Onder de loep #041: Berghoeve Barrel Aged

Over Berghoeve Brouwerij

De eigenaren/brouwmeesters van Berghoeve Brouwerij leerden elkaar kennen op de opleiding Levensmiddelentechnologie in Bolsward. Tijdens deze opleiding leer je van alles rondom de productie van eten en drinken, zoals vlees-, zuivel- en drankentechnologie. Binnen het vak drankentechnologie leer je onder andere bierbrouwen. Dat is natuurlijk de kat op het spek binden voor twee (verliefde studenten). Op hun studentenkamer werd al snel het eerste bier gebrouwen en de passie voor bier aangewakkerd. En niet alleen de passie voor bier, maar ook voor elkaar (dat nemen we tenminste maar even aan).

Vijftien jaar later (2010) en een huwelijk later (dat nemen we voor het gemak ook maar even aan, want Geralda en Jurgen voeren dezelfde achternaam, we hopen natuurlijk dat het heel modern haar achternaam en niet de zijne) was het dan zo ver en opende Berghoeve Brouwerij haar deuren van haar brouwerij in een voormalige boerderij in Twente. Aanvankelijk hadden ze een 50 liter brouwinstallatie, geïmporteerd hebben uit de Verenigde Staten, waarmee ze door drie keer per dag achter elkaar te brouwen een capaciteit van maximaal 150 liter per dag. bereikten Zoals wel vaker, bleek dat al snel te klein. Sinds 2012 brouwen ze in een grotere installatie van 750 liter brouwinstallatie en maakten ze in 2019 ruim 19.000 liter bier.

Berghoeve Brouwerij heeft niet de intentie om door te stomen en uit te groeien tot een onderneming waaronder de streep alleen het resultaat in euro’s telt. Berghoeve blijft liever klein en betrokken bij zijn producten en klanten. Een kleine sneer, of zullen we het een goedbedoelde knipoog naar groot gegroeide en inmiddels overgenomen brouwerijen noemen. We noemen geen namen: brouwerij 't IJ (Amsterdam), Texelse Bierbrouwerij (Oudeschild, Texel), Oedipus Brewing en Brouwerij de Molen (Bodegraven)

Omdat Berghoeve een kleine ambachtelijke brouwerij is met een locatie heeft op het eigen boerenerf, is het in staat om, in tegenstelling tot andere brouwerijen, te kunnen bestaan op een klein, breed en apart assortiment. Zo hebben ze bijvoorbeeld één van de schuren speciaal ingericht voor de productie van zure bieren en bieren van spontane gisting. Een zeer risicovol procedé, maar beheerst omdat we dit volledig afgescheiden hebben van de andere bieren.

Berghoeve heeft zich ook gespecialiseerd in barrel aging, het rijpen van bieren op houten vaten. Follow the Beer nam twee van deze gebarrel-agede bieren onder de loep: Tsjuster en Zwarte Snorre.

Berghoeve Barrel Aged

Over Tsjuster Vat #43

Tsjuster is een Imperial India Black Ale van 10,0% die is gerijpt op Vat #43 van Buffalo Trace Bourbon. Het wordt door de brouwers omschreven als een zwaar en zwart bier dat niet roosterig is, maar wel hoppig door de dryhopping met Amerikaanse hopsoorten. Een India Black Ale en geen Black IPA dus.

Daar waar de Black IPA bier ontstaan is een als een variant op IPA en zijn karakteristieke zwarte kleur te danken heeft aan het gebruik van geroosterde mout met het typisch aroma van de IPA-bieren, heeft de India Black Ale wel een zwarte kleur, maar niet de typische roosterige moutigheid. Hoe zit dat? We halen het niet van het etiket, want dat vermeldt alleen het gebruik van gerstemout. Maar wel van de website, daar staat bij de gewone Tsjuster dat er een combinatie van pilsmout, ambermout, Chocomout, Caramout en - daar komt ie - zwartmout. We deden een zoektocht naar de moutsoorten die worden gebruikt bij het maken van een Black IPA, maar ook daar kwamen Chocomout en Zwartmout voor. Laten we het er maar op houden dat de India Black Ale minder 'roosterig' is dan de Black IPA

Chocolademout of Chocomout (volgens de ene website 800-900 EBC en een andere 1100-1300 EBC) is pils- of lagermout dat geroosterd wordt op 225 °C. Chocolademout wordt gebruikt als smaakmaker en voor de donkere kleur van stout en donkere ales. Het geeft het bier een droge, biscuitachtige smaak.

Zwartmout (1200-1600 EBC) heeft als basis lager- of pilsmout, dat bij een zeer hoge temperatuur (hoger dan 200 °C) wordt geroosterd, waardoor het een zeer donkere kleur heeft. De moeilijkheid hierbij is dat het niet mag verkolen. Door deze hoge temperatuur zitten er geen enzymen meer in het mout, en ook zal het suiker niet om worden gezet in alcohol omdat het gekaramelliseerd is. Het wordt in zeer kleine dosis meegebrouwen om het bier een specifieke smaak en kleur te geven, en wordt voornamelijk gebruikt voor het brouwen van stout. Door het roosteren heeft het een branderig aroma en smaak.

Buffalo Trace Bourbon van de Buffalo Trace Destillery (Frankfort, Kentucky, Verenigde Staten) is een diep amberkleurige whiskey met een complex aroma van honing, vanille, toffee en een vleugje koriander. Het heeft en aangenaam zoete smaak met tonen van bruine suiker en kruiden die plaats maken voor eiken, toffee, donker fruit en anijs met hinten van sinaasappel. De afdronk is verrassend rokerig, wat niet vaak voorkomt bij bourbon.

Per definitie is whiskey of whisky (wanneer je in Schotland bent) een drank gedistilleerd uit gegist graan. Bourbon whiskey dient gerijpt te worden in nieuwe verkoolde eikenvaten, waar bij de Schotse whisky zowel nieuwe, oude, verkoolde als niet-verkoolde vaten gebruikt kunnen en mogen worden gebruikt. Kortom, bourbon is whiskey, maar geen whisky als het niet uit Schotland komt. Makkelijker kunnen we het niet maken.

Onze mening: de Tsjuster Vat #43 is een complex bier waar je echt even voor moet gaan zitten. Belangrijk is ook drinktemperatuur. Drink hem niet te koud. De brouwerij geeft 12-14 graden Celsius, maar zelfs dat is nog te koud. Wij drinken hem liever op kamertemperatuur als een bonkige rode wijn. Pas dan komen smaak en aroma pas echt tot zijn recht. En pas dan gebeurt er echt iets in de mond.

Over Zwarte Snorre Vat #32

Zwarte Snorre Vat #32 is een imperial stout van 11,0%, gebrouwen met havermout, wat een bier een vollere en romiger smaak geeft, en gerijpt op een houten vat van Heaven Hill Bourbon.

De Heaven Hill Distellery is een Amerikaanse destilleerderij uit Bardstown (Kentucky), die werd opgericht in 1935 en nog immer in handen is van één familie. Hoewel het er niet specifiek staat, gaan we er vanuit dat Berghoeve een vat van het vlaggenschip, de Heaven Hill Bottled-in-Town bourbon, heeft gebruikt. Deze 7 jaar gerijpte bourbon heeft een aroma van vanille, honing en karamel en de smaak is soepel, warm en zoet met kruidige tonen van spelt, honing en karamel. Zoals we bij het bestellen op de website van Mr. Hop lazen: 'Heaven Hill is toch wel een van de gaafste bourbons om een dikke stout op te laten rijpen. Iets van turf en vanille komen er goed doorheen'.

Onze mening: de Zwarte Snorre Vat #32 is een vet gave imperial stout die van alles laat gebeuren in je neus (aangenamer dan een stokje dat via je neus in je hersenen wordt geboord) en vooral in je mond (en wat is er nou beter dan oral pleasure). We gingen er eens goed voor zitten en zakten weg in een heerlijke verwarmende en bedwelmende alcoholroes.

 

Onder de Loep #019: Tommie Sjef Blancs

Tommie Sjef Wild Ales

We citeren Wikipedia (en dan moet je meteen oppassen natuurlijk):

Tommie Sjef Koenen begon met brouwen in 2013, na het proeven van zijn eerste zure bier in Antwerpen. Omdat hij zelf op dat moment geen lambiek kon brouwen ging hij steeds op en neer naar België om deze grondstof te halen, om het dan zelf in Den Helder te steken en laten rijpen. Het heen-en-weer reizen werd hij zat en het werd ook steeds moeilijker om aan lambiek te komen, dus besloot hij zelf gistculturen verzamelen en te gaan brouwen. De bieren laat hij rijpen in het schuurtje van zijn moeder.

In de zomer van 2015 werkte Tommie als assistent brouwer bij Oedipus waar hij zijn eigen wort maakte en mee naar huis nam. De hoeveelheid bier die hij dan heeft liggen om te rijpen is wettelijk te veel voor persoonlijk gebruik. Dat zorgt ervoor dat hij zich inschrijft bij de KvK, dit is de officiële start van Tommie Sjef Wild Ales.

In 2016 verschijnen de eerste bieren op de markt, die goed worden ontvangen waardoor de vraag het aanbod snel overstijgt. Hij breidt zijn brouwerij uit naar een loods van 150m2, mede mogelijk gemaakt door een crowdfundingsactie. Zijn productie wordt hiermee verdubbeld.

In deze tekst staat een aantal onzuiverheden die nadere toelichting behoeven. Zo is Tommie Sjef Koenen misschien zelf dan wel een brouwer, maar Tommie Sjef Wild Ales is geen brouwerij, maar een brouwerijhuurder (volgens de website Nederlandse Biercultuur). Hierbij wordt een brouwerij gedefinieerd als een brouwerij met eigen ketels gericht op de verkoop van bier onder de eigen merknaam en een brouwerijhuurder als een brouwerij zonder eigen ketels gericht op de verkoop van bier onder de eigen merknaam.

Bovenstaande betekent in ieder geval dat er in Den Helder geen brouwketels staan en dat Tommie Sjef zijn basisbier elders haalt, wellicht nog steeds bij Oedipus in Amsterdam, maar dat is niet bekend. En zelfs dat klopt niet helemaal, zelfs dat is niet helemaal zuiver. Ook Nederlandse Biercultuur slaat hier de plank een beetje mis. Tommie Sjef laat namelijk technisch gezien geen bier elders brouwen. Op het moment dat Tommie Sjef het overneemt van de brouwerij is het namelijk geen bier, maar wort. En volgens de definitie van het Warenwetbesluit Gereserveerde Aanduidingen mag de aanduiding bier pas worden gebezigd voor een drinkwaar verkregen na alcoholische vergisting van wort. Wort is onvergist bier, een halfproduct van bier dat alle stadia van het brouwen van schroten tot en met koken heeft doorlopen, behalve de vergisting. En dat is juist wat Tommie Sjef doet en waar het goed in is: vergisten, met wilde gisten welverstaan. Tommie Sjef is dus noch brouwerij, noch brouwerijhuurder, maar een hybride daartussen, zeker als bedenkt dat de vergisting de belangrijkste fase van het brouwen is en de rest maar een opmaat daar naar toe. Bij het vergisten worden laat de brouwer zijn echte kunsten zien, daar worden de bokken van de schapen gescheiden, daar staan de echte kerels op.

Het is ook de vraag hoe hij dat doet: de wort vervoeren van de brouwerij waar hij het maakt (Amsterdam?) naar Den Helder waar de wort vergist wordt. Afgekoelde wort is namelijk zeer gevoelige voor bacteriële en andere besmettingen. Technisch gezien is het wel mogelijk. We hebben het eerder gezien, bijvoorbeeld bij de Kommunbrauerei in Wischeneschenbach in het Zoigl-gebied.

Nog een onzuiverheid in de tekst. Er staat dat hij wettelijk teveel heeft voor persoonlijk gebruik. Dat klopt niet, daar is geen wettelijke grens voor. Amateurbrouwers mogen in hun eigen huis een hoeveelheid bier brouwen die voor henzelf en eventueel hun gasten is bedoeld. Zolang het maar voor eigen gebruik is, gelden verder geen regels. Er is dus geen maximumhoeveelheid. Dat verandert op het moment dat een amateurbrouwer zijn of haar bier verkoopt, ruilt of weggeeft, dit valt onder een ‘handeling in het economisch verkeer’ en dan ben je snel een professionele brouwer die accijnzen moet afdragen. Voor de wet gaat het dus niet om de hoeveelheid, maar om het wel of niet persoonlijk gebruik.

Blancs

Blancs (9,0%, met wilde gist en melkzuurbacteriën) is een hybride tussen bier en wijn en daarmee kan de vraag worden gesteld of dit nog wel een bier mag worden genoemd. Tommie heeft de Blancs volgestopt met witte wijndruiven, 600 gram per liter bier. Is de Blancs dan nog wel bier? Voor het antwoord op deze vraag gingen we ook hier naar het Warenwetbesluit Gereserveerde Aanduidingen. In artikel 7b wordt bepaald dat de aanduiding bier uitsluitend mag worden gebezigd voor een drinkwaar verkregen na alcoholische gisting van wort, hoofdzakelijk bereid uit zetmeel- en suikerhoudende grondstoffen, hop en brouwwater, met dien verstande dat ten minste 60% van het extractgehalte van de wort, voor vergisting, afkomstig is van gerste- of tarwemout. Voldoet de Blancs daar aan? Ja, waarschijnlijk wel. Als je grammen en liters bij elkaar mag optellen, dan kom je uit op 62,5% (1/1,6) bier en 37,5% witte wijndruiven (0,6/1,6). Daarmee voldoet de Blancs net aan de definitie van bier en mag het bier worden genoemd.

Tommie Sjef beheerst ook de kunst van het steken, iets waar we de geuzebrouwers en -stekers zoals Oud-Beersel en Cantillon. De blend bestaat uit twee oudere vaten bier die ruim twee jaar hebben gerijpt op Chardonnay-druiven die daarna werd aangevuld met een kleine hoeveelheid bier dat 9 maanden op Muscat-druiven heeft gerijpt. Dit geeft de Blancs wat bloemige en fruitige tonen en een zekere frisheid. Een jonge Blancs heeft typische Muscat-tonen: bijna als een bewolkte, frisse natuurlijke wijn. Maar als je hem wat langer laat rijpen, dan krijg de complexe, licht geoxideerde en bijna nootachtige smaken die uit de oudere vaten bier komen.

 

Proeverij Extreme Flavors bij Visma Connect

Wat hebben de ICT en bier met elkaar gemeen? Niet veel, zou je op het eerste gezicht zeggen. De verhouding man:vrouw ligt bij allebei op 90:10. Te weinig vrouwen dus. En dat moet veranderen. Maar hoe doe je dat? Bij Visma Connect in het Haagse Ypenburg drinken ze in ieder geval graag een biertje. Sinds kort organiseren ze ook echte bierproeverijen. Follow the Beer had de eer om een Extreme Flavors te verzorgen.

De proeverij op een rijtje:

  1. Rook  - Rauchen ist Tödlich (ongeveer 5,0%) uit onze eigen ketels
  2. Zuur - Mariage Parfait (gueuze van 8,0%) van brouwerij Boon uit België
  3. Bitter - Kees Double Rye IPA (8,5%) van brouwerij Kees uit Middelburg
  4. Kruiden - Thai Thai (8,0%) van Oedipus uit Amsterdam
  5. Houtgelagerd - Barrel Aged no 1 (7,9%) van brasserie du Mont Blanc uit Frankrijk
  6. Zoet - Bommen & Granaten (11,9%) van brouwerij De Molen uit Bodegraven

De proeverij startte met een vals bier, het pils van Heineken wat even tot verwarring en paniek in de ogen zorgde. Bij de bieren 4 en 6 werden hapjes gereserveerd, een mangosalade met peper bij de Thai Thai en 80% pure chocolade bij de zoete en alcoholische Bommen & Granaten. Tussen het proeven gaven we weer de vertrouwde bierquiz. Na een shoot-out werd het team De Winnaars tot winnaar uitgeroepen. Ze lieten de Alwetenden achter zich.

Win een brouwcursus

Een leuk initiatief van grootgrutter Albert Heijn: je kunt nu een brouwcursus winnen en zien hoe een echte brouwerij er van binnen uitziet en leren hoe bier wordt gemaakt. Je moet er wel snel bij zijn, want er kunnen maar 12 cursisten per brouwerij meedoen. Dat is toch altijd gezellig!

De volgende brouwerijen doen hier aan mee: Jopen (Haarlem), De Prael (Amsterdam), De Molen (Bodegraven), Gulpener (Gulpen), Oedipus (Amsterdam), Twentse (Hengelo), Maximus (Utrecht), Seef (Antwerpen, België) en 't IJ (Amsterdam).

Het betreft een 2-daagse cursus die bestaat uit een rondleiding waarbij je alle verhalen over de boruwerij hoort en leert over de smaken, kleuren en geuren van bier. Zelf proeven en zelf brouwen hoort er natuurlijk ook bij. Dus sla je slag en pak je kans. Opgeven kan hier. Wees gerust, wij van Follow the Beer doen niet mee, dus onze plekken blijven beschikbaar.