Brasserie de Saint-Sylvestre, Cappel

'Bienvenue a brasserie de Saint-Sylvestre', zegt onze gids Audrey, die wij voor het gemak maar even Audrey Tautou hebben gedoopt. De officiële naam van de brouwerij is dus brasserie de Saint-Sylvestre en niet 3 Monts, zoals ogenschijnlijk blijkt uit de website. Daar komt de officiële naam helemaal niet voor, maar wordt alleen gesproken over 3 Monts, onder welke naam de belangrijke bieren op de markt worden gebracht.

Follow the Beer voelt zich vandaag een beetje Lost in Translation, want onze Audrey spreekt alleen Frans en een beetje Engels en wij spreken alleen Nederlands, een beetje Engels en nog veel minder Frans. Om de taalkloof te beslechten hebben we een woordenlijst Nederlands-Frans opgesteld. Zo is water l'eau, mout is malt, hop is houblon en gist is levure. En dan hebben we natuurlijk nog Google Translate, maar vooral lichaams- en gebarentaal.

Brasserie de Saint-Sylvestre beschikt over een fonkelnieuw brouwhuis, dat op een steenworp van het oude brouwhuis ligt, letterlijk aan de overkant van de straat. We voelen ons als Sjakies in de Chocoladefabriek, alsof we de eerste bezoekers zijn van de brouwerij, in ieder geval de eerste buitenlandse bezoekers. '3 Monts means 3 hills in French. Non, ce ne sont pas de montagnes', vertelt onze Audrey en ze gebaart met handen en voeten dat bergen hoog zijn en heuvels veel lager. 'Ach, zeg maar niets meer', Audrey, verzuchten we, 'we zijn nu al een beetje verliefd op jouw heuvels'. Mogen we je mee naar huis nemen en voor altijd met jou in deze twilight beerzone zijn?

De brouwerij werd opgericht in 1920 en is nog steeds in handen van dezelfde familie en in dezelfde plaats gevestigd. Deze plek is niet toevallig want we bevinden ons in Fran- Vlaanderen, waar de wijnstokken nauwelijks of slecht groeien, en waar het verbouwen van gerst al vroeg werd aangemoedigd omdat dit gewas zowel van vocht (veel voorkomend in de streek) als grondwater (irrigeert de vlaktes en bergen van Vlaanderen op efficiënte wijze) houdt. In de 19e eeuw heeft elk dorp haar eigen brouwerij, sommige zelfs meerdere. Twee wereldoorlogen en hun plunderingen en vernielingen zorgden er voor dat de meeste van deze brouwerijen verdwenen. Maar de familie Ricour bleef haar tafelbier brouwen.

Dit leidde in 1984 tot het creëren van het 3 Monts bier. Dit was een idee van Pierre Ricour en zijn zonen François en Serge uit een gemeenschappelijke nostalgie voor bier van hoge gisting dat meer karaktervol is en een rijkere smaak heeft. Papa en zijn zonen ontwikkelden het 3 Monts bier. Daarbij kozen ze voor een voor een 'Belgische' bierfles om zich van collega-Bière-de-Garde-brouwers te onderscheiden die champagne-achtige flessen gebruiken, een fles die nog immer wordt gebruikt bij het afvullen.

Recentelijk werd het nieuwe brouwhuis in gebruik genomen en alles is hier werkelijk state-of-the-art. Menig Nederlands brouwer zou hier likkebaardend rondlopen. De brouwketels zijn van blinkend roestvrij staal en voorzien van een gesloten systeem om schoon te maken. Voor dit systeem heeft de brouwerij een prijs gekregen. Ook opvallend is de Houblonnière, een systeem waarbij de hop niet wordt toegevoegd, maar waar de wort tijdens het koken permanent doorheen loopt en zo de hop nog beter wordt opgenomen. Het pronkstuk van de brouwerij is echter Le Mur de Levure, oftewel de gistmuur (zie foto 1) waar de eigen gist op ingenieuze wijze aan het jonge bier wordt toegevoegd. Dat is zo ingenieus dat wij het spoor kwijt raakten en weer Lost in Translation waren.

Om ons uit ons lijden te verlossen, bracht onze engel ons weer terug naar het proeflokaal waar ze ons een heuse productconfrontatie voorschotelde. In het assortiment vinden we o.a. de 3 Monts Originale (8,5%), de 3 Monts  Saison 2 Houblons (6,5%), de 3 Monts Grande Reserve Triple (9,5%) en de 3 Monts Bio (6,5%). Ook vermeldenswaardig zijn het Bière Nouvelle (8,0%), de Gavroche (,85%), de Brassin d'Hiver (8,0%) en de nieuwste loot aan de stam, de Houthakker, een pale ale van 7,0%.

En als we weggaan voelen we ons als Michael Jackson (nee, niet die zanger die zo van kleine jongetjes hield, maar een dikke Amerikaan die van bier hield) die zich liet fêteren bij Westvleteren en daarna deze brouwerij enigszins beneveld tot beste brouwerij van de wereld uitriep. Ach ja, dus wij vinden brasserie Saint-Sylvestre de beste brouwerij van de wereld!

Adres: 121 Route de la Chapelle, 59114 Saint-Sylvestre-Cappel, Frankrijk, website

'Nee, 3 Monts is geen bière de garde', zegt onze lieftallige Audrey Tautou beslist. Even hebben we een Dutch-French-Nederlandse stand-off, die echter snel door Google Translate wordt doorbroken. Audrey bedoelt hier dat 3 Monts niet meer wordt gebrouwen volgens de traditie van het oude bière de garde, niet meer in maart, niet meer om de hete zomers door te komen waarin er niet kon worden gebrouwen en niet meer in houten vaten waardoor het bier enigszins zuur en vineus werd.

3 Monts komt tegenwoordig gewoon uit een hypermoderne brouwinstallatie en kan gewoon het hele jaar door worden gebrouwen en gedronken. Het is natuurlijk nog steeds een bière de garde, maar dan in de moderne zin: uit Noord-Frankrijk (Nord-Pas-de-Calais/Frans-Vlaanderen), in mooie grote champagneflessen met kurk en razend populair bij de lokale bevolking, en dan met name onder studenten.

Als je in Nederland en in andere landen dus een bière de garde tegenkomt, zoals bij Duits & Lauret, is dat dus feitelijk onjuist en zelfs historische onzin. Hun bedoeling is dat je deze bieren moet bewaren, zelfs voor meerdere jaren, terwijl je een echte bière de garde gewoon moet drinken.

De oude brouwketels staan nu nog in de regen te verroesten, maar onze eigen Audrey Tautou wist ons te vertellen dat deze weer terug zullen worden geplaatst in het oude brouwhuis  aan de overkant van de weg en dat een museumfunctie zal krijgen. Dat juichen we natuurlijk toe. De historie verdient een plek.

Vanuit de brouwerij heb je ook een zicht op het nieuwe hopveld waar dit jaar voor het eerst eigen hop is geplant die naar verwachting zal worden geoogst in september. Dat is helemaal in lijn met de filosofie van de brouwerij: mout uit de regio en eigen hop. Sommige inwoners van Saint-Sylvestre-Cappel verklaarden ze voor gek, maar soms moet je gewoon de dingen doen waar je in gelooft, zelfs al is dat tegen de stroom in en zelfs al voel je je soms een Don Quichot.

Saint-Sylvestre-Cappel is een klein dorpje met 1.100 inwoners in het departement Nord-Pas-de-Calais in het noordwesten van Frankrijk waar behalve de brouwerij en de Eglise Saint-André neit zo heel veel te beleven is. Het is tevens onderdeel van de streek Houtland, een geografisch en deels vlak en deels heuvelachtig gebied dat in 1677 na de slag aan de Peene door de Fransen werd veroverd op de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

De naam '3 Monts' betekent letterlijk drie heuvels en verwijst naar de drie heuvels in de directe omgeving van de Saint-Sylvestre-Cappel, te weten de Mont Noir (België) en de Mont Cassel en de Mont des Cats in Frankrijk. Deze heuvels kennen we vooral van de wielerklassieker Gent-Wevelgem en de laatste, de Mont des Cats, ook van de gelijknamige cisterciënzer trappistenabdij Abbaye du Mont des Cats en het gelijknamige bier, dat wordt gebrouwen bij Chimay en dus niet het trappistenlogo mag voeren.

Op ongeveer 10 kilometer afstand van Saint-Sylvestre ligt Poperinge (België) vooral bekend is van de hop die er in de omgeving wordt. Dit levert een uniek landschap op, evenals verschillende specifieke gebouwen, zoals het Hopmuseum. Ook in het nabijgelegen Watou zijn nog verschillende hopasten te vinden. Een bezoek aan Poperinge is vooral interessant in september als de hopoogst plaatsvindt.