant was voor de Duitsers. Want was kun je hier nou behalve kuilen graven op het stand in de zomer?

In mei 1940 lagen de kaarten heel anders. De waterlinie werd weliswaar nog deels onder water gezet, maar de Duitsers vlogen er doodleuk over heen en dropten hun manschappen achter de linie, en niet veel later hun bommen op de strrategisch belangrijke havenstad Rotterdam. Onze Nederlandse generaals zullen wel met opgetrokken wenkbrauwen naar de lucht boven hen hebben gestaard en hun conclusies hebben getrokken: de waterlinie had zijn tijd gehad en was ingehaald door de industriële revolutie. Niet lang daarna verliet het leger de forten langs de waterlinie, inclusief het Fort Everdingen. De Duitsers hebben trouwens na de overgave alsnog hun intrek genomen in het fort. Het schijnt dat er nog Duitse (spot)tekeningen Churchill en pin-ups op de muren staan, maar die waren helaas niet te bezichtigen tijdens ons bezoek.

Na de Tweede Wereldoorlog verliet het leger het fort. Vanaf de jaren 50 werd het fort gebruikt door de Explosieve Opruimings Dienst (EOD) tot het in 2014 werd overgedragen aan het Ministerie van Economische Zaken. In datzelfde jaar kreeg Duits & Lauret de eer om er zijn brouwerij te huisvesten uit de bijna 20 ondernemingen die plannen hadden ingediend voor de exploitatie en ontwikkeling van het fort en dat mag een prestatie op zich worden genoemd. De toegankelijkheid voor bezoekers van het fort en het behoud van het militaire erfgoed waren hierbij belangrijke uitgangspunten.