Dutch Dort

Help, de Dutch Dort verzuipt

Wat is Dutch Dort

Dutch Dort, of simpelweg Dort, Dortmunder Strong of Superdortmunder is een Nederlandse variant op de Duitse bierstijl Dortmunder die in de jaren 50 van de vorige eeuw op de markt werd gebracht door een aantal grote en middelgrote Nederlandse brouwerijen. Zij maakten een wat zoetere en sterkere versie van de Dort dan hun Duitse evenknieën en zo ontstond een eigen Nederlandse bierstijl, afgeleid van de Duitse Dortmunder.

Je kunt de Dutch Dort vergelijken met een zoet broodje. En wie zoete broodjes bakt, zegt dingen om een goede indruk achter te laten bij mensen met invloed en met macht. Dat klinkt misschien niet erg positief, maar in de huidige verbitterde en verzuurde maatschappij zouden er misschien wel meer zoete broodjes moeten worden gebakken en ook gebrouwen. Met honing vang je immers meer vliegen dan met azijn.

Dutch Dort kan met wat fantasie worden vergeleken met het Zoigl-bier of een Duits Kellerbier of Zwick'l-bier. De kracht van het bier komt uit de mout en uit de gist. Verder niets. Het is een bier voor de echte brouwer en een genot om te drinken als je zat bent van al die craft beer revolutie rariteiten en extremiteiten, als je een echt en eerlijk bier wil drinken zonder fratsen en zonder overbodige franjes. Het is een bier dat mannen van de jongens onderscheidt en de vrouwen van de meisjes.

Een paar kenmerken:

  • Grondstoffen: volmoutig, edele hoppen
  • Gisting: ondergistend
  • Kleur: blond tot amberkleurig
  • Alcoholvolume: 6,5% tot 7,5%
  • Helderheid: helder of enigszins troebel
  • Bitterheid: relatief laag gehopt
  • Koolzuur: laag (dat vinden wij)
  • Smaak: moutig, zoet
  • Gist: een relatief neutrale gist zonder fruitige esters of kruidigheid.

In tegenstelling tot de Dutch Dort is de Duitse Dortmunder lager in alcohol (5,0%) en altijd blond van kleur en helder. In vergelijking tot het pilsener is de Duitse Dortmunder ook minder gehopt, net als de Dutch Dort.

Zoet, de vergeten smaak

Sinds de craft beer revolutie die van 2008-2018 (met een flinke korrel zout genomen) in ons land woedde is de smaak zoet not done. Andere smaken zoals bitter en zuur voerden in de revolutie de boventoon, alhoewel die laatste in ons Calvinistische landje nauwelijks voet aan de grond kreeg en nog immer krijgt. Zoet was en is daarentegen helemaal not done, het is de vergeten groente onder de smaken geworden. En dat is niet terecht. Zoet moet en zoet is goed. Wie het goede zoet in zijn bier proeft, het zoet dat in balans is, is koning bier en biersommelier tegelijk. Dat is een Bierdiplom waard.

Er wordt veel beweerd over de Dutch Dort en vaak is dit wat negatief ingestoken. Zo lazen we de volgende zinssnede: 'De Belgische Dort-bieren benaderen nog de Duitse ondergistende Dortmunder met minder hop dan pils. In Nederland echter zijn Dorts tamelijk sterke zoetige bieren die nog weinig gemeen hebben met hun Duitse voorbeeld'. Dat klopt, de Dutch Dort is afgeleid van de Duitse Dortmunder, maar is een eigen bierstijl geworden.

Of deze: 'Biertype heeft geen relaties met de klasse A-Dortmunder. Dortmunder Strong is het volmoutige, zware broertje van een Nederlandse Pilsener'. De Dutch Dort is zeker geen broertje van de pilsener en eigenlijk geldt dat ook voor de Duitse Dortmunder en de pilsener. Die twee laatsten kwamen eind 19e eeuw op de markt, mede als gevolg van industriële uitvindingen als koeling en ondervergisting. Als het al broers waren, dan waren het in ieder geval broers die elkaar het licht in de ogen niet gunden.

De teloorgang van de bierstijl

Het gaat niet al te best met onze bierstijl. Sterker nog, het is er vrij beroerd mee gesteld. Eén voor één verdwenen de brouwerijen en hun Dort-bieren van de markt in de afgelopen 20 jaar. Ook de craft beer revolution heeft geen positieve invloed gehad op het behoud van deze Nederlandse bierstijl.

Dat begon met brouwerij Ridder uit Maastricht en haar Ridder Maltezer (6,5%). Deze brouwerij werd in 1982 overgenomen door Heineken. In rap tempo bouwde Heineken in de jaren daarna de brouwactiviteiten in Maastricht af totdat in 1988 alleen nog het succesvolle Wiecke Witte werd gebrouwen. In 2002 werd de productie overgeheveld naar elders en werd de brouwerij gesloten.

Goed nieuws, in juni 2018 opende een kleine brouwerij, Stadsbrouwerij Maastrichter Maltezer, haar deuren in de gebouwen van de voormalige brouwerij Ridder en wordt de Maltezer weer op beperkte schaal gebrouwen. Om dit bier te proeven moet je wel even helemaal afreizen naar Maastricht. Het wordt daar op microschaal gebrouwen en daar ook enkel en alleen verkocht in de eigen brasserie (niet te verwarren met de eigen brouwerij). Een brouwerij met een brasserie, de taalpuriteinen in ons slaan meteen op hol.

Het tweede slachtoffer was brouwerij De Leeuw uit het Limburgse Valkenburg. Deze brouwerij werd in 2000 overgenomen door het Belgische Haacht en zoals dat wel vaker gaat werd de brouwerij in Valkenburg een aantal jaren later (2006) gesloten en de productie overgeheveld naar België. Daar leidt het Leeuw-bier nu een anoniem en vooral zielloos bestaan (hou er toch mee op). Alleen het pils, het witbier, het bokbier en het oud bruin worden nog gebrouwen. De Leeuw Dortmunder (6,5%) wordt niet meer gemaakt en hangt ergens uitgeteld aan de Valkenburgse wilgen.

Het wordt nog gekker. In 2015 besloot Heineken te stoppen met de productie van haar Amstel Gold, dat door Heineken zelf als een extra zwaar bier (pils) werd omschreven, maar ook wel onder de Dorts werd/wordt geschaard. Over de reden om te stoppen was Heineken simpel: te weinig vraag. Opmerkelijk is dat de naam van het bier wel verbonden blijft aan de Amstel Gold Race. Als je het nu nog wilt drinken, moet je naar Spanje. Daar wordt het nog op de markt gebracht onder de naam Amstel Oro.

Tot slot is daar het Limburgse Gulpener. In 2018 maakte Gulpener bekend te stoppen met de productie van de Gulpener Dort. Dit iconische bier dat al sinds 1953 op de markt was, was volgens Gulpener het eerste speciaalbier van Nederland en was in het begin zeer populair onder mijnwerkers, maar nam de afgelopen jaren in populariteit af, mede door het verwoestende geweld van de craft beer revolutie. Het wordt nu enkel en alleen nog op beperkte schaal gebrouwen in de microbrouwerij in het Gulpener Brouwlokaal.  Follow the Beer is in de gelukkig omstandigheid dat het in Den Haag ook te verkrijgen is van tap bij de Hoppzak.

Red de Dutch Dort

Alfa is de laatste der Mohicanen van de Oude Wereld die nog een Dutch Dort in zijn assortiment heeft. Lang leve Alfa. Hup Alfa. Alfa is de beste brouwerij van Nederland. We hebben het hier over de Alfa Krachtig Dort (7,5%), gebrouwen sinds 1953 en daarmee het eerste (of tweede) 'speciaalbier' van Nederland. Volgens Alfa is dit bier geïnspireerd op de traditie uit Dortmund. Het is een bier van lage gisting, licht moutig met een krachtig hoparoma. Hierdoor ontstaat een 'uitmuntend' bouquet en drinkt het lekker weg. Alfa laat zijn Dort maandenlang rijpen. Dit zorgt voor een 'volwassen' alcoholpercentage en een 'krachtige, mooi gebalanceerde' smaak die nog enige tijd zijn 'kracht' behoud na het drinken van een slok. Ach ja, die marketingmeisjes van zo'n brouwerij moeten toch ook hun werk doen.

Ook zijn er paar kleine brouwerijen uit de Nieuwe Wereld die een Dort in hun assortiment hebben. Zo brouwt De Prael in Amsterdam een Dortmunder, brouwerij In de Nacht een Heinrich en heeft Museumbrouwerij De Roos ook een Dortmunder in het assortiment. Maar verder is het vrij treurig gesteld met onze bierstijl. Hoog tijd om in actie te komen dus.

Kortom, red de Dutch Dort, deze Nederlandse bierstijl mag niet verloren gaan. Dus kom op bierdrinkers en bierliefhebbers van Nederland: drink Dort. En vraag brouwers en horecaondernemers hierom. Maak ze gek! En kom op Nederlandse brouwers, toon je een echte vaderlander en een echte brouwer. Brouw een Dutch Dort. Red deze Nederlandse bierstijl. Brouw een zoet broodje. Het zal jullie geen windeieren leggen!

Onze top 5 van 2018

In het kader van de onzinnige en stompzinnige lijstjes hierbij het lijstje met onze top 5 van 2018:

1. La Trappe Dubbel uit 1998

Met stip op 1 natuurlijk de La Trappe Dubbel uit 1998. Het gebeurt niet vaak dat je de kans krijgt om een bier van 20 jaar oud te drinken. Op de kop getikt op een markt voor het luttele bedrag van twee euro.  Geen koolzuur, gemadriseerd, maar met een heerlijke port-achtige smaak. Het was het biermoment van 2018. Wat deed jij in 2018? Wij dronken een La Trappe Dubbel uit 1998!

2. Bierencafé De Heks, Deventer

Soms kom je op een bierspot waar gewoon alles klopt: het bierassortiment, de prijzen van het bier, het interieur, het personeel. Bierencafé De Heks is zo'n plek en niet voor niets riepen wij De Heks uit tot het beste biercafé van Nederland allertijden. Niet dat dat enige waarde heeft. Er zijn immers al veel te veel zinloze lijstjes en verkiezingen. Wij checkten er onze 1000 bier in op de autistenapp Untappd, een Heineken in borrelglaasjes, of zoals ze dat bij De Heks noemen, Hxxnxkxn.

Vrouwen in de bierwereld, het is en blijft een zeldzaam fenomeen. Daar waar vroeger de bierwereld bevolkt werd door dikbuikige lone wolves met stoffen tasjes, is het tegenwoordig het domein van hipsters en mannen met te lange baarden en zwarte t-shirts. Vrouwen zijn zeldzaam in de bierwereld en vrouwelijke biersommeliers een bedreigde biersoort. Niet verwonderlijk dat ze bij elkaar kruipen om zichzelf tegen al dat testosteronen-bier-geweld te beschermen. Op 3: onze biersommelier wordt een bierbitch.

4. Oud Beersel, België

Plek 4 is ingeruimd voor Oud Beersel. Met een beetje zuur gezicht zou je kunnen zeggen dat ze bij hier niet anders doen dan het bier van iemand anders bij elkaar gooien en opleuken met een smaakje. Zelf brouwen doen ze hier namelijk niet. Maar ze verstaan hier wel de kunst van het steken van Lambiek bieren en van het gebruik van fruit daarbij. Een kunst die we in Nederland nog nauwelijks machtig zijn. Oud Beersel staat hiermee weliswaar niet eenzaam, maar wel op grote hoogte. Een terechte plek 4 voor hen!

De laatste plek is voor ons zelf. Follow the Beer schreef zich in oktober in bij de Kamer van Koophandel. En dat was een heuglijk moment. We bestaan, we hebben een naam en we gaan door in 2019. Met mooie en mooie plannen. Onafhankelijk en eigenzinnig. Soms mierzoet, soms een beetje zuur (ja graag), een weinig bitter, maar nooit zouteloos. Follow the Beer staat op 5.

Dolle Bier Mina’s of Mutsenclub?

'Craft beer revolution’ of niet, het is nog steeds matig gesteld met het aandeel vrouwen in de bierwereld. Brouwers? Bijna allemaal mannen. Bierdrinkers? Idem dito. Het merendeel van de mannen drinkt bier, terwijl dat bij de vrouwen slechts een minderheid is.  Datzelfde beeld zie je terug bij de internationaal erkende biersommeliers, iets meer dan 10% is vrouw.

Eigenlijk is dat best vreemd, want bier is bij uitstek een vrouwelijk product. Het brouwen van bier was bijvoorbeeld vroeger vrouwenwerk. En algemeen bekend is dat vrouwen betere (bier)proevers zijn. En er wordt wel beweerd dat de alcohol in ons bier testosteron verlagend werkt, terwijl hop juist oestrogeen verhogend zou zijn. Dat leidt tot allerlei fabels als ‘man boobs’ en erectieproblemen bij mannen en grotere borsten bij vrouwen. Keep on dreaming! Maar bier is wel veel vrouwelijker dan je op het eerste gezicht zou denken. En toch is alles man wat de klok slaat.

Ja, wij vrouwen vormen een minderheid in deze door mannen gedomineerde bierwereld. Dat is helemaal niet erg, het is soms best fijn om tot een minderheid te behoren. En laten we wel zijn, het is meestal ook erg gezellig tussen al die mannen. Maar soms wil je als vrouw ook even onder de vrouwen zijn, even los van het testosteron en even op je oestrogeenwolk zitten.

Daarom de BierBitches. Het is ook niet dat wij als dolle biermina’s demonstratief onze BH’s gaan verbranden, de mannen afzweren en ons zullen terugtrekken in onze eigen mutsenclub. Dat is niet de bedoeling. Verre van dat. Bier drinken doe je nu eenmaal het beste samen. Man en vrouw, oud en jong.

Lees hier de volledige blog van onze biersommelier en bierbitch Thera.

Tap Takeover: Alvinne bij Kaapse Brouwers

Het fenomeen Tap Takeover  is, zoals bijna alles in de craft beer revolutie, komen overwaaien uit de Verenigde Staten. Het concept is simpel: (een groot deel van) van de taps worden overgenomen door één brouwerij. Dat is een mooie manier voor een brouwer om zich te presenteren aan het publiek. En voor het publiek is het een mooie manier om in één keer kennis te maken met een gamma aan bieren van één bepaalde brouwerij. Win-win dus.

Maar het is niet allemaal rozegeur en maneschijn in het Tap Takeover gebeuren. Je hebt Tap Takeovers en je hebt Tap Takeovers. Een goede Tap Takeover vergt planning, coördinatie en afstemming tussen bar en brouwerij. Zichtbaarheid is ook van belang. Voor de bezoeker die binnenloopt, moet het direct duidelijk zijn dat er iets bijzonders aan de hand is. Een Tap Takeover moet ook het grootste deel, zo niet alle van de beschikbare taps beslaan. Maar bovenal het moet iets toevoegen, zoals een nieuwe brouwerij, nieuwe bieren die bij voorkeur nog niet op de markt zijn of een bijzondere bierstijl. Follow the Beer nam de proef op de som en toog naar Kaapse Brouwers in Rotterdam, waar brouwerij Alvinne uit België een Tap Takeover deed.

Wij kregen de tip van twee wijnvrienden die ook een goed bier kunnen waarderen en die de aankondiging van deze Tap Takeover op internet waren tegengekomen. Wij hadden dus voorinformatie, maar als je als nietsvermoedende bezoeker binnenkomt moet je wel even goed kijken om er achter te komen dat er iets gaande is. Nergens staat het woord Tap Takeover en alleen uit de kleur van het alcoholpercentage (oranje of groen) zou je iets kunnen afleiden, zeker als je er achterkomt dat al deze bieren van Alvinne komen.

Tellen dan maar. We komen tot 22 gekaapte taps door Alvinne van in totaal 30 taps. Dat is toch al gauw bijna driekwart van de taps waar het bier van Alvinne uit stroomt. De prijs per glas is met € 5,90 wel al aan de stevige kant. Daar moet bij worden gezegd dat de bieren van Alvinne bijna allemaal hoog in de alcohol zijn, dus je krijgt wel waar (alcohol) voor je geld.

Dan Alvinne zelf. Sour ales gerijpt op eikenhouten vaten, een eigen gistcultuur die wordt ingefluisterd door een heuse gistfluisteraar en de alvinnen zelf: beeldschone gevleugelde vrouwen, die volgens legenden evenzeer gevallen engelen zijn ‘die den mensch ten val zochten te brengen door hem bede wakende en in drome te verleiden’. Dat is een notendop waar het bij Alvinne om draait. Helaas konden we de alvinnen niet ontdekken. Die gaven weer eens niet thuis, dus moesten wen het dus doen met de brouwer zelf. En natuurlijk met zijn bieren.

Om er maar eens een paar te noemen: Cuvée Sofie Rabarber (wild ale, 6%), Wild West (sour ale, 6%), Wild West Grape Edition 2015 (sour ale, 6%), Morpheus Undressed Foederbier (BA sour ale, 6,9%), Ich Bin Ein Berliner Kriek (sour ale/Berliner Weisse, 4,5%), Ich Bin Ein Berliner Ryesse (sour ale/Berliner Weisse met rogge), 4,5%)  Sigma (sour ale, 10%), Cuvée Freddy Framboos (sour ale, 8%), Gentlemen Sour (sour ale, 8%), Cuvée Sofie (BA sour ale, 8%), Brett'Xit (kleine restjes bier die in een vat zijn verzameld, 8%) en Land van Mortagne (barley wine, 12% en geen 14% zoals was aangekondigd, kennelijk zijn er 2% verloren gegaan).  

Ons eindoordeel over deze Tap Takeover? Geslaagd! Meer dan geslaagd. We love Alvinne. We willen dat deze engeltjes blijven vallen en nooit meer van de taps gaan.